سخن از آن درّ گرانی است كه در وجود تك تك زنان نهاده شده است و جزء ذات و فطرت و حقیقت وجودی زن و عفت اوست.

آری زنان ذاتاً عفیفند و جزو ذاتشان است. و این، فطرت است كه به ارمغان آورنده شخصیت و كرامت برای این موجود ممتاز اجتماعی است.

اوّلین و بهترین سلاحی كه ضمانت و صیانت ازعفت زن را بر عهده دارد چیزی نیست جزآن مهم مؤكد در اسلام كه حجاب نامیده می‌شود. بشریت باید به هوش باشد كه بدخواهان و شیطان سیرتان در پی زدودن این امتیاز ویژه از وجود زن، بی مهابا در تلاش اند.

آنان كه در پی ترویج بی حجابی اند، ارزش زن را آن اندازه تنزّل می‌دهند كه همسان حیوان، حیایی برایش باقی نماند. منكرین حجاب، به گونه‌های متعدد حربه‌های شیطانی خود را عنوان می‌كنند كه ما در این مقاله به دو مورد از توجیهاتشان پرداخته و مورد نقد قرار می‌دهیم.

توجیه اول

آنان مبارزه با حجاب را نوعی دفاع از حقوق و آزادی زن قلمداد می‌كنند و حجاب را مانع آزادی زن می‌دانند و چنین وانمود می‌كنند كه مقام زن برتر از آن است كه وی در چهارچوب یك قانون محدود كننده، از آزادی و حضور مؤثّر اجتماعی محروم گردد و الزام حجاب برزن را نوعی بی اعتنایی به حیثیت انسانی و حق طبیعی و بالاخره ظلم به زن می‌دانند. آنان حجاب را زندانی برای او معرفی كرده اند. خانم شهره مستشار در كتابی با عنوان «زندانیان چادر‌» كه در انگلیس منتشر شده موارد گفته شده را آورده است (1) .

در پاسخ به این افراد كه داعیه دفاع از آزادی زن را دارند و حجاب را مانع آن می‌دانند باید گفت: آزادی، قلمروهای متعدد و گوناگونی دارد، مانند: بیان، اندیشه، عقیده، فعالیتهای سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و هنری. حال، حجاب كدام یك از این آزادیها را سلب می‌كند؟ حضور اجتماعی زنان ممنوع نیست؛ بلكه مطلوب هم هست و در صورتی كه اختلاط زن و مرد با حفظ تمامی شئون صورت پذیرد، حرمت ندارد. وقتی فعالیتهای اجتماعی و سیاسی زنان، ممنوع نیست پس كدام آزادی است كه حجاب، آن را از زن گرفته است.

شاید مراد از آزادی در گفتار این دسته افراد، هرزگی جنسی و بی بندباری است كه در حقیقت سلب انسانیت و كرامت از زن است. البته كه حجاب این آزادی را سلب می‌كند كه رسالتش هم همین است تا ارزش، وقار و شخصیت زن را حفظ كرده باشد. و البته شاید حجاب سختیهایی را به همراه داشته باشد كه وقتی هدف آن حفظ مقام زن و سلامت جامعه باشد تحمل آن، امر مطلوب و قابل تقدیر است. مگر دستیابی به دیگر توفیقات با دشواریها همراه نیست؟ (2)

استاد ارجمند شهید مطهری در پاسخ به این شبهه مباحث ارزشمندی ارائه كرده اند كه برای علاقه مندان بسیار مفید است. (3)

توجیه دوم

زن مانند مرد دارای ذوق، فكر، فهم، هوش و استعدادِ خدادادی است و بیهوده هم نیست؛ پس باید به كار گرفته شود. وجود این استعدادها در زن دال برحق استفاده از آنها است. وسوسه گران و مروّجان حیوانیت این گونه وانمود می‌كنند كه حجاب، مانع بروز این استعدادها در اجتماع است و همچنین آن را ضربه‌ای به اجتماع می‌دانند؛ چرا كه در صورت الزامی بودن حجاب نیمی از افراد جامعه معطل هستند و حجاب جلوی فعالیتهایشان را می‌گیرد. (4)

آنان غافل اند از اینكه حجاب اسلامی هیچ وقت موجب هدر رفتن چنین سرمایه‌های ذاتی نیست. زنان مسلمان در جوامع اسلامی با حضور در صحنه‌های متعدّد سیاسی، اجتماعی و اقتصادی، به ویژه در دهه‌های اخیر در جمهوری اسلامی ایران، به اثبات رساندند كه حجاب هیچ گونه منعی برای فعالیت مثبت زنان ایجاد نمی‌كند.

حجاب در اسلام لذتهای جنسی را فقط به محیط خانواده و برای همسر مشروع اختصاص می‌دهد (5) و محیط كار باید خالص از هرگونه ظاهری باشد كه از آن استفاده جنسی می‌شود و عامل تحریك قوای شهوانی است. از طرفی همان گونه كه بیان شد اسلام هیچ گونه منعی برای حضور زنان در اجتماع و صحنه‌های گوناگون ندارد؛ همچنان كه در جنگهای صدر اسلام زنان مسلمان با اجازه پیامبر برای كمك به رزمندگان اسلام (به خصوص در جنگ احد) (6) همراه آنان از شهر بیرون می‌آمدند، و با آب رسانی به نیروها، شستن لباسهای آنان و مداوای مجروحان به آنان كمك می‌كردند. حتی در جنگ احد یكی از همین زنان به نام «نسیبه‌» وقتی جان پیامبر را در خطر دید و مسلمانان پا به فرار گذاشتند، شمشیر به دست گرفت و به دفاع از حضرت پرداخت كه تا حد زیادی در نجات جان ایشان مؤثر واقع گشت. (7)

همچنین بسیاری از مشاغل اجتماعی زمان پیامبر را زنان عهده دار بودند از قبیل كار در مزرعه، پرستاری، معالجه و درمان بیماران و... كه هیچ كدام مورد نهی پیامبر قرار نگرفت. (8) آیا اینها دلایل محكمی بر بطلان ادعا و توجیه دوم نیست؟

حال كه دریافتیم اسلام با حضور زن در صحنه‌های اجتماعی؛ به شرط حجاب مخالفتی ندارد و حجاب هم خللی در ارائه خدمت وارد نمی‌كند، كدامین محیط كار، بهره وری‌اش بیشتر است؟ محیطی كه مسموم به ظواهر شهوانی است كه آرامش افراد را به هم می‌ریزد یا محیطی كه در پناه عفت و غیرت است؟ بر فرض محال اگر زنان توان حضور در اجتماع را پیدا نكنند و در منزل مشغول جلب رضایت همسر و تربیت فرزند شوند، چه ضرری متوجه جامعه است؟ چرا كه حضرت رسول صلی الله علیه وآله در جواب زنانی كه تقاضای حضور در جنگ می‌كردند، فرمود: «انّ حُسْنَ التَّبَعُّلِ یعْدِلُ ذالكْ كُلَّهُ؛

خوب شوهرداری كردن با جهاد «فی سبیل اللَّه‌» برابری می‌كند.» (9)

افرادی كه با این توجیهات دروغین و استدلالات بی پایه خود را طرفدار حقوق زن جلوه می‌دهند خواسته یا ناخواسته، دانسته یا ندانسته در اوج غفلت اند و نمی‌دانند بی حجابی چه فاجعه‌ای برای جامعه بشری به بارآورده است.

آثار بی‌حجابی

1. فروپاشی شخصیت

زدودن گوهر حجاب از وجود زن، محو ارزش واقعی انسانی از اوست. ارمغان شوم بی حجابی جز تنّزل مقام زن از شخصیت اجتماعی او نیست. از سوی دیگر وقتی زن از اصالت انسانی خود عدول كرد، مورد طمعِ هوس ورزان و حیوان صفتانِ انسان نما قرار می‌گیرد و ناامنی در اجتماع دامنگیر زنان جامعه می‌شود. (10) زنی كه بدون پوشش، بذك كرده و... در میان نامحرمان نمایان شود، برای رسیدن به او دیگر به عشق و عاطفه، علاقه قلبی و میل باطنی، كه عامل افزایش بهای معشوق است، نیازی نیست. در این صورت او با عینك عشق دیده نمی‌شود؛ بلكه فقط و فقط برای ارضای امیال جنسی و شهوانی مورد طلب قرار می‌گیرد. در این میان مادیات واسطه است، نه انسانیت. در این وضعیت، كرامت زن تا اندازه‌ای سقوط كرده كه حتی مردان، در طلب زنان نیستند، بلكه زنان در پی مردان اند تا با ذلت و خواری خود را به آنان عرضه كنند. (11) و نكته قابل توجه دیگر اینكه افراد فرصت طلب جامعه و آنان كه در هرزه گری غوطه ورند، به دنبال كدامین دسته از زنانند؛ زنان مسلح به سلاح حجاب یا زنان بزك كرده كه همه جا روانند؟ (12)

2. فروپاشی خانواده

یكی از آثار رواج بی حجابی این است كه مردان كم كم از زنان رویگردان می‌شوند. (13)

استاد مطهری در كتاب مسئله حجاب می‌نویسد: «فلسفه پوشش و وضع كامیابی جنسی از غیر همسر مشروع از نظر اجتماع خانوادگی این است كه همسر قانونی شخص از لحاظ روانی عامل خوشبخت كردن او به شمار می‌رود، در حالی كه در سیستم آزاد كامیابیهای جنسی همسر قانونی از لحاظ روانی یك نفر رقیب و مزاحم و زندان بان به شمار می‌رود و در نتیجه كانون خانوادگی براساس دشمنی و نفرت بنا می‌شود.» (14)

مقدمه اصلی روابط نامشروع بین زن و مرد در خارج از خانواده بی حجابی و عدم رعایت عفت است. درچنین وضعیتی ارزش خانواده به شدت سقوط خواهد كرد و اینجاست كه آمار وحشتناك طلاق بیداد می‌كند. گواه بر این ادّعا اسنادِ موجود است. در گزارشی كه در سال 70 از روزنامه اطلاعات به چاپ رسید، آمار ازدواج در آمریكا، طی 20 سال گذشته در پائین‌ترین حد بوده است. همچنین در آن گزارش آمده است كه از هر 1000 زن متأهل آمریكایی 15 - 44 ساله، تنها 91 نفر متأهل باقی ماندند (15) . آیا باز هم بی حجابی حق زن است؟

3. گسترش فساد

وقتی ارزش زن فقط و فقط در حوزه جاذبه جنسی او منحصر شد و در انظار عموم به نمایش درآمد نتیجه‌اش چیست؟ بی حجابی بنیان خانواده را فرو می‌ریزد و این مقدمه‌ای برای رواج فساد است. با فروپاشی خانواده عمل ضد اخلاقی همجنس بازی رواج می‌یابد، (16) همان طور كه در كشورهای غربی به وضوح دیده می‌شود. همچنین وقتی بنیاد خانواده از بین می‌رود، كودكان بجا مانده (17) از آن كه قربانیان آزادی و بی حجابی اند، زیر چتر كدام نهاد تربیتی، اخلاق و ادب را خواهند آموخت كه مانند تربیت یك مادر در خانواده محكم و استوار باشد؟

فساد برخاسته از بی حجابی و آزادی غیرمشروع زن بسیار خطرناك است. محمد غزالی در كتاب خود از جورج بالوشی هورفت نویسنده غربی نقل می‌كند كه او از این خطر به عنوان خطر بمب جنسی یاد می‌كند و از سازمان بهداشت جهانی می‌خواهد كه چاره‌ای برای حل این بحران بیندیشد. (18)

4. ركود فعالیتهای مفید اجتماعی

وقتی جامعه و محیط اجتماعی سلامت و صلابت خود را با بی بندوباری از دست بدهد و فساد گسترش یابد، استعدادهایی كه می‌توانند در خدمت تحقیق، تعلیم، تعلم، تفكر، سازندگی و بالندگی جامعه قرار گیرند، در خدمت آنچه نباید، قرار می‌گیرند و اینجاست كه پتانسیل عظیمی از نیروهای انسانی تباه خواهد شد. (19)

دلیل طرح مسئله بی حجابی

علّت طرح مسئله بی حجابی به بهانه دفاع از زن چیست؟ جوابهای متعددی را می‌توان عنوان كرد ولی مهم‌ترین آنها دو مسئله است:

1. شهوت طلبی مردان

افراد شهوت پرست و لذت گرا برای ارضای امیال جنسی خود در صدد برآمدند تا با عناوین فریبنده‌ای چون «حقوق زن‌» و «آزادی زنان‌» آنان را از قید و بند حجاب رها سازند و از خانه‌ها بیرون بكشند تا میل شهوانی و حیوانی خود را ارضا كنند. (20)

2. بهره كشی اقتصادی

كارفرمایان و سرمایه دارانی كه به دنبال نیروی كار ارزان بودند، زنان را افراد مناسبی دیدند؛ چون كمتر از مردان حقوق می‌گرفتند، به همین منظور بحث آزادی آنان را مطرح كردند. (21) همچنین استفاده از زن عریان در فیلمها و... درآمد كلانی برای شركتهای سینمایی و... داشت.

حجاب در اوج بی حجابی

گرایش زنان و دختران بی حجاب در جهان به حجاب در صحنه‌های فراوانی به چشم می‌خورد. به عنوان مثال، با اینكه در دولت فرانسه فعالیتهای عجیبی علیه اسلام دیده می‌شود، گرایش مردمش به اسلام و حجاب فراوان است. (22)

افرادی مانند: فریده سیف نصر، سهید رمزی و... از هنرپیشه گان مصری می‌گویند ما پس از حجاب، خود را دوباره پیدا كردیم. (23)

جایگاه حجاب در اسلام

خداوند متعال در قرآن مسلمانان را از نگاه به نامحرم نهی می‌كند و دوری از نگاه حرام را واجب قلمداد می‌نماید.

«قُل لِلْمؤمِنینَ یغُضُّوا مِنْ أبْصرِهِمْ ویحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ»؛ (24)

«به مؤمنین بگو چشمهای خود را از نگاه به نامحرم فرو گیرند و دامان خود را حفظ كنند.»

«وَقُلْ لِلْمُؤْمِناتِ یغْضُضْنَ مِنْ أبْصرِهِنّ ویحْفَظْنَ فُروجَهُنَّ...»؛ (25)

«به زنان با ایمان بگو چشمهای خود را از نگاه هوس آلود فرو گیرند و دامان خویش را حفظ كنند....»

طبق این دو آیه نگاه به نامحرم چه زن و چه مرد متقابلاً حرام است. همچنین به پوشاندن شرمگاه از منظر نامحرم، (غیر از شوهر و همسر) امر شده و آشكار نمودن آن حرام است. (26)

خداوند متعال در قرآن در ادامه آیه 31 از سوره نور به ویژگی اصلی زن كه حجاب است اشاره می‌كند و می‌فرماید: «وَلایبْدِین زِینَتَهُنَّ إِلاّ ما ظَهَرَ مِنْها»؛ «و زینت خود را جز آن مقدار كه آشكار است نمایان نكنند.»

در این آیه كه نهی از آشكار نمودن زینت است، مراد محل زینت است نه خود زینت. چون خود زینت از قبیل گوشواره و دستبند یا... آشكار كردنش اشكالی ندارد و حرام نیست، پس مراد محل آن زینتهاست، مثل: گوش كه محل گوشواره است. خدای متعال آن دسته از مواضع و محل زینت را كه آشكار است از این حكم استثنا كرده و در روایات آمده است كه مراد از آن، صورت، كف دو دست و قدمها است. (27)

مرحوم علامه طباطبایی در تفسیرالمیزان روایتی از امام صادق علیه السلام نقل می‌كند (28) در جواب سؤالی كه پرسیده شده بود، زنی كه به مردی محرم نیست چه مقدار نگاه به او حلال است؟ فرمود: صورت و كف دو دست و قدمها. و همچنین از امام موسی بن جعفرعلیهما السلام از كتاب قرب الاسناد حمیری نقل كرده كه در جواب چنین سؤالی فرمود: صورت و دو كف و دو قدم.

همچنین خداوند در ادامه همان آیه می‌فرماید: «وَلایضْرِبْنَ بِأرْجُلِهِنَّ لِیعْلَمْ مایخْفینَ مِنْ زِینَتِهِنَّ و...»؛ (29)

«هنگام راه رفتن پاهای خود را به زمین نزنند تا زینتهای پنهانشان دانسته شود.»

خداوند متعال با این بیانات زنان و مردان را به كمال رعایت عفت و دوری از اموری كه می‌تواند عامل برافروختن آتش شهوت شود دعوت می‌كند. در بخشهایی از آیه 31 سوره مباركه نور آمده است: «وَلْیضْرِبْنَ بِخُمْرِهِنَّ علی جُیوبِهِنَّ»؛ «روسری خود را بر سینه افكنند [تا گردن و سینه با آن پوشانده شود] .»

علامه طباطبایی در تفسیر این آیه می‌گوید (30) : «كلمه خُمُر جمع خمار است، یعنی جامه‌ای كه زن سر خود را با آن می‌پیچد و زائد آن را به سینه‌اش آویزان می‌كند و كلمه جیوب به معنی سینه‌ها است، پس معنی آیه این می‌شود: به زنان دستور بده تا اطراف مقنعه‌ها را به سینه‌های خود انداخته، آنرا بپوشانند.»

پس پوشاندن سینه‌های زن وبه تبع آن گردن واجب است. (31) و همچنین در ادامه آیه 31 سوره نور در حرمت آشكار نمودن زینت، استثنایی بیان می‌شود و آن اینكه: «وَلایبْدین زِینَتَهُنَّ إلاَّ لِبُعولَتِهِنَّ أوْ...»؛ «نباید زینت خود را آشكار كنند، مگر برای شوهران خود یا....»

حجاب برای زن نزد افراد زیر واجب نیست:

1. پدر؛ 2. مادر؛ 3. پسر پسر؛ 4. شوهر؛ 5. پسرهمسر؛ 6. برادر؛ 7. پسربرادر؛ 8. پسرخواهر؛ 9. زن مسلمان؛ 10. بردگان؛ 11. پیران و بچه‌هایی كه تمایلی به زن ندارند؛ 12. كودكانی كه از عورات جنسی و امور زنان با خبر نیستند. (32)

• پاورقــــــــــــــــــــی

1) جوانه رشد، مهدی مهریزی، چاپ اول، 1379، تهران، ص 71.

2) آسیب شناسی حجاب، مهدی مهریزی، چاپ اول، 1379، تهران، جوانه رشد، ص 71-73.

3) مسئله حجاب، مرتضی مطهری، ص 99و100.

4) آسیب شناسی حجاب، مهدی مهریزی، ص 61.

5) مسئله حجاب، مرتضی مطهری، صدرا، ص 105 و 106.

6) فرازهایی از تاریخ پیامبر اسلام، جعفر سبحانی، نشرمشعر، چاپ پانزدهم، 1382، قم، ص 290 و 291.

7) همان.

8) آسیب شناسی حجاب، مهدی مهریزی، ص 62و63.

9) فرازهایی از تاریخ پیامبر اسلام، جعفر سبحانی، ص 290.

10) درّ و صدف، محمد شجاعی، نشرمحیی، قم، چاپ اول، 76، ص 52.

11) پرسشها و پاسخها، محمدتقی مصباح یزدی، مؤسسه امام خمینی، قم، 1382، ج 50، ص 101.

12) مسئله حجاب، مرتضی مطهری، صدرا، ص 68و69.

13) پرسشها و پاسخها، محمدتقی مصباح یزدی مؤسسه امام خمینی، قم، 1382، ج 5، ص 101.

14) مرتضی مطهری، مسئله حجاب، صدرا، ص 78.

15) روزنامه اطلاعات، چهارشنبه 6/6/1370، ص 13.

16) پرسشها و پاسخها، محمدتقی مصباح یزدی ص 101.

17) همان، ص 102.

18) مسائل زنان سنتهای بین كهن و جدید، محمد غزالی، ترجمه مجید احمدی، نشراحسان، 1379، چاپ اول، ص 60.

19) برای مطالعه بیشتر ر. ك: مسئله حجاب، مرتضی مطهری، ص 105 و 106.

20) پرسشها و پاسخها، محمدتقی مصباح یزدی مؤسسه امام خمینی رحمه الله، 1382، ج 5، ص 99.

21) همان.

22) مسائل زنان سنتهای بین كهن و جدید، محمد غزالی، ص 61و62.

23) مجله پیام زن، ش 11 و12 و13.

24) نور/30.

25) همان/31.

26) تفسیرنمونه، ج 14، سوره نور، آیه 30و31، ص 438 و....

27) تفسیرالمیزان، ج 15، سوره نور، آیه 31، ص 163 و... ، ترجمه فارسی.

28) همان.

29) همان، ص 160.

30) تفسیرالمیزان، ج 15، سوره نور، آیه 31، ص 441، ترجمه فارسی.

31) تفسیر نمونه، ج 14، سوره نور، آیه 31، ص 430.

32) برای مطالعه بیشتر ر. ك: تفسیرنمونه، سوره نور، آیه 31.