چه روزها كه یك به یك غروب شد، نیامدی چه بُغضها كه در گلو رسوب شد، نیامدی
تمام طول هفته را در انتظار جمعه‌ام دوباره صبح، ظهر، نَه، غروب شد، نیامدی
1. تا آنجا كه پرسیده و پژوهیده ایم، نتوانسته ایم مدركی معتبر برای مستحب بودنِ رفتن به مسجد مقدس جمكران قم در شب چهارشنبه بیابیم. از این رو، در شبها و روزهای دیگر هم می‌توان به این مسجد رفت و دست خالی هم باز نگشت. ناگفته نماند كه دستور امام زمان علیه السلام به حسن بن مُثله جمكرانی، برای ساختن مسجد مقدس جمكران، در یك شب سه شنبه اتفاق افتاده است كه در این شب، حضرت به او فرموده اند یك بُز را - با نشانه‌هایی كه می‌گویم - از گله جعفر كاشانی می‌خری و فردا شب، یعنی شب چهارشنبه، آن را در این مكان ذبح می‌كنی و گوشت آن را روز چهارشنبه به بیماران انفاق می‌نمایی. خداوند نیز همه آنان را شفا می‌دهد. (1) شاید رفتن به مسجد مقدس جمكران در شب چهارشنبه، از مطلبی كه گفته شد، ویژگی پیدا كرده و مشهور و مرسوم شده است؛ كه این نشان دهنده ترجیح عبادت در این شب نیست.
2. برخی می‌پرسند عبارت «وَ عَجِّلْ فَرَجَهُمْ» كه پس از صلوات بر محمد و آل محمدصلی الله علیه وآله فرستاده می‌شود، آیا در احادیث معصومان علیهم السلام وارد شده و مَنصوص است و یا از چیزهایی است كه علاقه مندان و ارادتمندان به آقا امام زمان علیه السلام، خودشان، پس از صلوات، آن را اضافه كرده اند؟ در پاسخ به این پرسش، به حدیث زیر توجه كنید كه امام صادق علیه السلام می‌فرمایند: «مَنْ قالَ بَعدَ صَلوةِ الْفَجْرِ و بَعدَ صَلوةِ الظُّهرِ اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّد و اَلِ مُحَمَّد و عَجِّل فَرَجَهُمْ لَمْ یمُتْ حَتَّی یدْرِكَ الْقَائِمَ مِن اَلِ مُحَمَّدصلی الله علیه وآله؛ هر كس پس از نماز صبح و نماز ظهر بگوید: «اللّهم صلّ علی محمّد و آل محمّد و عجّل فرجهم»، از دنیا نمی‌رود مگر آنكه قائم آل محمدصلی الله علیه وآله را درك می‌كند.» (2)
آری:
همه هست آرزویم كه ببینم از تو رویی چه شود كه بینوا هم برسد به آرزویی
3. با توجه به نظر مشهور تاریخ نگاران در تولد حضرت حجت علیه السلام به روز نیمه شعبان سال 255 هجری قمری، سن حضرت تا نیمه شعبان امسال، یعنی تا سال 1427 هجری قمری، هزار و صد و هفتاد و دو (1172) سال خواهد بود و اگر در این مورد، علامت سؤال و یا علامت تعجبی در آسمان ذهنمان چشمك زد، پس از مطالعه دلیلهای علمی و عقلی و نقلی چگونگی این طول عمر، به این سروده شاعر نیز بنگریم كه دُر سُفته است و خوش گفته است:
خدایی كاین جهان پاینده دارد توانَد حجتی را زنده دارد
4. بعضی حدیث پژوهان از به كار رفتن كلمه اعمال در فرموده پیامبر اكرم صلی الله علیه وآله: «أفْضَلُ اَعْمالِ اُمَّتِی اِنتِظارُ الْفَرَج؛ برترین كارهای امت من انتظار فَرَج است.» (3) برداشت زیبایی كرده و گفته اند كه انتظار، كار كردن و هماره در كار بودن است، نه تنبلی و بیكاری و دست روی دست گذاشتن. فَتَأَمَّل تَأمُّلاً اجتماعیا!
5. طبق شماری از احادیث معصومان علیهم السلام كسانی كه به طور قطعی و تفصیلی، برای ظهور امام عصرعلیه السلام وقت تعیین می‌كنند و مثلاً می‌گویند پس از درگذشت یا هنگام زعامت فلان مرجع تقلید یا در فلان سال قمری یا شمسی و یا ده سال و بیست سال دیگر، حضرت ظهور خواهند كرد، دروغگو هستند و آنان را وَقّاتون (تعیین كنندگان وقت ظهور) می‌نامند. (4) توجه داشته باشیم كه مدتی است برخی از وقّاتون، گفته خود را - به گونه‌ای كه ذكر شد - به بعضی از بزرگان و مراجع تقلید منتسب می‌كنند.
افزون بر آنكه معلوم نیست چقدر این نسبت دادنها حقیقت داشته باشند، طبق احادیث اسلامی باید این انتسابها را نیز دروغ بدانیم. (5) البته گفتن سخنانی مانندِ «وقت ظهور نزدیك است» كه از عبارتهایی همچون «اِنَّهُم یرَونَهُ بَعیداً و نَراهُ قَریباً» در دعای عهد برگرفته شده اند، اشكالی ندارد.
6. شب نیمه شعبان كه شب تولد امام قائم علیه السلام نیز است، پس از شب قدر، برترین شبهاست و اِحیای آن - مانند شب قدر - مستحب و دارای ثواب است و خواندن دعای كمیل در این شب - مانند شبهای جمعه - نیز استحباب دارد. به یاد سپردنی است كه خواندن دعای نُدبه - افزون بر صبحهای جمعه - در روز عید فطر و عید قربان و عید غدیر نیز مستحب است. (6)
7. نام مشهور مادر امام مهدی علیه السلام نَرجِس علیها السلام است كه معمولاً در فارسی به جای آن نرگس می‌گوییم؛ اما نام دیگر این مادر كه كمتر از آن یاد می‌شود، سوسن است. (7) پسندیده است كه برای نامگذاری دختران، از این نام زیبا نیز استفاده شود.
8. یكی از شاعران در بیت زیرین، به ما آموخته است كه اگر مشتاق ملاقات با امام عصرعلیه السلام هستیم و نگاه او را می‌خواهیم، باید دست كم یك كار را ترك كنیم تا بتوانیم - ان شاء اللّه - توفیق زیارت حضرت را نصیب خود سازیم:
گفتم شبی به «مهدی» از تو نگاه خواهم گفتا كه من هم از تو ترك گناه خواهم
9. شماری از علما و مراجع بزرگوار تقلید بر این فتوا هستند كه حرام بودن ذكر نام اصلی حضرت حجت علیه السلام، یعنی محمد كه برخیها آن را به صورت م ح م د یا م - ح - م - د می‌نویسند تا دیگر مرتكب كار حرامی نشده باشند، فقط مخصوص زمان غیبت صُغری و برای تقیه و مانند آن بوده كه امكان پیدا كردن جای حضرت حجت علیه السلام از سوی دشمنانشان وجود داشته است و در این زمان، یعنی زمان غیبت كُبْری كه دیگر چنین امكانی برای دشمنان حضرت وجود ندارد، ذكر نام محمد برای ایشان در گفته‌ها و نوشته‌ها حُرمت شرعی ندارد. (8)
10. عبارت «عَجَّلَ اللَّهُ تَعَالَی فَرَجَهُ الشَّرِیف» كه پس از نام و لقبهای امام زمان علیه السلام برده می‌شود، بدین معناست: «خداوند بزرگ، در فَرَج شریف او تعجیل فرماید.» از این رو، همگی و بویژه مُجریان صدا و سیما توجه داشته باشند كه این عبارت را به صورت ناقص و اَبتَر به كار نبرند و فقط نگویند: «عَجَّلَ اللَّه؛ خداوند تعجیل فرماید» و معلوم نباشد كه خداوند در چه چیزی باید تعجیل فرماید.
11. برای توسل به حضرت مهدی علیه السلام و برآورده شدن حاجتهای خویش، بسیاری از بزرگان و مهدی شناسان بر این اعتقادند كه خواندن زیارت آل یاسین از مُجَرَّب‌ترین و كارسازترین توسلات است. این زیارت از سوی خود حضرت سفارش و بر آن تأكید شده و نخستین زیارتی است كه در زیارتهای آن حضرت، به قلم حاج شیخ عباس قمی در كتاب شریف مَفاتیحُ الجِنان نگاشته شده و با عبارتِ «سَلامٌ عَلَی آلِ یس» آغاز گشته است.
12. نخستین كسی از مسلمانان كه در مسئله مهدویت و وجود حضرت مهدی علیه السلام تشكیك كرد و در جلسه‌ای آن را زیر سؤال برد، معاویه بود كه ابن عباس در همان جلسه، پاسخ او را داد. (9)
13. بعضی از سخنرانان و نویسندگان را می‌شناسیم كه پیش از مشغول شدن به سخنرانی و نویسندگی، دعای فَرَج امام زمان علیه السلام را می‌خوانند و از حضرت می‌خواهند كه آنان را از هر گونه به انحراف كشیدن و یا حتی به اشتباه انداختنِ سهوی و ناخواسته مخاطبان خود مصون و محفوظ دارند و مولوی گونه و با زبان حال به محضرش عرض می‌كنند: «گر خطا گفتیم اصلاحش تو كُن / مُصلحی تو‌ای تو سلطان سخُن.»
14. كسانی كه حقیقتاً به ملاقات با امام زمان علیه السلام مشرّف می‌شوند، غالباً و معمولاً - جز در موارد نادر و شرایط ویژه و آن هم نزد افرادی خاص - از این تشرفات و ملاقاتها ذكری به میان نمی‌آورند. پس مواظب باشیم كسانی كه از ملاقات با امام زمان علیه السلام در هر روز و در هر شب و در هر خواب و در هر بیداری و در اینجا و در آنجا دَم می‌زنند، شاید دكان دارهایی باشند كه می‌خواهند جیب ما و شما را تیغ بزنند و یا مُرید بازانی باشند كه می‌خواهند جسم و جان و دین ما و شما را به بازی بگیرند؛ هر چند: «ما مِن عَامٍّ اِلَّا و قَد خُصَّ؛ هیچ قاعده عمومی نیست كه تخصیصی نخورده باشد.»
15. بعضی از بزرگان و ولی شناسان، سفارشی ساده و كوتاه و تجربه شده را فرموده اند كه برای برآورده شدن حاجتهای خود، 100 بار بدین گونه صلوات بفرستید: «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحمَّدٍ و اَلِ مُحَمَّدٍ و عَجِّل فَرَجَهُمْ.» سپس ثواب این صلواتها را به امام زمان علیه السلام هدیه كنید و از حضرت بخواهید كه اگر مصلحت شماست، خودِ ایشان دعا نمایند و از خداوند بزرگ بخواهند كه حاجتهای شما را برآورده سازد. ان شاء اللّه برآورده خواهد شد.
گُمان مبر كه به پایان رسید كار مُغان هزار باده ناخورده در رگ تاك است
- پاورقــــــــــــــــــــی
1) بنگرید: جَنَّة المأوی، حاج میرزا حسین نوری، نوشته شده در بحارالأنوار، علامه محمد باقر مجلسی، ج 53، ص 232.
2) سفینة البحار، حاج شیخ عباس قمّی، ج 2، ص 49.
3) همان، ص 596.
4) بنگرید: بحارالانوار، همو، ج 52، ص 101 - 121، بخش نهی از تعیین وقت ظهور.
5) بنگرید: بحارالانوار، همو، ج 52، ص 117.
6) بنگرید: مفاتیح الجنان، حاج شیخ عباس قمّی، بخش اعمال شب نیمه شعبان و بخش دعای ندبه.
7) بنگرید: بحارالانوار، همو، ج 51، ص 15 و 24.
8) بنگرید: جامع المسائل، آیت الله محمد فاضل لنكرانی، ج 2، ص 492، سؤال 1292 و استفتائات جدید، آیت الله میرزا جواد تبریزی، ص 504، سؤال 2207.
9) بنگرید: موعودشناسی و پاسخ به شبهات، علی اصغر رضوانی، ص 127 - 128، با برداشت از: بحارالانوار، همو، ج 33، ص 256 - 257.