«ما اكنون در این زمان كه دست ابرقدرت‌ها را از كشور خود كوتاه كردیم مورد تهاجم تبلیغاتی تمام رسانه‌های گروهی وابسته به قدرت‌های بزرگ هستیم... و قدرت تبلیغاتی ما بسیار ضعیف و ناتوان است و می‌دانید كه امروز جهان روی تبلیغات می‌چرخد» (از وصیت نامه سیاسی الهی امام خمینی رحمة الله علیه).

مقدمه

انتشار مجله مبلغان، نقطه امیدی برای آغاز توجه جدی و سازمان یافته اصلی‌ترین حاملان رسالت تبلیغی دینی، یعنی نهاد روحانیت نسبت به این پدیده بود. با وجود تعیین اهداف مجله در صفحه اول، چاپ برخی مقالات كه گرچه به هرحال به كار تبلیغ می‌آید ولی مستقیما به تبلیغ مربوط نیست، نگرانی بازماندن مجله از تعقیب اهداف اصلی خود را به دنبال دارد. این مقاله ضمن تاكید بر ضرورت ارائه طرح تدوین دائرة المعارف تبلیغ دینی، نمونه‌هایی از موضوعات شایسته توجه را در اختیار روحانیان جوان و دردآشنا قرار می‌دهد تا با قلم زدن درباره آن، ضمن تقویت مجله به توسعه ادبیات تبلیغ دینی مدد رسانند.

ضرورت

محتوای غنی تبلیغی دین اسلام از یك سو و تحول در نظام ارتباطی در دنیای معاصر از سوی دیگر، فرارو آمدن نیازهای جدید و مطالعاتی نو و ژرف را درباره ابعاد تبلیغ دینی اجتناب ناپذیر می‌كند. یكی از راه‌های توسعه و سامان دادن این مطالعات، تهیه دانشنامه (دائرة المعارف) ‌ای از واژگان، مفاهیم، اشخاص، نهادها و مؤسسات، كتاب‌ها، ابزارها و روش‌های تبلیغ دینی است.

در طرح واره زیر كوشیده شده است، توجه مبلغان دردآشنا، متعهد و آگاه به بایسته‌های تبلیغ در شرایط كنونی به این مهم جلب شود تا به یاری خداوند و با همفكری و همیاری سازمان‌های ذی ربط و متولیان امر در حوزه علمیه قم، امكانات و شرایط لازم برای اجرای آن فراهم آید.

روش و مراحل

برای تدوین برنامه دقیق تدوین این دانشنامه، شایسته بل ضروری است كه تجربه نهادهایی كه به تدوین دانشنامه و دائرة المعارف مشغولند از نزدیك مورد مطالعه و سنجش قرار گیرد، ولی اجمالا مراحل زیر به عنوان یك پیشنهاد پایه مطرح می‌شود تا به عنوان یك دستور كار پیشنهادی در صورت جدی شدن كار تدوین دانشنامه، مورد بازنگری و اصلاح قرار گیرد.

1- تشكیل گروه مؤسس - وظیفه این گروه، بررسی تجربیات موجود، تدوین ساختار و مراحل اجرائی، تعیین حجم و حدود و ثغور مقالات و شكل ارائه آن، نحوه شناسائی نویسندگان مقالات و نحوه پشتیبانی علمی آن‌ها و دیگر مسائلی از این دست است.

2- انتخاب هیات علمی متشكل از صاحب نظران تبلیغ دینی و دانش ارتباطات، دست اندركاران تبلیغ دینی به ویژه در نهادهای تبلیغی و تقسیم بندی آن‌ها به گروه‌های مختلف.

3- گزینش مدخل‌ها - در این مرحله، كلیه مدخل‌هایی كه احتمالا می‌توان درباره آن‌ها مقاله‌ای نوشت، گردآوری و سپس بر اساس معیارهایی كه به وسیله شورای علمی دانشنامه تعیین خواهد شد، این مدخل‌ها جرح و تعدیل، و پس از حذف یا ادغام یا ابقای آن‌ها، سیاهه نهایی مدخل‌ها ارائه خواهد شد.

4- توزیع مدخل‌ها بین گروه‌های علمی و از طریق آن‌ها بین نویسندگانی كه به وسیله گروه‌ها شناسائی شده اند.

5- تشكیل پرونده علمی برای هر یك از مدخل‌ها (به روش متداول در دائرة المعارف بزرگ اسلامی) از سوی پژوهشگران و یا نویسندگان هر یك از گروه ها.

6- نگارش، ویرایش و آماده سازی مقالات برای چاپ.

7- چاپ دانشنامه.

در صورت اجرای این طرح، یكی از بركات جانبی آن، تشكیل یك كتابخانه تخصصی و روزآمد از كلیه منابع مكتوب و رایانه‌ای مرتبط با تبلیغ دینی است.

نمونه مدخل‌ها

ذیلا به برخی عناوین كه می‌تواند به عنوان مدخل، در نگارش این دانشنامه مورد توجه قرار گیرد، اشاره می‌شود. طبیعی است این موضوعات می‌تواند محور مقالاتی مستقل باشد كه از سوی خوانندگان مجله مبلغان كه علاقمند و توانمند قلم زدن در این وادی هستند به رشته تحریر در خواهد آمد.

آموزش - آیین سخنوری - اذان - اربعین - افكار عمومی - اقامه - الرای العام - العلاقات العامه - القاء - الكبریت الاحمر فی آداب المنبر - المنتدی الاسلامی - امام - امام خمینی - امر به معروف و نهی از منكر - انذار - اعلام - بصائر، مجله - پروپاگاندا - تاسوعا - تبشیر - تبشیری - تبلیغ - تبلیغات -تربیت - تعزیه - تعلیم - تكرار - تكیه - تلویزیون - تنصیر - تهاجم فرهنگی -جماعت اسلامی - جنگ روانی - جهاد - چهلم - حج - حدیث - حسن بن علی، امام (شیوه تبلیغی) - حسینیه - حوزه - حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی - خبر - ختم - خطابه - خطبه - خطیب - خطیب بغدادی - خطیب نیشابوری - داعی - دعاء - دعایه - دعوت - دفتر تبلیغات اسلامی - رادیو - رسالت - رسول - روابط عمومی - روحانی - روزنامه - روضه - روضة الواعظین - زینب - سازمان تبلیغات اسلامی - سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی - سخنرانی - سنت - سوره - سیدالشهداء - سینما - سینه زنی - شست وشوی مغزی - شعار - شعر - شورای هماهنگی تبلیغات - شهید - صور - طرح هجرت - عاشورا - عزاداری - فرهنگ - فلسفی، محمدتقی - قاری - قرآن - قراءت - قم - كتب ضاله - كربلا - كلیة الدعوة - گرافیك - گریز - لؤلؤ و مرجان - مؤسسه وعظ و خطابه - مجسمه - مجلس ختم - مخالف - مداح - مداحی - مسجد - مسجد، مجله - مصعب بن عمیر - مطبوعات - مقتل - ملاحسین كاشفی - منبر - منبری - نبا - نبوت - نبی - نسخه (در تعزیه) - نماز جماعت - نماز جمعه - نوحه - واتیكان - واعظ - وعظ - هفتم (مراسم سوگواری مردگان).