(بشارة المصطفى لشیعة المرتضى)
كتاب بشارة المصطفى از منابع مورد اعتماد علماى شیعه است كه توسط عماد الدین قاسم طبرى آملى، به نحو شایستهاى تدوین شده است. در این اثر، مؤلّف تمام روایات كتاب را با اَسناد آنها به طور كامل ثبت كرده و هیچ سندى را حذف نكرده است.
موضوع آن، اثبات امامت ائمه اطهارعلیهمالسلام، منزلت و درجات شیعه و كرامات اولیاء الهى و پیروان ائمه اطهارعلیهمالسلام مىباشد. این كتاب یكى از مهمترین منابع اسلامى است و همچنانكه از نامش پیداست، در اثبات حقانیت مذهب شیعه از كلام پیامبر اكرمصلىاللهعلیهوآله مىباشد. (1)
بشارة المصطفى در سال 1383 ه. ق در مطبعة الحیدریة در نجف اشرف به چاپ رسیده است. (2) و در سال 1420 ق توسط نشر اسلامى در قم چاپ شده است. این منبع غنى معارف اهلبیتعلیهمالسلام از زمان تألیف تاكنون (حدود 9 قرن) مورد توجه دانشمندان و متكلمان امامیه قرار داشته و از این گنجینه معنوى استفاده كردهاند. قطب راوندى، سید ابن طاووس، شیخ حر عاملى و بسیارى از مشاهیر علما، از این كتاب بهره بردهاند. امروزه نیز هیچ محقق شیعى، در دفاع از اعتقادات شیعه و دفع شبهات از آن، بىنیاز نیست.
متأسفانه در اثر سهل انگارى و تهاجمات فرهنگى و نظامى مخالفان به كیان تشیع در طول تاریخ - كه موجب شده بسیارى از آثار ارزشمند شیعه از میان برود - بخشهایى از این كتاب نیز از بین رفته است.
مؤلف
ابو جعفر، محمد بن ابى القاسم طبرى، معروف به عماد الدین طبرى (3) از علماى بزرگ و فقهاى امامیه و محدثى متعبد در عرصه علوم اسلامى است. او در قرن پنجم و ششم هجرى مىزیسته و از خاندان علم و اجتهاد و از ستارگان درخشان حوزه علمیه نجف اشرف مىباشد.
از تاریخ دقیق ولادت و وفات او اطلاعى نداریم؛ اما طبق نوشتارى در الذریعه، وى تا سال 553 هجرى زنده بوده است. (4)
پدر او ابوالقاسم، محمد بن على از فقهاى بزرگوار شیعه بوده و جد او نیز از بزرگان شیعه به شمار مىرفته و عماد الدین در دامان چنین پدرانى تربیت یافته است. (5)
اساتید و شاگردان
عماد الدین طبرى از محضر بزرگانى همچون: ابو على طوسى فرزند شیخ الطائفه شیخ طوسى، ابو عبداللَّه محمد بن شهریار (خازن مرقد امیرالمؤمنین و راوى كتاب شریف صحیفه سجادیه) و شیخ ابو البقاء ابراهیم بن حسین بصیرى بهره برده است.
او همچنین دانشمندان و نخبگان زیادى تربیت و به جهان اسلام تقدیم نموده كه عالم بزرگوار، سعید بن هبة اللَّه راوندى، معروف به قطب الدین راوندى، شمس الدین یحیى بن حسن، ابن بطریق حلى، ابوالفضل، شاذان بن جبرئیل قمى و عالم بزرگوار، محمد بن جعفر مشهدى مؤلف كتاب معروف مزار، از آن جملهاند.
از دیگر آثار وى مىتوان به كتاب "الزهد و التقوى"، "شرح مسائل الذریعة" و "الفرج فى الأوقات و المخرج بالبینات" اشاره كرد. (6)
از منظر اهل نظر
علامه بزرگوار، شیخ آقا بزرگ طهرانى، كتاب شناس زبده جهان تشیع مىنویسد: شیخ عماد الدین بن رستم طبرى آملى از راویان فعالى است كه به طور گسترده از اساتیدش احادیث پیامبرصلىاللهعلیهوآله و ائمهعلیهمالسلام را روایت كرده است. (7)
شیخ حر عاملى نیز درباره عظمت عماد الدین طبرى این چنین اظهار نظر كرده است: استاد و پیشواى شیعیان، عماد الدین أبو جعفر محمد على طبرى آملى، از فقیهان مورد اعتمادى است كه از شاگردانِ شیخ أبى على بن شیخ أبى جعفر طوسى است. و به نقل از منتجب الدین ادامه مىدهد كه این شخصیت فرزانه از محدثین جلیل القدر و مورد اطمینان است. او كتاب بشارة المصطفى لشیعة المرتضى را در 17 بخش به رشته تحریر در آورده است. (8)
پی‌نوشـــــــــت‌ها:
1) بشارة المصطفى، نشر اسلامى، قم، 1420 ق، ص8.
2) فهرس التراث، محمدحسین جلالى، نشر دلیل ما، 1380 ش، ج1، ص569.
3) علاوه بر محمد بن ابىالقاسم طبرى كسان دیگرى نیز از دانشمندان به "طبرى" معروف هستند. محمد بن جریر طبرى نویسنده تاریخ و تفسیر معروف طبرى از علماى قرن چهارم از جمله آنهاست.
4) الذریعة الى تصانیف الشیعة، شیخ آقا بزرگ تهرانى، دار الاضواء، بیروت، 1403 ق، ج3، ص117.
5) أعیان الشیعة، سید محسن امین عاملى، دار التعارف، بیروت، ج10، ص18.
6) موسوعة طبقات الفقهاء، جعفر سبحانى، مؤسسه امام صادقعلیهالسلام، ق، 1418 ق، ج6، ص292.
7) الذریعة الى تصانیف الشیعة، ج3، ص117.
8) أمل الآمل، شیخ حر عاملى، مكتبة الاندلس، بغداد، ج2، ص235.