1. وصیتهای شیخ حسنعلی نخودكی اصفهانی
پسرم! تو را به این چیزها وصیت و سفارش می‌كنم:
اوّل، آنكه نمازهای یومیه خویش را در اوّل آنها به جای آوری!
دوم، آنكه در انجام حوایج مردم، هر قدر كه می‌توانی، بكوشی و هرگز میندیش كه فلان كار بزرگ از من ساخته نیست؛ زیرا اگر بنده خدا در راه حق، گامی بر دارد، خداوند نیز او را یاری خواهد فرمود.
سوم، آنكه سادات را بسیار گرامی و محترم شماری...!
چهارم، از تهجّد و نماز شب غفلت مكن و تقوا و پرهیزكاری پیشه خود ساز!
پنجم، به آن مقدار تحصیل كن كه از قید تقلید وا رهی. (1)
2. حجّت برای طلّاب
ملّا صالح مازندرانی رحمه الله از علمای بنام و معروف فرمودند: «من در پیشگاه خداوند بر طلاب حجت هستم، زیرا احدی از من فقیرتر نبود؛ به طوری كه زمانی قدرت تهیه چراغ برای مطالعه نداشتم و در حافظه و استعداد، كسی فراموش كارتر از من نبود. هر زمانی كه از منزل خارج می‌شدم، در موقع برگشتن خانه‌ام را گم می‌كردم و اسامی فرزندانم را فراموش می‌كردم و در سن 30 سالگی شروع به تعلیم (تعلّم) حرف تهجی نمودم؛ ولی با پشتكار و همت زیاد خداوند بر من منّت نهاد و تحصیل علم نمودم.» (2)
3. تمام علم طب در یك آیه
هارون الرشید، طبیبی مسیحی داشت كه بسیار معروف بود. روزی این طبیب به یكی از دانشمندان اسلامی گفت: من در كتاب آسمانی شما چیزی از طب [و پزشكی] نمی یابم؛ در حالی كه دانش مفید بر دوگونه است: علم ادیان و [علم] ابدان.
او در پاسخ گفت: خداوند همه دستورات طبّی را در نصف آیه‌ای از قرآن كریم بیان كرده است: «كُلُوا وَ اشْرَبُوا وَ لا تُسْرِفُوا»؛ (3) «بخورید و بیاشامید؛ ولی اسراف نكنید!»
و پیامبر ما نیز طبّ را در این دستور خویش خلاصه كرده است: «اَلْمِعْدَةُ بَیتُ الدَّاءِ وَ الْحِمْیةُ رَأْسُ كُلِّ اَلدَّوَاءِ؛ (4) معده خانه دردها و نگهداری [و پرهیز و كم خوری] ریشه تمام دواهاست.»
طبیب مسیحی كه این سخن را شنید، گفت: قرآن شما و پیامبرتان برای جالینوس طبی باقی نگذاشته است. (5)
4. خصلتهای نیك سگ
امیر مؤمنان علی علیه السلام فرمود: «خوشا به حال آن كسی كه زندگی‌اش به سگان شباهت دارد! در زندگی سگ ده خصلت [نیكو] وجود دارد كه سزاوار است مؤمن آن را دارا باشد:
1. برای او در بین مردم قدر و منزلتی نیست و این همان حال مسكینان و بیچارگان است.
2. اینكه ملك و مالی ندارد و فقیر است. این همان صفت مجرّدان [و افراد بی اعتنا به دنیاست] .
3. برای او خانه و لانه معین نیست و تمام زمین خانه اوست و این از علامات متوكلان است.
4. غالب اوقات را گرسنه به سر می‌برد و این از آداب صالحان است.
5. اگر صاحبش صد تا زیانه هم به او بزند، در خانه او را رها نمی‌سازد و این از صفات مریدان [خدا] است.
6. شب هنگام به جز اندكی نمی‌خوابد و این حالت محبّان و دوستداران [خداوند] است.
7. اینكه طرد می‌شود و در حق او جفا شود؛ ولی اگر او را [با این حال] بخوانند، اجابت می‌كند و كینه ندارد و این نشانه خاشعان و فروتنان است.
8. آنكه به آنچه صاحبش از طعام می‌دهد، راضی است [و بیشتر نمی‌خواهد] و این از حالت قانعان است.
9. بیشترین عملش سكوت است و این نشانه خائفان است.
10. هرگاه بمیرد، میراثی به جای نگذارد و این حالت زاهدان است.» (6)
- پاورقــــــــــــــــــــی
1) نشان از بی نشانها، علی مقدادی اصفهانی، انتشارات آداب، مشهد، ص 31.
2) مجلّه نامه جامعه، شماره 29.
3) اعراف / 31.
4) نهج الفصاحه، تحقیق حسین مجیدی، مؤسسه انصاریان، چاپ دوّم، 1382، ج 1، ص 320، ح 1911.
5) روح البیان، ج 3، ص 155، به نقل از: هزار و یك نكته از قرآن كریم، اكبر دهقان، مركز فرهنگی درسهایی از قرآن، ص 660.
6) نشان از بی نشانها، ص 276.