1. هنگام نوشتن، مخاطب و خواننده خود را «یك نفر» فرض كنید.
2. بر این باور باشید كه خواننده شما هوشمند، منتقد، شكاك و دیرباور است.
3. اطناب و زیاده گویی را به كتاب خود راه ندهید و ایجاز را نیز به جایی نرسانید كه از گنگی و ابهام سر در آورد.
4. در بیان نكته مهم و مطلب اساسی خود، عجله نكنید و بدون مقدمه وارد نشوید؛ اما مقدمات نیز به حدی نباشد كه اصل مطلب را تحت الشعاع قرار دهد.
5. ساده و روان بنویسید؛ اما سطحی و سرسری قلم نزنید.
6. جملات، هر قدر كوتاه‌تر و گزیده‌تر باشند، تأثیر گذارترند.
7. در تیتر سازی و فاصله میان تیترها افراط و تفریط نكنید.
8. وظیفه نخست نویسنده اطلاع رسانی و مخابره گری است، نه تزیین و شعبده بازی. بنابراین، هرگز غنای ادبی را جایگزین فقر علمی نكنید.
9. تا می‌توانید از كلمات و تركیبهای سایر حوزه‌های علمی و قلمروهای مختلف استفاده كنید. خود را محدود به واژه‌ها و تركیبهای ویژه‌ای نكنید كه فقط در موضوع كتاب شما كاربرد دارند.
10. با خواننده خود صمیمی و راحت باشید؛ چنان كه اگر در باره موضوعی اطلاع كافی ندارید، صادقانه بنویسید كه در این باره حرف مهمی ندارم. نیز می‌توانید خواننده را به منابع مربوط ارجاع دهید.
11. به جدّ از كلیشه‌ها و حرفها و تعابیر كلیشه‌ای و شعارگونه پرهیز كنید.
12. در باره موضوعی كه می‌نویسید، حتماً پیش از دست بردن به قلم، مهم‌ترین آثار را در آن موضوع بخوانید یا دست كم از محتوای كلی آنها بی خبر نباشید.
13. بدانید برای هر مفهومی كه به ذهن شما راه پیدا می‌كند، صدها و هزاران تعبیر دیگر وجود دارد و یا شما می‌توانید آنها را بسازید و بنویسید. پس به اولین لفظ و تعبیری كه خود را به ذهن و قلم شما تحمیل می‌كند، بسنده نكنید و تسلیم آن نشوید.
14. نوشتن، هنر است و مانند دیگر هنرهایی كه می‌شناسیم، فرایند پیچیده‌ای دارد. نه آن را آسان بگیرید و نه از آن بهراسید. فقط بدانید كه در هنرورزی باید حوصله داشت و آهسته راه پیمود و هماره تجربه اندوخت.
15. تا می‌توانید خود را نسبت به موضوع مقاله یا كتابی كه می‌نویسید، بی طرف و گزارشگر نشان دهید. جبهه گیریهای تند و بی مقدمه، از اعتماد خواننده می‌كاهد.
16. در تعیین عنوان و فصلهای كتاب، به تجربه و تواناییهای خود اكتفا نكنید و حتماً با یك یا چند كارشناس خوش ذوق مشورت كنید.
17. هنگام نوشتن، بر این گمان باشید كه همه كلمات دنیا منتظر ایستاده اند تا شما احضارشان كنید. بدانید كه هیچ مفهوم و معنایی، در عالم الفاظ، همزاد ویژه‌ای ندارد كه نتوانیم از آنها بگذریم و واژه‌ای دیگر بیاوریم.
18. در همه چیز باید معتدل بود؛ حتی در زیبانویسی. اگر اندكی بیش از آنچه می‌بایست، در زیبا كردن قلم تلاش كنید، غلظت ادبیات را در اثر خود بالا برده، به اعتبار علمی آن لطمه می‌زنید.
19. همیشه بر این گمان باشید كه خواننده شما، آدمی بی حوصله و پر از مشكل و مسئله است. بنابراین، چنان باید نوشت كه سرشار از تنوع، تغییر ذائقه و شیرین كاری باشد. در هر نوشته، به طریقی ویژه می‌توان تغییر ذائقه داد و ایجاد تنوع كرد. مطالعه آثار برجسته و ممتاز، دست شما را برای تنوع آفرینی باز می‌كند.
20. چنان بنویسید كه گویی در حالِ گفتگویید، نه سخنرانی یا قرائت بخشنامه‌های رسمی.
21. اصلِ مهم در جمله سازی و عبارت پردازی، حُسنِ تعبیر و یافتن زاویه‌های غیر تكراری و ابتكاری است.
22. در استعمال و استخدام كلمات، علاوه بر معنای آنها، به بار منفی و مثبت، و سابقه تاریخی و موسیقی آنها نیز باید توجه كرد.
23. بر سرمایه واژگانی خود بیفزایید و قلم خود را با كلمات بیشتر و تازه تری آشنا كنید.
24. هیچ عاملی به اندازه مطالعه شعر، قلم را توانمند، پر واژه، آشنا با اسلوبهای متفاوت بیان، و شیوا نمی‌كند.
25. به هر طریقی كه می‌توانید راهی برای طنز و شوخ طبعی به نوشته خود باز كنید؛ البته به مقداری كه مقاله یا كتاب را سبك و هزل گونه نكند.
26. در انتخاب كلمات، به اصل تناسب و همخوانی لفظی یا معنایی، كما بیش توجه شود.
27. استفاده از برخی آرایه‌های سنتی - مانند سجع و جناس - را به حداقل برسانید؛ زیرا نثر معاصر تناسبی با این گونه صنایع ندارد.
28. توجه داشته باشید كه زیبا نوشتن، غیر از ادیبانه و منشیانه نوشتن است.
29. هر از گاه لحن نوشته خود را تغییر دهید؛ گاهی معمولی، گاهی عصبانی، گاهی طنز آلود، گاهی غمگین، گاهی شاد و گاهی مهربان و گاهی صریح و گاهی صمیمانه و گاهی... بنویسید. در تغییر لحن نوشته، از شگردهای سخنوران و خطیبان استفاده كنید.
30. یكی از موفق‌ترین شگردهای زیباسازی نوشته، استفاده از تركیبهایی است كه در ادبیات مشهور به كار رفته است؛ مانند جمله زیر:
«بسیاری از مفسران، از ظنّ خود یار قرآن شده اند.»
عبارت بالا حلّ یا تحلیلِ بیت زیر است:
هر كسی از ظنّ خود شد یار من از درون من نجست اسرار من (1)
- پاورقــــــــــــــــــــی
1) نقل از: بروشور انجمن قلم حوزه.