یكی از شیوه‌های بیان احكام، گزینش تیترهای كوتاه و جذاب است. در این راستا، تحت عنوان «احكام فوری فوتی» تعدادی از این احكام را در نوشتار حاضر از فتاوای حضرت امام خمینی رحمه الله كه با فتاوای همه مراجع معظم تقلید مشترك است، گردآوری نموده ایم.

1. اگر بعد از معامله، عیب مال را بفهمد و فوراً معامله را به هم نزند، دیگر حق به هم زدن معامله را ندارد. (1)

2. اگر در زمین كه غصب كرده، زراعت كند یا درخت بنشاند، زراعت و درخت و میوه آن مال خود اوست و چنانچه صاحب زمین راضی نباشد كه زراعت و درخت در زمین بماند، كسی كه غصب كرده، باید فوراً زراعت یا درخت خود را اگر چه ضرر نماید، از زمین بكند. (2)

3. كسی كه نشانه‌های مرگ را در خود می‌بیند، اگر خمس و زكات و مظالم بدهكار است، باید فوراً بدهد و اگر نمی‌تواند، چنانچه از خودش مال دارد یا احتمال می‌دهد كسی آنها را ادا نماید، باید وصیت كند و همچنین است اگر حج بر او واجب باشد. (3)

4. كسانی كه خانه یا دكان یا غیر آنها را از صاحبانش اجاره می‌كنند، مدت اجاره كه به سر رسید، حرام است بدون اذن صاحب محل در آنجا اقامت كنند و باید محل را فوراً با عدم رضایت صاحبش تخلیه كنند و اگر نكنند، غاصب و ضامن محل كار و ضامن مثل مال الاجاره آن هستند و برای آن به هیچ وجه حقی شرعاً نیست. (4)

5. اگر فراموش كند كه روزه است و سر را در آب فرو برد، باید فوراً سر را بیرون آورد و چنانچه بیرون نیاورد، روزه‌اش باطل می‌شود. (5)

6. مستحاضه قلیله بعد از وضو و مستحاضه كثیره و متوسطه بعد از غسل و وضو باید فوراً مشغول نماز شود؛ ولی گفتن اذان و اقامه و خواندن دعاهای قبل از نماز اشكال ندارد و در نماز هم می‌تواند كارهای مستحب مثل قنوت و غیر آن را به جا آورد. (6)

7. نجس كردن زمین و سقف و بام و طرف داخل دیوار مسجد حرام است و هر كس بفهمد كه نجس شده است، باید فوراً نجاست آن را برطرف كند و احتیاط واجب آن است كه طرف بیرون دیوار مسجد را هم نجس نكنند. (7)

8. در هر یك از چهار سوره: والنجم، علق، فصلت و سجده یك آیه سجده است، اگر انسان بخواند یا گوش به آن دهد، بعد از تمام شدن آن آیه، باید فوراً سجده كند و اگر فراموش كرد، هر وقت یادش آمد، باید سجده نماید. (8)

9. انسان باید جواب سلام را چه در نماز یا در غیر نماز فوراً بگوید و اگر عمداً یا از روی فراموشی جواب سلام را به قدری طول دهد كه اگر جواب بگوید، جواب آن سلام حساب نشود، چنانچه در نماز باشد، نباید جواب بدهد. (9)

10. اگر در شماره ركعتهای نماز چهار ركعتی شك كند، باید فوراً فكر نماید؛ پس اگر یقین یا گمان به یك طرف شك پیدا كرد، همان طرف را بگیرد و نماز را تمام كند. (10)

11. وقتی یكی از شكهای صحیح برای انسان پیش آید، باید فوراً فكر كند. (11)

12. كسی كه نماز احتیاط بر او واجب است، بعد از سلام نماز باید فوراً نیت نماز احتیاط كند و تكبیر بگوید و حمد را بخواند و به ركوع رود و دو سجده نماید. (12)

13. اگر سجده سهو را بعد از اسلام نماز عمداً به جا نیاورد، معصیت كرده و واجب است هرچه زودتر آن را انجام دهد و چنانچه سهواً به جا نیاورد، هر وقت یادش آمد، باید فوراً انجام دهد و لازم نیست نماز را دوباره بخواند. (13)

14. دستور سجده سهو این است كه بعد از سلام نماز فوراً نیت سجده سهو كند و پیشانی را به چیزی كه سجده بر آن صحیح است، بگذارد و بگوید: بسم اللَّه و باللَّه اللهم صل علی محمد و آل محمد.... (14)

15. اگر بعد از سلام نماز یادش بیاید كه یك ركعت یا بیش‌تر از آخر نماز را نخوانده، چنانچه كاری انجام داده كه اگر در نماز عمداً یا سهواً اتفاق بیفتد، نماز را باطل می‌كند، مثلاً پشت به قبله كرده، نمازش باطل است. و اگر كاری كه عمدی و سهوی آن نماز را باطل می‌كند، انجام نداده، باید فوراً مقداری را كه فراموش كرده به جا آورد. (15)

16. موقعی كه زلزله و رعد و برق و مانند اینها اتفاق می‌افتد، انسان باید فوراً نماز آیات را بخواند و اگر نخواند، معصیت كرده و تا آخر عمر بر او واجب است و هر وقت بخواند ادا است. (16)

17. اگر موی زن در بین نماز بیرون مانده باشد و در بین نماز متوجه شود، باید فوراً بپوشاند. (17)

18. كسی كه شك دارد كه اگر وضو بگیرد یا غسل كند، وقت برای نماز او می‌ماند یا نه، باید تیمم كند. (18)

19. نماز آیات برای خسوف و كسوف فوری است. (19) نماز آیات برای كسانی واجب است كه خسوف و كسوف در شهرشان واقع شده، نه شهرهای دیگر.

20. موقعی كه زلزله و رعد و برق و مانند اینها اتفاق می‌افتد، انسان باید فوراً نماز آیات بخواند و اگر نخواند، معصیت كرده و تا آخر عمر بر او واجب است و هر وقت بخواند ادا است. (20)

21. پولی كه از درآمد كسب تهیه شده و به عنوان قرض الحسنه به دیگری پرداخت نشده، اگر دریافت آن بعد از سال خمسی باشد، باید فوراً خمس آن را بدهد. (21)

22. هنگام دیدن نشانه‌های مرگ، دادن بدهیها واجب فوری است. (22)

23. اگر كسی مرتكب حرام شود یا واجبی را ترك كند، واجب است فوراً توبه كند. (23)

24. هرگاه وقت نماز داخل شود و زن بداند كه اگر نماز را تأخیر بیندازد، حائض می‌شود، باید فوراً نماز بخواند. (24)

25. اگر شخصی در ایام اعتكاف در مسجد جنب شود، باید فوراً از مسجد خارج شود و غسل جنابت انجام دهد و اعتكافش صحیح است و اگر جنابتش عمدی است، اعتكاف باطل است. (25)

26. كسی كه مستطیع شود و شرایط آن فراهم باشد، رفتن به حج برای او واجب فوری است و باید در اولین سال ممكن حج رود. (26)

27. در عیوبی كه موجب خیار فسخ عقد نكاح می‌شود، خیار فسخ از هر یك از زن و مرد فوری است و اگر كوتاهی كنند، عقد لازم می‌شود. (27)

• پاورقــــــــــــــــــــی

1) توضیح المسائل، امام خمینی رحمه الله، م 2132.

2) همان، م 2556.

3) همان، م 2701.

4) همان، م 2846.

5) همان، م 1615.

6) همان، م 413.

7) همان، م 900.

8) همان، م 1093.

9) همان، م 1138.

10) همان، م 1199.

11) همان، م 1202.

12) همان، م 1215.

13) همان، م 1246.

14) همان، م 1250.

15) همان، م 1269.

16) همان، م 1498.

17) همان، م

18) همان، م 680.

19) همان، م 1138.

20) همان، م 1498.

21) استفتائات امام، ج 1، س 96؛ جامع المسائل، فاضل، ج 1، س 833؛ استفتائات جدید، مكارم، ج 1، س 319.

22) توضیح المسائل، امام خمینی رحمه الله، م 2701.

23) تحریر الوسیلة، امام خمینی رحمه الله، امر به معروف، م 5.

24) همان، م 470.

25) همان، كتاب الصوم، ج 1، ص 308.

26) همان، كتاب الحج، ج 1، ص 370.

27) همان، ج 2، ص 293.