مقدمه
انسانها طبق میل و گرایش فطری خویش، در انتظار روزی بسر میبرند كه یك انسان عرشی پا بر فرش گذاشته و به یك باره بساط ظلم و ستم، كفر و نفاق، حیله و تزویر و تبعیض و نابرابری را برچیند و سراسر جهان را پر از عدل و داد، برابری و مساوات و راستی و درستی كند.
پیامبر اكرم صلی الله علیه وآله فرمود:.».. فَیمْلَأُ الْاَرْضَ قِسْطاً وَعَدْلاً كَما مُلِئَتْ جَوْراً وَظُلْماً؛ (1) پس [حضرت مهدی علیه السلام] زمین را پر از عدل و داد میكند آن گونه كه از ستم و بیداد پر شده است.»
بدیهی است برای تحقق حكومت جهانی و تحقق عدالتِ فراگیر و همه جانبه در سراسر گیتی، وجود یك رهبر آسمانی با صفات و شاخصههای عرشی و یارانی باصلابت، سترگ و باایمان، ضروری است.
تنوع یاران
قیام و انقلاب جهانی حضرت مهدی علیه السلام به حدی گسترده و فراگیر است كه قلمرو یارگیری او، اقوام گذشته، حال و آینده و موجودات آسمانی، فرشتگان و ملائك را در بر میگیرد و هر كدام از اینها در سلكِ سرباز و كارگزارِ لشكر مهدی علیه السلام انجام وظیفه میكنند.
1 - فرشتگان
امام باقرعلیه السلام فرمود:.».. نَزَلَ اِلَیهِ جِبْرائیلُ وَ میكائیلُ وَالْمَلائِكَةُ صُفُوفاً، فَیقُولُ جِبْرائیلُ: یا سَیدی قَوْلُكَ مَقْبُولٌ وَاَمْرُكَ جائِزٌ...؛ (2)
جبرائیل، میكائیل و فرشتگان در حالی كه صف كشیده اند، بر او (امام زمان علیه السلام) فرود میآیند. جبرائیل میگوید:ای سرور من، فرمان تو مطاع و امر تو نافذ است....»
امام باقرعلیه السلام فرمود: «فَیقُولُ جِبرائیلُ: اَنَا اَوَّلُ مَنْ یبایعُكَ. اُبْسُطْ یدَكَ فَیمْسَحُ عَلی یدِهِ؛ (3)
پس جبرائیل میگوید: من نخستین كسی هستم كه با تو بیعت میكنم، دستت را بده. پس خود را به دست مبارك او میكشد.»
امام باقرعلیه السلام فرمود: «كَاَنّی بِالْقائِمِ عَلی نَجَفِ الْكُوفَةِ، وَقَدْ سارَ اِلَیها مِنْ مَكَّةَ بِخَمْسَةِ آلافٍ مِنْ الْمَلاَئِكَةِ: جِبْرائیلُ عَنْ یمینِهِ، وَمیكائیلُ عَنْ یسارِهِ...؛ (4)
گوئی قائم علیه السلام را در نجف كوفه میبینم كه با پنج هزار فرشته از مكّه به سوی نجف شتافته، جبرائیل از سمتِ راست و میكائیل از سمتِ چپ اوست....»
امام باقرعلیه السلام فرمود: «لَوْ قَدْ خَرَجَ قائِمُ آلِ مُحَمَّدٍ، لَنَصَرَهُ اللَّهُ بِالْمَلائِكَةِ الُمُسَوَّمینَ وَالْمُرْدَفینَ والْمُنْزَلینَ وَالْكَرُّوبینَ. یكُونُ جِبْرائیلُ عَلی مَقْدَمَتِهِ وَمیكائیلُ عَلی ساقَتِهِ، وَاِسْرافیلُ عَنْ یسارِهِ؛ (5) زمانی كه قائم آل محمد ظهور كند، خداوند او را با فرشتگانِ نشاندار (ویژه) و به صف درآمده و فرستاده شده و مقرب یاری میكند. جبرائیل در پیشاپیش او و میكائیل از پشت سر او و اسرافیل از طرف چپ او خواهد آمد.»
خورشید جمالت چو از پرده درآید شرمنده ز انوار تو شمس و قمر آید
دنیا شود از پرتو نور تو درخشان آن موكب شاهانه چو با كرّ و فرآید
عیسی بزمین آید و بیعت بنماید یاران تو با نیروی فتح و ظفر آید
جبریل چو نازل شود آن دم به حضورت فوج ملكوتی زپی یكدگر آید
یارب تو بده خاتمه این غیبت كبری سلطان جهان حجت اثناعشر آید (6)
2 - اجنّه و پریان
امام صادق علیه السلام فرمود: «یسْنِدُ الْقائِمُ ظَهْرَهُ اِلَی الْحَرَمِ، وَیمُدُّ یدَهُ اِلَی البَیعَةِ فَتُری بَیضاءَ مِنْ غَیرِ سُوءٍ لَدی طُلُوعِ الشَّمْسِ، وَیقُولُ: هذِهِ یدُ اللَّهِ وَعِن اللَّهِ وَبِاَمْرِ اللَّهِ، ثُمَّ یتْلُو الْآیةَ: «اِنَّ الَّذینَ یبایعُونَكَ اِنَّما یبایعُونَ اللَّهَ، یدُ اللَّهِ فَوقَ اَیدیهِمْ، فَمَنْ نَكَثَ فَاِنَّما ینْكُثُ عَلی نَفْسِهِ» فَیكُونُ اَوَّلُ مَنْ یبایعُهُ جِبْرائیلُ، ثُمَّ الْمَلائِكَةُ وَنُجَباءُ الْجِنِّ، ثُمَّ نُقَباؤُهُ وَاَصْحابُهُ؛ (7)
قائم علیه السلام به هنگام ظهور پشتش را به حرم (كعبه) تكیه دهد و دستش را برای [پذیرش] بیعت دراز كند، دست او سفید غیرزننده دیده میشود و میفرماید: این دست خداست، از سوی خداست و به فرمان خداست. سپس این آیه را تلاوت میكند: «بیگمان كسانی كه با تو بیعت میكنند، [در واقع] با خداوند بیعت میكنند، دست خداوند برفراز دست ایشان است؛ پس هر كس كه پیمان شكند، همانا به زیان خویش پیمان شكسته است» پس نخستین كسی كه با او بیعت كند، جبرائیل است، آن گاه فرشتگان، سپس بزرگان جن، آنگاه نزدیكان و یاران آن حضرت.»
3 - انبیاءعلیهم السلام و اولیاءعلیهم السلام:
در ابتدای قیام جهانی، بعضی از انبیاءعلیهم السلام و اولیای الهی علیهم السلام برای سهیم شدن و مشاركت كردن در استقرار عدالت جهانی، رجعت مینمایند و خود را برای یاری رساندن به حضرت مهدی علیه السلام آماده میكنند. در ذیل به بعضی از موارد كه در روایات تصریح شده است، اشاره میشود.
الف: حضرت عیسی علیه السلام
پیامبر اكرم صلی الله علیه وآله فرمود: «فَیلْتَفِتُ الْمَهْدِی وَقَدْ نَزَلَ عیسی عِنْدَ الْمَنارَةِ البَیضاءِ مِنَ الْقُدْسِ... فَیقُولُ الْمَهْدی تَقَدَّمْ صَلِّ بِالنَّاسِ فَیقُولُ: اِنَّما اُقیمَتِ الصَّلاةُ لَكَ فَیصَلّی عیسی خَلْفَهُ وَیبایعُهُ وَیقُولُ: اِنَّما بَعِثْتُ وَزیراً، وَلَمْ اُبْعَثْ اَمیراً؛ (8) مهدی علیه السلام متوجه میشود كه عیسی علیه السلام در قدس در نزدیكی مناره سفید فرود آمده است... پس مهدی علیه السلام میگوید: جلو بایست و با مردم نماز بخوان، سپس عیسی علیه السلام میگوید: نماز برای تو اقامه شده است. پس عیسی علیه السلام پشت سر او نماز میخواند و با او بیعت میكند و میگوید: من به عنوان وزیر برانگیخته شدهام نه به عنوان امیر [و امام] .»
امام صادق علیه السلام فرمود: «یعُودُ القائِمُ اِلَی الْقُدْسِ وَیصَلّی بِالنَّاسِ اِمَاماً، حَتّی اِذا كانَ یوْمَ الْجُمُعَةِ وَاُقیمَتِ الصَّلاةُ، ینْزِلُ - یعْنی عیسی علیه السلام - وَمَعَهُ سَبْعُونَ اَلْفاً مِنَ الْمُلائِكَةِ، وَهُوَ بِعَمَّامَةٍ خَضْراءَ، مَتَقَلِّدٌ بِسَیفٍ، عَلی فَرَسٍ وَبِیدِهِ حَرْبَةٌ...؛ (9)
قائم علیه السلام به قدس برمی گردد و [چند روزی] با مردم نماز میخواند، چون روز جمعه فرا رسد و نماز به پا شود، عیسی علیه السلام با هفتاد هزار فرشته، در حالی كه عمامه سبزی به سر دارد و شمشیرش را حمایل كرده، سوار بر اسب و با سلاحی در دست فرود میآید.»
ب: حضرت موسی علیه السلام
امام صادق علیه السلام فرمود: «اِذا ظَهَرَ الْقائِمُ مِنْ ظَهْرِ هذَا الْبَیتِ بَعَثَ اللَّهُ مَعَهُ سَبْعَةَ وَعِشْرینَ رَجُلاً مِنْهُمْ اَرْبَعَةَ عَشَرَ مِنْ قَوْمِ مُوسی علیه السلام... وَیوشَعُ بْنُ نُونٍ و... وَمُوسی علیه السلام؛ (10)
هرگاه حضرت مهدی علیه السلام از پشت این خانه (كعبه) ظهور كند، خداوند بیست و هفت نفر از مردان (یاران مهدی علیه السلام) را برمی انگیزد كه از آنان، چهارده نفر از قوم موسی علیه السلام... و یوشع بن نون... و حضرت موسی علیه السلام هستند.»
ج: حضرت خضرعلیه السلام
یكی از یاران خاصِ امام زمان علیه السلام در هنگام قیام و حكومت جهانی، حضرت خضرعلیه السلام است كه در قالبِ سربازی فداكار در پیشاپیش مولا و رهبر خود، حضرت مهدی علیه السلام، جان فشانی میكند.
امام صادق علیه السلام فرمود: «یمْشی الْخِضْرُ بَینَ یدَیهِ وَیقْفُو اَثَرَ رَسُولِ اللَّهِ... لَهُ مَلَكٌ یسَدِّدُهُ مِنْ حَیثُ لا یراهُ...؛ (11)
خضرعلیه السلام در پیشاپیش او (حضرت مهدی علیه السلام) حركت میكند و او از روش پیامبر اكرم صلی الله علیه وآله پیروی میكند... برای او فرشتهای است كه او را یاری میكند از جائی كه او را نمیبیند.»
امام رضاعلیه السلام فرمود: «اِنَّ الْخِضْرَ شَرِبَ مِنْ ماءِ الحَیاةِ، فَهُوَ حَی لا یمُوتُ حَتّی ینْفَخَ فِی الصُّورِ... وَسَیؤَنِّسُ اللَّهُ بِهِ وَحْشَةَ قائِمِنا فی غَیبَتِهِ؛ (12)
حضرت خضرعلیه السلام از آب حیات نوشید، پس او تا زمانی كه در صور دمیده شود، زنده است و نخواهد مُرد... خداوند به وسیله او وحشت قائم ما را در زمان غیبتش به اُنس مبدّل میسازد.»
4 - مؤمنان:
امام علی علیه السلام فرمود: «اِذا قامَ تَجْتَمِعُ اِلَیهِ اَصْحابُهُ عَلی عِدَّةِ اَهْلِ بَدْرٍ وَاَصْحابِ طالُوتَ، وَهُمْ ثَلاثُمِأَةٍ وَثَلاثَةَ عَشَرَ رَجُلاً؛ (13)
هنگامی كه [حضرت مهدی علیه السلام] قیام كند، اصحاب او كه به تعداد اصحاب بدر و اصحاب طالوت، سیصد و سیزده نفر هستند، به دور او گرد میآیند.»
امام باقرعلیه السلام فرمود: «ثُمَّ یخْرُجُ مِنْ مَكَّةَ حینَ یكُونُ فی مِثْلِ الْحَلْقَةِ: عَشْرَةَ آلافِ رُجُلٍ؛ (14)
سپس [حضرت مهدی] از مكّه خارج میشود در حالی كه ده هزار نفر، مانند حلقه او را در میان گرفته اند.»
امام رضاعلیه السلام فرمود: «وَتَصیرُ اِلَیهِ شیعَتُهُ مِنْ اَطْرافِ الْاَرْضِ، تُطْوی لَهُمُ الْاَرْضُ طَیاً حَتّی یبایعُوهُ؛ (15)
شیعیان او (حضرت مهدی علیه السلام) از اطراف و اكناف جهان به سوی او میشتابند و زمین زیر پای آنها طی میشود، تا [به محضر او رسیده] بیعت نمایند.»
امام صادق علیه السلام فرمود: «لا یخْرُجُ الْقائِمُ حَتّی یكُونَ تَكْمِلَةُ الْحَلْقَةِ. قُلْتُ: كَمْ تَكْمِلَةُ الْحَلْقَةِ. قالَ: عَشَرَةَ آلافٍ؛ (16)
حضرت مهدی علیه السلام قیام نمیكند تا حلقه كامل گردد. گفتم: چند نفر حلقه را كامل میكنند. فرمود: ده هزار نفر.»
آری، سربازی و جانفشانی در ركاب امام زمان علیه السلام آرزوی قلبی همه دوستان و شیعیان آن حضرت است و در پی رسیدن به این آرزو، منتظران، در رواق انتظار با دیدگانی امیدوار، در انتظار نشسته اند تا آن گوهر عالم تاب، پدیدار گردد و خود را در سلك یاران او قرار دهند.
«اَللَّهُمَّ اِنّی اُجَدِّدُ لَهُ فی هذَا الْیوْمِ وَفِی كُلِّ یوْمٍ عَهْداً وَبَیعَةً فِی رَقَبَتی اَللَّهُمَّ كَما شَرَّفْتَنی بِهذَا التَّشْریفِ وَفَضَّلْتَنی بِهذِهِ الْفَضیلَةِ وَخَصَصْتَنی بِهذِهِ النِّعْمَةِ فَصَلِّ عَلی مَولای وَسَیدی صاحِبَ الزَّمانِ وَاجْعَلْنی مِنْ اَنْصارِهِ وَاَشْیاعِهِ وَالذَّابّینَ عَنْهُ وَاجْعَلْنی مِنَ الْمُسْتَشْهَدینَ بَینَ یدَیهِ طائِعاً غَیرَ مُكْرَهٍ؛ (17)
پروردگارا، من در این روز و در هر روز، عهد و بیعتی را كه از آن حضرت برگردن دارم تجدید میكنم. پروردگارا، چنانكه مرا به این شرافت سرفراز فرمودی و به این فضیلت گرامی داشتی و به این نعمت [بزرگ] اختصاص دادی، پس بر مولا و آقای من حضرت صاحب الزمان درود فرست و مرا از یاران و پیروان و مدافعین [و نصرت كنندگانش] و از آنان كه در ركاب حضرتش با كمال شوق و بی هیچ گونه كراهتی به درجه رفیع شهادت میرسند، قرارده.»
گزینش یاران
بستر زمان و تاریخ، دالان ورودی انسانها به دانشگاه مهدوی است، دانشگاهی كه در آن ملیت، قومیت، مذهب،نژاد، مقطع تاریخ و زمان مطرح نیست؛ بلكه فراملی، قومی، مذهبی، نژادی و انسانی است.
دانشگاهی كه برای سعادت و رستگاری بشر، برنامههای خاص و ویژهای تدارك دیده است و در راستای تحققِ آرزوی دیرینه انسانها، دانش پژوهانی را جهت تربیت و تعلیم پذیرش نموده تا تاریخ بشر را كه مملو از ظلم و ستم، تبعیض و نابرابری است دگرگون كند و آن روی سكه را كه عدل و داد، مساوات و برابری است برای جهان و جهانیان به ارمغان بیاورد.
آری طبق بیان معصومین علیهم السلام دراحادیث مختلف، بعضی از انبیاء، اولیاء، فرشتهها و... از رواق و دالان انتظار عبور كرده و با پوشیدن كسوت سربازی، خود را در سلك یاران حضرت مهدی علیه السلام قرار داده اند نظیر: حضرت عیسی علیه السلام، موسی علیه السلام، خضرعلیه السلام، الیاس علیه السلام، و اصحاب كهف.
پیامبر اكرم صلی الله علیه وآله فرمود: «فَبَینا هُوَ كَذلِكَ اِذْهَبَطَ عیسَی بْنُ مَرْیمَ بِشَرْقِی دِمَشْقٍ عِنْدَ الْمَنارَةِ البَیضاءِ، بَینَ مَهْرُودَتَینِ واضِعاً یدَیهِ عَلی اَجْنِحَةِ مَلَكَینِ... فَیطْلُبُ الدَّجَّالَ فَیدْرِكُهُ بِبابِ لُدٍّ فَیقْتُلُهُ؛ (18)
در چنین حالی (بعد از ظهور حضرت مهدی علیه السلام) حضرت عیسی بن مریم علیه السلام در شرق دمشق، در نزد مناره سفید، در میان دو ابر رنگین و در حالی كه دو دست خود را روی بالهای دو فرشته نهاده، فرود میآید... دجّال را دنبال میكند، در باب «لُدّ» به او میرسد و او را به هلاكت میرساند.»
امام باقرعلیه السلام فرمود: «وَیسیرُ نَحْوَ الْكُوفَةِ وَینْزِلُ عَلی سَریرِ النَّبی سُلَیمانَ وَبِیمینِهِ عَصا مُوسی علیه السلام وَجَلیسُهُ الرُّوحُ الْاَمینُ و عیسَی بْنُ مَرْیمَ...؛ (19)
[حضرت مهدی علیه السلام] به سوی كوفه حركت میكند و بر تخت سلیمان پیامبرعلیه السلام مینشیند و عصای موسی علیه السلام رادر دست میگیرد و روح الامین (جبرائیل) و حضرت عیسی بن مریم علیه السلام همراه او هستند.»
امام صادق علیه السلام فرمود:.».. فَیبْعَثُ اللَّهُ الْفِتْیةَ مِنْ كَهْفِهِمْ مَعَ كَلْبِهِمْ، مِنْهُمْ رَجُلٌ یقالُ لَهُ: مَیلِخاءُ وَآخَرَ حَمْلاها، و َهُمَا الشَّاهِدانِ المُسَلِّمانِ لِلْقائِمِ. قالَ اللَّهُ تَعالی : «اِنَّا لَنَنْصُرُ رُسُلَنا وَالَّذینَ آمَنُوا فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا، و یوْمَ یقُومُ الْاَشْهادُ» (20) وَهؤُلاءِ هُمُ الْاَشْهادُ:ای اَلشُّهُودُ الَّذینَ یسَلِّمُونَ عَلَی الْقائِم بِاِسْمِهِ؛ (21)
خداوند اصحاب كهف را همراه با سگشان برمی انگیزد، یكی از آنها «میلخاء» نام دارد و یكی دیگر «حَملاها»، این دو نفر شاهدی هستند كه به حضرت مهدی علیه السلام شهادت میدهند و سلام میگویند، چنانكه خدای تبارك و تعالی میفرماید: «ما پیامبران خود و كسانی را كه ایمان آورده اند، در زندگی دنیا و در روزی كه گواهان به پا میخیزند یاری میدهیم»، اینها همان گواهان هستند؛ یعنی، شاهدانی كه به حضرت قائم علیه السلام به اسم سلام میدهند.»
امام صادق علیه السلام میفرماید: «اِذا ظَهَرَ الْقائِمُ مِنْ ظَهْرِ هذَا البَیتِ بَعَثَ اللَّهُ مَعَهُ سَبْعَةَ وَعِشْرینَ رَجُلاً مِنْهُمْ اَرْبَعَةَ عَشَرَ رَجُلاً مِنْ قَوْمِ مُوسی علیه السلام وَهُمُ الَّذینَ قالَ اللَّهُ تعالی «وَمِنْ قَوْمِ مُوسی اُمَّةٌ یهْدُونَ بِالْحَقِّ وَبِهِ یعْدِلُونَ» وَاَصْحابُ الْكَهْفِ ثَمانِیةٌ...؛ (22)
هرگاه حضرت مهدی علیه السلام از پشت این خانه (كعبه) ظهور كند، خداوند بیست و هفت نفر از مردان (یاران مهدی علیه السلام) را برمی انگیزد كه چهارده نفر آنان از قوم حضرت موسی علیه السلام هستند. آنها همان كسانی هستند كه خداوند [در وصف آنها در قرآن كریم] میفرماید: «از میان قوم موسی علیه السلام جماعتی هستند كه به حق راهنمایی میكنند و به حق داوری میكنند» و هشت نفر [از آنان] اصحاب كهف هستند.»
جنسیت یاران
در نگاه تكوین، مرد ماهیتی غیر از زن و زن هویتی غیر از مرد دارد، امّا در مقام تشریع كه از ناحیه خدا در قالب قرآن و سنّت ارائه شده، تبعیت و پیروی از شریعت فضیلت و شرافت است و عدم اطاعت و فرمانبرداری، پستی و رذیلت را به ارمغان میآورد.
بدیهی است كه در این مقوله انسانیت، مورد خطاب و عتاب قرار گرفته، و نوع انسان محورِ امر و نهی خدا قرار میگیرد، و تفاوتی در اكتساب فضیلت، و رذیلت بین زن و مرد نیست بلكه همه با یك صدا و آهنگ به سوی خداوند برای تعالی و تكامل گام بر میدارند.
«مَنْ عَمِلَ صلِحاً مِنْ ذَكَرِ اَوْ اُنْثی وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْیینَّهُ حَیوةً طَیبَةً وَلَنَجْزِینَّهُمْ اَجْرَهُمْ بِاَحْسَنِ ما كانُوا یعْمَلُونَ»؛ (23)
«هر كس كار شایستهای انجام دهد، خواه مرد باشد یا زن، در حالی كه مؤمن است، او را به حیاتی پاك زنده میداریم؛ و پاداش آنها را به بهترین اعمالی كه انجام میدادند، خواهیم داد.»
شركت در قیامِ آخرین نجات بخش بشریت و حضور در تشكیل حكومت واحد جهانی ایشان كمالی است كه همه در آرزوی آن بسر میبرند و در این بین فرقی بین زن و مرد نیست. زیرا گزینشِ سرباز و یارگیری رهبر جهانی، بر اساس لیاقت، شایستگی و خصال نیكِ افراد است نه ماهیت و هویت جنسی و شخصی آن ها. از این رو در روایات معصومین علیهم السلام به حضور زنان در میان یاران خاص حضرت مهدی علیه السلام اشاره شده است.
امام باقرعلیه السلام فرمود: «وَیجیی ءُ واللَّهِ ثَلاثُ مِأَةٍ وَبَضْعَةُ عَشَرَ رَجُلاً فیهِمْ خَمْسُونَ اِمْرَئَةً یجْتَمِعُونَ عَلی غَیرِ میعادٍ؛ (24)
سوگند به خدا، سیصد و ده نفر و اندی، بدون وعده پیش او (حضرت مهدی علیه السلام) گرد میآیند كه در میان آنان پنجاه زن است.»
از این روایات و روایتهای دیگری (25) - كه بخاطر اختصار از ذكر آنها صرف نظر میشود - چنین استفاده میشود كه در میان یاران خاص حضرت علیه السلام، زنان مؤمن همراه و همدوش با مردان مؤمن در به ثمر رساندن قیام و نهضت مهدوی نقش مهمی ایفا میكنند.
مقاطع سنی یاران
كلیه قیامها و نهضتها به خاطر ایجاد حركت بنیادین و نو در سطح جامعه، نیاز به نیروی فعال و كارآمد و پرانرژی دارند و بدون نیروی انسانی خصوصاً نیروی جوان كه دارای نیروی متراكم و قوی است، حركت و سیر نهضت كُند و در نهایت به ركود میانجامد. پس در میان عوامل حركت آفرین، نیروی جوان در مرتبه اوّل قرار دارد. حال اگر یك جنبش دارای ویژگیهای انحصاری نظیرِ كلیت و فراگیری، دوام و قداست باشد، رعایت گزینه یاد شده به دو علت ضرورت بیشتری پیدا میكند:
الف: در حركت روبنائی، جوان دارای قدرت بدنی و صلابت جسمی است كه از پس كارهای سخت و مهم برمی آید.
ب: در حركت زیربنائی، جوان دارای روح لطیف و صیقل داده شده است كه به منزله آئینه بدون زنگار میماند. حق را بدون درنگ میپذیرد و به آن گردن مینهد؛ بالطبع، تبعیت و فرمانبرداری او از رهبر و مولای خود بیشتر است و این شاخصه، رمز موفقیت هر قیام و نهضتی شمرده میشود.
نهضت مهدوی نیز با مؤلفههای یاد شده از این قاعده مستثنی نیست، بلكه نیاز به نیروی كارآمد و جوان در آن بیشتر احساس میشود. در روایات مختلف به جوان بودن اكثریت یاران مهدی علیه السلام اشاره شده است.
امام علی علیه السلام فرمود: «اَصْحابُ الْقائِمِ شَبابٌ لا كُهُولَ فیهِمْ، اِلاَّ مِثْلَ الْكُحْلِ فِی الْعَینِ وَالْمِلْحِ فِی الزَّادِ، وَاَقَلُّ الزَّادِ اَلْمِلْحُ؛ (26)
یاران قائم علیه السلام همه جوان هستند، در میان آنها پیرمرد یافت نمیشود مگر به مثل سرمه در چشم و نمك در طعام، كه كمتر از هر مادهای در طعام نمك است.»
امام باقرعلیه السلام فرمود: «بَینا شَبابُ الشّیعَةِ عَلی ظُهُورِ مَنازِلِهِمْ نیامٌ، اِذْ تَوافَوْا اِلی صاحِبِهِمْ فی لَیلَةٍ واحِدَةٍ عَلی غَیرِ میعادٍ، فَیصْبِحُونَ بِمَكَّةَ، یجْتَمِعُونَ قَزَعاً كَقَزَعِ الْخَریفِ مِنَ الْقَبائِلِ؛ (27)
در حالی كه جوانان شیعه در پشت خانه هایشان خوابیده اند، یك مرتبه چون قطعههای ابر پاییزی در یك شب، از تیرههای مختلف، بدون وعده قبلی به سوی صاحبشان بُرده میشوند، صبح همگی خود را در مكّه معظّمه مییابند و دور شمع وجودش گرد میآیند.»
علاوه بر اینكه غالب یاران ولی عصرعلیه السلام جوانان هستند، رهبر و امامِ قیام نیز به صورت جوان، یعنی، با قیافه چهل سالگی ظهور میكند. این دو شاخصه (جوان بودن رهبر و جوان بودن یاران) از ویژگیهای مهم در موفقیت هر قیام و نهضتی است.
امام صادق علیه السلام فرمود: «اِنَّهُ مِنْ أَعْظَمِ الْبَلِیةِ اَنْ یخْرُجَ اِلَیهِمْ صاحِبُهُمْ شابّاً وَهُمْ یحْسَبُونَهُ شَیخاً كَبیراً؛ (28)
از امتحانات بزرگ خداوندی است كه صاحبشان به صورت جوانی ظاهر میشود، در حالی كه آنها او را پیری كهنسال تصور میكنند.»
امام صادق علیه السلام فرمود: «اِنَّ فی صاحِبِ الزَّمانِ شَبَهاً مِنْ یونُسَ: رُجُوعُهُ فی غَیبَتِهِ بِشَرْحِ الشَّبابِ؛ (29)
در صاحب الزمان علیه السلام نشانی از حضرت یونس هست و آن اینكه بعد از غیبتش به صورت جوانی ظاهر میشود.»
پی نوشتــــــــــــــــــــــــها
1) كمال الدین و تمام النعمه، ج 1، ص 257.
2) بحارالانوار، ج 53، ص 7و بشارة الاسلام، ص 268.
3) بشارة الاسلام، ص 231و الزام الناصب، ص 190.
4) ارشاد مفید، ص 341؛ بحارالانوار، ج 52، ص 337 و منتخب الاثر، ص 312.
5) غیبت نعمانی، ص 122؛ ینابیع الموده، ج 3، ص 136 و منتخب الاثر، ص 473.
6) مرحوم حجت الاسلام شرفی.
7) ارشاد مفید، ص 343؛ بحارالانوار، ج 53، ص 8.
8) الصواعق المحرقه، ص 98؛ ینابیع الموده، ج 3، ص 90 و ص 135؛ منتخب الاثر، ص 316 و الامام المهدی، ص 69.
9) الزام الناصب، ص 229.
10) دلائل الامامه، جریر بن رستم طبری الاملی، ص 247.
11) بشارة الاسلام، ص 297؛ بحار، ج 51، ص 84 و منتخب الاثر، ص 490.
12) بحارالانوار، ج 52، ص 152 و ص 277.
13) الزام الناصب، ص 199.
14) بحارالانوار، ج 51، ص 157 و منتخب الاثر، ص 468.
15) بحارالانوار، ج 52، ص 327 و منتخب الاثر، ص 486.
16) الغیبة نعمانی، ص 307.
17) مفاتیح الجنان، زیارت حضرت صاحب الامرعلیه السلام.
18) الصواعق المحرقه، ص 162؛ صحیح مسلم، ج 1، ص 107؛ كشف الغمه، ج 3، ص 279؛ بشارة الاسلام، ص 192 و منتخب الاثر، ص 316.
19) الزام الناصب، ص 208.
20) مؤمن/51.
21) بحارالانوار، ج 52، ص 265 و ج 53، ص 85 و بشارة الاسلام، ص 89.
22) دلائل الامامه، جریر بن رستم الطبری الآملی، ص 247.
23) نحل/97.
24) بحارالانوار، ج 52، ص 223.
25) یوم الخلاص (روزگار رهایی) ، ج 1، صص 423 - 424.
26) غیبت نعمانی، ص 170؛ بشارة الاسلام، ص 206 و بحارالانوار، ج 52، ص 333.
27) ینابیع الموده، ج 3، ص 79؛ غیبت نعمانی، ص 170؛ بشارة الاسلام، ص 103 و 205.
28) اعلام الوری، ص 407 و منتخب الاثر، ص 258.
29) غیبت طوس، ص 259؛ بحارالانوار، ج 52، ص 289 و منتخب الاثر، ص 258.