بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
به نام خدا كه رحمتش بسيار و مهربانىاش هميشگى است
شَهِدَ اللَّهُ أَنَّهُ لا إِلَهَ إِلا هُوَ وَ الْمَلائِكَةُ وَ أُولُوا الْعِلْمِ قَائِما بِالْقِسْطِ لا إِلَهَ إِلا هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ إِنَّ الدِّينَ عِنْدَ اللَّهِ الْإِسْلامُ وَ أَنَا الْعَبْدُ الضَّعِيفُ الْمُذْنِبُ الْعَاصِي الْمُحْتَاجُ الْحَقِيرُ أَشْهَدُ لِمُنْعِمِي وَ خَالِقِي وَ رَازِقِي وَ مُكْرِمِي كَمَا شَهِدَ لِذَاتِهِ وَ شَهِدَتْ لَهُ الْمَلائِكَةُ وَ أُولُوا الْعِلْمِ مِنْ عِبَادِهِ بِأَنَّهُ لا إِلَهَ إِلا هُوَ ذُو النِّعَمِ وَ الْإِحْسَانِ وَ الْكَرَمِ وَ الامْتِنَانِ قَادِرٌ أَزَلِيٌّ عَالِمٌ أَبَدِيٌّ حَيٌّ أَحَدِيٌّ مَوْجُودٌ سَرْمَدِيٌّ سَمِيعٌ بَصِيرٌ ،
خدا برپا دارنده عدلوداد گواهى داد كه معبودى جز او نيست و فرشتگان و صاحبان دانش نيز گواهند كه معبودى جز او نيست هم او كه عزّتمند و حكمتمدار است،همانا دين راستين نزد خدا اسلام است و من بنده ناتوان گنهكار نافرمان نيازمند ناچيز تو گواهى مىدهم به نعمتدهنده و آفريننده و روزىبخش و اكرام كننده خويش،چنانكه خود گواهى،داد بر يگانگى ذاتش و هم گواهى دادند فرشتگان و صاحبان دانش از بندگانش بر اينكه معبودى جز او نيست،هم او كه صاحب نعمتها و احسان و كرم و بخشش است،آن تواناى بىابتدا داناى بىانتها،زنده يكتا،موجود هميشگى،شنواى بينا،
مُرِيدٌ كَارِهٌ مُدْرِكٌ صَمَدِيٌّ يَسْتَحِقُّ هَذِهِ الصِّفَاتِ وَ هُوَ عَلَى مَا هُوَ عَلَيْهِ فِي عِزِّ صِفَاتِهِ كَانَ قَوِيّا قَبْلَ وُجُودِ الْقُدْرَةِ وَ الْقُوَّةِ وَ كَانَ عَلِيما قَبْلَ إِيجَادِ الْعِلْمِ وَ الْعِلَّةِ لَمْ يَزَلْ سُلْطَانا إِذْ لا مَمْلَكَةَ وَ لا مَالَ وَ لَمْ يَزَلْ سُبْحَانا عَلَى جَمِيعِ الْأَحْوَالِ وُجُودُهُ قَبْلَ الْقَبْلِ فِي أَزَلِ الْآزَالِ وَ بَقَاؤُهُ بَعْدَ الْبَعْدِ مِنْ غَيْرِ انْتِقَالٍ وَ لا زَوَالٍ غَنِيٌّ فِي الْأَوَّلِ وَ الْآخِرِ مُسْتَغْنٍ فِي الْبَاطِنِ وَ الظَّاهِرِ لا جَوْرَ فِي قَضِيَّتِهِ وَ لا مَيْلَ فِي مَشِيَّتِهِ وَ لا ظُلْمَ فِي تَقْدِيرِهِ وَ لا مَهْرَبَ مِنْ حُكُومَتِهِ وَ لا مَلْجَأَ مِنْ سَطَوَاتِهِ وَ لا مَنْجَى مِنْ نَقِمَاتِهِ ،
خواهان ناخواه،دريابنده بىنيازى،كه او شايسته اين صفات است و او در پرده عزّ صفات خويش آنگونه است كه تنها خود داند توانا بود پيش از پيدايش توانايى و نيرو،دانا بود پيش از آفريدن دانش و آفرينش،همواره پادشاه بود آنگاه كه نه كشورى بود و نه مالى،و هميشه منزّه بود در همه حال، وجودش پيش از پيش بود در آغاز محض،و بقايش بعد از بعد است بدون جابجايى و دگرگونى، توانگر است در آغاز و انجام،بىنياز است در باطن و ظاهر،در داورىاش ستمى نيست و در ارادهاش انحرافى وجود ندارد،و در تقديرش بيدادى به چشم نمىخورد،و از حكومتش راه گريزى نيست،و از شدّت خشمش پناهگاهى وجود ندارد و از انتقامش راه نجاتى نمىباشد،
سَبَقَتْ رَحْمَتُهُ غَضَبَهُ وَ لا يَفُوتُهُ أَحَدٌ إِذَا طَلَبَهُ أَزَاحَ الْعِلَلَ فِي التَّكْلِيفِ وَ سَوَّى التَّوْفِيقَ بَيْنَ الضَّعِيفِ وَ الشَّرِيفِ مَكَّنَ أَدَاءَ الْمَأْمُورِ وَ سَهَّلَ سَبِيلَ اجْتِنَابِ الْمَحْظُورِ لَمْ يُكَلِّفِ الطَّاعَةَ إِلا دُونَ الْوُسْعِ وَ الطَّاقَةِ سُبْحَانَهُ مَا أَبْيَنَ كَرَمَهُ وَ أَعْلَى شَأْنَهُ سُبْحَانَهُ مَا أَجَلَّ نَيْلَهُ وَ أَعْظَمَ إِحْسَانَهُ بَعَثَ الْأَنْبِيَاءَ لِيُبَيِّنَ عَدْلَهُ وَ نَصَبَ الْأَوْصِيَاءَ لَيُظْهِرَ طَوْلَهُ وَ فَضْلَهُ وَ جَعَلَنَا مِنْ أُمَّةِ سَيِّدِ الْأَنْبِيَاءِ وَ خَيْرِ الْأَوْلِيَاءِ وَ أَفْضَلِ الْأَصْفِيَاءِ وَ أَعْلَى الْأَزْكِيَاءِ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ،
رحمتش بر خشمش پيشى گرفت،آن را كه بخواهد از چنگش نرهد موانع تكليف را برطرف ساخته و توفيق را يكسان قرار داده است بين ناتوان و شريف،ممكن نمود اداى وظيفه را و راه دورى جستن از حرام را هموار ساخت،طاعت را تكليف ننمود جز به كنتر از ظرفيت و طاقت،منزّه است او چه آشكار است كرمش و چه والاتر است مقامش،منزّه است او چه،بزرگ است عطايش و چه بزرگ است احسانش پيامبران را برانگيخت تا دادگرىاش را بيان كنند و جانشينان آنان را بگماشت تا نمايان سازد عطاى بىحد و فضلش را و ما را از امت سرور انبياء و بهترين اولياء و برترين برگزيدهها و والاترين پاكان محمّد، (درود خدا بر او و خاندانش) قرار داد،
آمَنَّا بِهِ وَ بِمَا دَعَانَا إِلَيْهِ وَ بِالْقُرْآنِ الَّذِي أَنْزَلَهُ عَلَيْهِ وَ بِوَصِيِّهِ الَّذِي نَصَبَهُ يَوْمَ الْغَدِيرِ وَ أَشَارَ بِقَوْلِهِ هَذَا عَلِيٌّ إِلَيْهِ وَ أَشْهَدُ أَنَّ الْأَئِمَّةَ الْأَبْرَارَ وَ الْخُلَفَاءَ الْأَخْيَارَ بَعْدَ الرَّسُولِ الْمُخْتَارِ عَلِيٌّ قَامِعُ الْكُفَّارِ وَ مِنْ بَعْدِهِ سَيِّدُ أَوْلادِهِ الْحَسَنُ بْنُ عَلِيٍّ ثُمَّ أَخُوهُ السِّبْطُ التَّابِعُ لِمَرْضَاةِ اللَّهِ الْحُسَيْنُ ثُمَّ الْعَابِدُ عَلِيٌّ ثُمَّ الْبَاقِرُ مُحَمَّدٌ ثُمَّ الصَّادِقُ جَعْفَرٌ،
به او ايمان آورديم و به آنچه ما را بسوى آن دعوت كرد و به قرآنى كه خدا بر او نازل نمود و به جانشينش كه در روز غدير معين كرد و با گفتهاش به او اشاره نمود و فرمود:»اين على است«.و شهادت مىدهم كه امامان نيكو كردار و جانشيان نيكوكار پس از رسول برگزيده خدا،على سركوبگر كافران است و پس از او سرور فرزندانش حسن بن على،سپس برادرش نواده پيامبر،پيرو رضاى خدا:حسين، سپس عبادت كننده على،سپس باقر محمّ،سپس صادق جعفر،
ثُمَّ الْكَاظِمُ مُوسَى ثُمَّ الرِّضَا عَلِيٌّ ثُمَّ التَّقِيُّ مُحَمَّدٌ ثُمَّ النَّقِيُّ عَلِيٌّ ثُمَّ الزَّكِيُّ الْعَسْكَرِيُّ الْحَسَنُ ثُمَّ الْحُجَّةُ الْخَلَفُ الْقَائِمُ الْمُنْتَظَرُ الْمَهْدِيُّ الْمُرْجَى الَّذِي بِبَقَائِهِ بَقِيَتِ الدُّنْيَا وَ بِيُمْنِهِ رُزِقَ الْوَرَى وَ بِوُجُودِهِ ثَبَتَتِ الْأَرْضُ وَ السَّمَاءُ وَ بِهِ يَمْلَأُ اللَّهُ الْأَرْضَ قِسْطا وَ عَدْلا بَعْدَ مَا مُلِئَتْ ظُلْما وَ جَوْرا.
سپس كاظم موسى،سپس رضا على سپس تقى محمّد،سپس نقى على،سپس زكىّ عسگرى حسن،سپس حجّت،جانشين بر حق،قائم منتظر مهدى،آن اميدبخشى كه به بقايش دنيا باقيست،و از بركتش بندگان روزى يافتهاند و به وجودش زمين و آسمان استوار گشته است و خدا به وسيله او زمين را از عدلوداد پر مىكند،پس از آنكه از ستم و بيداد پر شده
وَ أَشْهَدُ أَنَّ أَقْوَالَهُمْ حُجَّةٌ وَ امْتِثَالَهُمْ فَرِيضَةٌ وَ طَاعَتَهُمْ مَفْرُوضَةٌ وَ مَوَدَّتَهُمْ لازِمَةٌ مَقْضِيَّةٌ وَ الاقْتِدَاءَ بِهِمْ مُنْجِيَةٌ وَ مُخَالَفَتَهُمْ مُرْدِيَةٌ وَ هُمْ سَادَاتُ أَهْلِ الْجَنَّةِ أَجْمَعِينَ وَ شُفَعَاءُ يَوْمِ الدِّينِ وَ أَئِمَّةُ أَهْلِ الْأَرْضِ عَلَى الْيَقِينِ وَ أَفْضَلُ الْأَوْصِيَاءِ الْمَرْضِيِّينَ وَ أَشْهَدُ أَنَّ الْمَوْتَ حَقٌّ وَ مُسَاءَلَةَ الْقَبْرِ حَقٌّ وَ الْبَعْثَ حَقٌّ وَ النُّشُورَ حَقٌّ وَ الصِّرَاطَ حَقٌّ وَ الْمِيزَانَ حَقٌّ وَ الْحِسَابَ حَقٌّ وَ الْكِتَابَ حَقٌّ وَ الْجَنَّةَ حَقٌّ وَ النَّارَ حَقٌّ وَ أَنَّ السَّاعَةَ آتِيَةٌ لا رَيْبَ فِيهَا وَ أَنَّ اللَّهَ يَبْعَثُ مَنْ فِي الْقُبُورِ.
و شهادت مىدهم كه گفتار آنان حجّت،و پيروى از آنان واجب و اطاعتشان بايسته،و دوستى با آنان لازم و ختم و اقتدارى به آنان نجاتبخش و مخالفتشان سرنگون كننده است،و ايشان سروران همه اهل بهشت و شفيعان روز جرا و امامان اهل زمين بطور يقين،و برترين جانشينا پسنديده،و شهادت مىدهم كه مرگ حق است و سؤال قبر و برانگيخته شدن حق و ورود خلايق به محشر و صراط و ميزان،و حساب حق و كتاب و بهشت و جهنم همه و و همه بر حق است و ساعت موعود آمدنى است،هيچ ترديدى در آن نيست و اينكه خدا آنانكه در قبرها هستند را برخواهد انگيخت.
اللَّهُمَّ فَضْلُكَ رَجَائِي وَ كَرَمُكَ وَ رَحْمَتُكَ أَمَلِي لا عَمَلَ لِي أَسْتَحِقُّ بِهِ الْجَنَّةَ وَ لا طَاعَةَ لِي أَسْتَوْجِبُ بِهَا الرِّضْوَانَ إِلا أَنِّي اعْتَقَدْتُ تَوْحِيدَكَ وَ عَدْلَكَ وَ ارْتَجَيْتُ إِحْسَانَكَ وَ فَضْلَكَ وَ تَشَفَّعْتُ إِلَيْكَ بِالنَّبِيِّ وَ آلِهِ مِنْ أَحِبَّتِكَ وَ أَنْتَ أَكْرَمُ الْأَكْرَمِينَ وَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى نَبِيِّنَا مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ أَجْمَعِينَ الطَّيِّبِينَ الطَّاهِرِينَ وَ سَلَّمَ تَسْلِيما كَثِيرا كَثِيرا وَ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ إِلا بِاللَّهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ اللَّهُمَّ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ إِنِّي أَوْدَعْتُكَ يَقِينِي هَذَا وَ ثَبَاتَ دِينِي وَ أَنْتَ خَيْرُ مُسْتَوْدَعٍ وَ قَدْ أَمَرْتَنَا بِحِفْظِ الْوَدَائِعِ فَرُدَّهُ عَلَيَّ وَقْتَ حُضُورِ مَوْتِي بِرَحْمَتِكَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ.
خدايا! بخششت اميد من و كرم و رحمتت آرزوى من است،عملى كه به آن سزاوار بهشت باشم ندارم و طاعتى كه به آن شايسته خشنودى گردم در پروندهام نيست،جز اينكه يگانگى و دادگرىات را باور دارم،و به احسان و فضلت دل بستم و از محبوبانت:پيامبر و خاندانش را در بارگاه تو شفيع آوردم و تو كريمترين كريمانى و مهربانترين مهربانانى و درود خدا بر پيامبران محمّد و همه خاندانش آن پاكان و پاكيزگان و سلام بسيار او بر آنان باد،و جنبش و نيرويى نيست جز به عنايت خداى والاى بزرگ،خدايا اى مهربانترين مهربانان،اين يقين و استوارى در دينم را به تو سپردم و تو بهترين امانتدارى، چه تو خود ما را به حفظ امانتها فرمان دادى،پس اين امانت مرا گاه فرارسيدن مرگم به من برگدان،به رحمتت اى مهربانترين مهربانان.
مؤلف گويد:در عاهاى روايت شده چنين آمده:
اللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنَ الْعَدِيلَةِ عِنْدَ الْمَوْتِ و عديله عند الموت
خدايا من از عديله به هنگام مرگ به تو پناه مىآورم.
و عديله به هنگام مرگ يعنى عدول كردن از حق به سوى باطل به گاه جان دادن،و عدول از حق چنين است كه شيطان هنگام مرگ نزد انسان حاضر مىشود و او را وسوسه كرده و نسبت به باورهاى دينى به شك مىاندازد،تا جايى كه او را از مدار ايمان بيون كند و به همين دليل است كه در دعاها از اين عدول به خدا پناه برده شده.و جناب فخر المحققين رحمة اللّه چنين فرموده:هركه مىخواهد از اين وسوسههاى به هنگام مرگ در امان باشد، دلايل ايمان و اصول پنجگانه را با برهانهاى قطعى و صفاى باطن،در ضميرش حاضر نموده و آنها را به حق تعالى بسپارد كه هنگام مرگ به او بازگرداند،بدينسان كه پس از اظهار عقايد بر حق بگويد:
اللَّهُمَّ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ إِنِّي قَدْ أَوْدَعْتُكَ يَقِينِي هَذَا وَ ثَبَاتَ دِينِي وَ أَنْتَ خَيْرُ مُسْتَوْدَعٍ وَ قَدْ أَمَرْتَنَا بِحِفْظِ الْوَدَائِعِ فَرُدَّهُ عَلَيَّ وَقْتَ حُضُورِ مَوْتِي
خدايا!اى مهربانترين مهربانان همانا من اين يقين و استوارى دينم را به تو سپردم و تو بهترين امانتدار هستى چه تو خود ما را به حفظ امانتها فرمان دادى،پس آن را به گاه فرارسيدن مرگم به من بازگردان.
نا بر گفته فخر المحققين رحمة اللّه خواند دعاى شريف عديله و به ياد سپردم معناى آن در ذهن براى به سلامت رستن از خطر«عديله عند الموت»سودمند است.و امّا اين دعاى مذكور روايت معصوم است يا انشاى علماى شيعه؟بايد گفت:بنا بر گواهى عالم برجسته در علم حديثشناسى و بررسى كننده روايات و گردآورنده تمام اخبار ائمه ع دانشمند زبردست و خبره و محدّث ناقد و بصير،شيخنا الاكرم و المحدث الأعظم مولانا الحاج ميرزا حسين نورى»نور الله مرقده«اين دعا از معصومين نيست،چنانكه فرموده است: دعاى عديله معروف از نوشتههاى بعضى از اهل علم است و از معصومين ع روايت نشده است و در كتابهاى حاملان حديث و نقّادان روايت موجود نيست.بدانكه شيخ طوسى از محمّد بن سليمان ديلمى روايت كرده است كه به محضر حضرت صادق عليه السّلام عرضه داشتم:شيعيان شما مىگويند:ايمان بر دو گونه است:نخستين ايمان مستّقر و ديگر آنكه به امانت نهاده شده و از بين ميرود،بنابراين دعايى را به من بياموز كه هرگاه آن را بخوانم ايمانم كامل شود و از بين نرود،ايشان فرمود پس از هر نماز واجب بگو:
رَضِيتُ بِاللَّهِ رَبّا وَ بِمُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ نَبِيّا وَ بِالْإِسْلامِ دِينا وَ بِالْقُرْآنِ كِتَابا وَ بِالْكَعْبَةِ قِبْلَةً وَ بِعَلِيٍّ وَلِيّا وَ إِمَاما وَ بِالْحَسَنِ وَ الْحُسَيْنِ وَ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ وَ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ وَ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ وَ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ وَ عَلِيِّ بْنِ مُوسَى وَ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ وَ عَلِيِّ بْنِ مُحَمَّدٍ وَ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ وَ الْحُجَّةِ بْنِ الْحَسَنِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِمْ أَئِمَّةً اللَّهُمَّ إِنِّي رَضِيتُ بِهِمْ أَئِمَّةً فَارْضَنِي لَهُمْ إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ
خشنودم به اينكه خدا پروردگارم باشد و محمّد(درود خدا بر او و خاندانش باد)پيامبرم،و اسلام آيينم و قرآن كتابم، و كعبه قبلهام،و على ولى و امامم،و حسن و حسين و على بن الحسين و محمّد بن على و جعفر بن محمّد و موسى بن جعفر و على بن موسى،و محمّد بن على و على بن محمّد و حسن بن على و حجة بن الحسن كه درود خدا بر همه آنان باد پيشوايانم باشند.خدايا! خشنودم به اينكه آنان امامانم باشند،پس مرا مورد پسند و خشنودى ايشان قرار ده زيرا تو بر هر كارى توانايى.
به نام خدا كه رحمتش بسيار و مهربانىاش هميشگى است
شَهِدَ اللَّهُ أَنَّهُ لا إِلَهَ إِلا هُوَ وَ الْمَلائِكَةُ وَ أُولُوا الْعِلْمِ قَائِما بِالْقِسْطِ لا إِلَهَ إِلا هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ إِنَّ الدِّينَ عِنْدَ اللَّهِ الْإِسْلامُ وَ أَنَا الْعَبْدُ الضَّعِيفُ الْمُذْنِبُ الْعَاصِي الْمُحْتَاجُ الْحَقِيرُ أَشْهَدُ لِمُنْعِمِي وَ خَالِقِي وَ رَازِقِي وَ مُكْرِمِي كَمَا شَهِدَ لِذَاتِهِ وَ شَهِدَتْ لَهُ الْمَلائِكَةُ وَ أُولُوا الْعِلْمِ مِنْ عِبَادِهِ بِأَنَّهُ لا إِلَهَ إِلا هُوَ ذُو النِّعَمِ وَ الْإِحْسَانِ وَ الْكَرَمِ وَ الامْتِنَانِ قَادِرٌ أَزَلِيٌّ عَالِمٌ أَبَدِيٌّ حَيٌّ أَحَدِيٌّ مَوْجُودٌ سَرْمَدِيٌّ سَمِيعٌ بَصِيرٌ ،
خدا برپا دارنده عدلوداد گواهى داد كه معبودى جز او نيست و فرشتگان و صاحبان دانش نيز گواهند كه معبودى جز او نيست هم او كه عزّتمند و حكمتمدار است،همانا دين راستين نزد خدا اسلام است و من بنده ناتوان گنهكار نافرمان نيازمند ناچيز تو گواهى مىدهم به نعمتدهنده و آفريننده و روزىبخش و اكرام كننده خويش،چنانكه خود گواهى،داد بر يگانگى ذاتش و هم گواهى دادند فرشتگان و صاحبان دانش از بندگانش بر اينكه معبودى جز او نيست،هم او كه صاحب نعمتها و احسان و كرم و بخشش است،آن تواناى بىابتدا داناى بىانتها،زنده يكتا،موجود هميشگى،شنواى بينا،
مُرِيدٌ كَارِهٌ مُدْرِكٌ صَمَدِيٌّ يَسْتَحِقُّ هَذِهِ الصِّفَاتِ وَ هُوَ عَلَى مَا هُوَ عَلَيْهِ فِي عِزِّ صِفَاتِهِ كَانَ قَوِيّا قَبْلَ وُجُودِ الْقُدْرَةِ وَ الْقُوَّةِ وَ كَانَ عَلِيما قَبْلَ إِيجَادِ الْعِلْمِ وَ الْعِلَّةِ لَمْ يَزَلْ سُلْطَانا إِذْ لا مَمْلَكَةَ وَ لا مَالَ وَ لَمْ يَزَلْ سُبْحَانا عَلَى جَمِيعِ الْأَحْوَالِ وُجُودُهُ قَبْلَ الْقَبْلِ فِي أَزَلِ الْآزَالِ وَ بَقَاؤُهُ بَعْدَ الْبَعْدِ مِنْ غَيْرِ انْتِقَالٍ وَ لا زَوَالٍ غَنِيٌّ فِي الْأَوَّلِ وَ الْآخِرِ مُسْتَغْنٍ فِي الْبَاطِنِ وَ الظَّاهِرِ لا جَوْرَ فِي قَضِيَّتِهِ وَ لا مَيْلَ فِي مَشِيَّتِهِ وَ لا ظُلْمَ فِي تَقْدِيرِهِ وَ لا مَهْرَبَ مِنْ حُكُومَتِهِ وَ لا مَلْجَأَ مِنْ سَطَوَاتِهِ وَ لا مَنْجَى مِنْ نَقِمَاتِهِ ،
خواهان ناخواه،دريابنده بىنيازى،كه او شايسته اين صفات است و او در پرده عزّ صفات خويش آنگونه است كه تنها خود داند توانا بود پيش از پيدايش توانايى و نيرو،دانا بود پيش از آفريدن دانش و آفرينش،همواره پادشاه بود آنگاه كه نه كشورى بود و نه مالى،و هميشه منزّه بود در همه حال، وجودش پيش از پيش بود در آغاز محض،و بقايش بعد از بعد است بدون جابجايى و دگرگونى، توانگر است در آغاز و انجام،بىنياز است در باطن و ظاهر،در داورىاش ستمى نيست و در ارادهاش انحرافى وجود ندارد،و در تقديرش بيدادى به چشم نمىخورد،و از حكومتش راه گريزى نيست،و از شدّت خشمش پناهگاهى وجود ندارد و از انتقامش راه نجاتى نمىباشد،
سَبَقَتْ رَحْمَتُهُ غَضَبَهُ وَ لا يَفُوتُهُ أَحَدٌ إِذَا طَلَبَهُ أَزَاحَ الْعِلَلَ فِي التَّكْلِيفِ وَ سَوَّى التَّوْفِيقَ بَيْنَ الضَّعِيفِ وَ الشَّرِيفِ مَكَّنَ أَدَاءَ الْمَأْمُورِ وَ سَهَّلَ سَبِيلَ اجْتِنَابِ الْمَحْظُورِ لَمْ يُكَلِّفِ الطَّاعَةَ إِلا دُونَ الْوُسْعِ وَ الطَّاقَةِ سُبْحَانَهُ مَا أَبْيَنَ كَرَمَهُ وَ أَعْلَى شَأْنَهُ سُبْحَانَهُ مَا أَجَلَّ نَيْلَهُ وَ أَعْظَمَ إِحْسَانَهُ بَعَثَ الْأَنْبِيَاءَ لِيُبَيِّنَ عَدْلَهُ وَ نَصَبَ الْأَوْصِيَاءَ لَيُظْهِرَ طَوْلَهُ وَ فَضْلَهُ وَ جَعَلَنَا مِنْ أُمَّةِ سَيِّدِ الْأَنْبِيَاءِ وَ خَيْرِ الْأَوْلِيَاءِ وَ أَفْضَلِ الْأَصْفِيَاءِ وَ أَعْلَى الْأَزْكِيَاءِ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ،
رحمتش بر خشمش پيشى گرفت،آن را كه بخواهد از چنگش نرهد موانع تكليف را برطرف ساخته و توفيق را يكسان قرار داده است بين ناتوان و شريف،ممكن نمود اداى وظيفه را و راه دورى جستن از حرام را هموار ساخت،طاعت را تكليف ننمود جز به كنتر از ظرفيت و طاقت،منزّه است او چه آشكار است كرمش و چه والاتر است مقامش،منزّه است او چه،بزرگ است عطايش و چه بزرگ است احسانش پيامبران را برانگيخت تا دادگرىاش را بيان كنند و جانشينان آنان را بگماشت تا نمايان سازد عطاى بىحد و فضلش را و ما را از امت سرور انبياء و بهترين اولياء و برترين برگزيدهها و والاترين پاكان محمّد، (درود خدا بر او و خاندانش) قرار داد،
آمَنَّا بِهِ وَ بِمَا دَعَانَا إِلَيْهِ وَ بِالْقُرْآنِ الَّذِي أَنْزَلَهُ عَلَيْهِ وَ بِوَصِيِّهِ الَّذِي نَصَبَهُ يَوْمَ الْغَدِيرِ وَ أَشَارَ بِقَوْلِهِ هَذَا عَلِيٌّ إِلَيْهِ وَ أَشْهَدُ أَنَّ الْأَئِمَّةَ الْأَبْرَارَ وَ الْخُلَفَاءَ الْأَخْيَارَ بَعْدَ الرَّسُولِ الْمُخْتَارِ عَلِيٌّ قَامِعُ الْكُفَّارِ وَ مِنْ بَعْدِهِ سَيِّدُ أَوْلادِهِ الْحَسَنُ بْنُ عَلِيٍّ ثُمَّ أَخُوهُ السِّبْطُ التَّابِعُ لِمَرْضَاةِ اللَّهِ الْحُسَيْنُ ثُمَّ الْعَابِدُ عَلِيٌّ ثُمَّ الْبَاقِرُ مُحَمَّدٌ ثُمَّ الصَّادِقُ جَعْفَرٌ،
به او ايمان آورديم و به آنچه ما را بسوى آن دعوت كرد و به قرآنى كه خدا بر او نازل نمود و به جانشينش كه در روز غدير معين كرد و با گفتهاش به او اشاره نمود و فرمود:»اين على است«.و شهادت مىدهم كه امامان نيكو كردار و جانشيان نيكوكار پس از رسول برگزيده خدا،على سركوبگر كافران است و پس از او سرور فرزندانش حسن بن على،سپس برادرش نواده پيامبر،پيرو رضاى خدا:حسين، سپس عبادت كننده على،سپس باقر محمّ،سپس صادق جعفر،
ثُمَّ الْكَاظِمُ مُوسَى ثُمَّ الرِّضَا عَلِيٌّ ثُمَّ التَّقِيُّ مُحَمَّدٌ ثُمَّ النَّقِيُّ عَلِيٌّ ثُمَّ الزَّكِيُّ الْعَسْكَرِيُّ الْحَسَنُ ثُمَّ الْحُجَّةُ الْخَلَفُ الْقَائِمُ الْمُنْتَظَرُ الْمَهْدِيُّ الْمُرْجَى الَّذِي بِبَقَائِهِ بَقِيَتِ الدُّنْيَا وَ بِيُمْنِهِ رُزِقَ الْوَرَى وَ بِوُجُودِهِ ثَبَتَتِ الْأَرْضُ وَ السَّمَاءُ وَ بِهِ يَمْلَأُ اللَّهُ الْأَرْضَ قِسْطا وَ عَدْلا بَعْدَ مَا مُلِئَتْ ظُلْما وَ جَوْرا.
سپس كاظم موسى،سپس رضا على سپس تقى محمّد،سپس نقى على،سپس زكىّ عسگرى حسن،سپس حجّت،جانشين بر حق،قائم منتظر مهدى،آن اميدبخشى كه به بقايش دنيا باقيست،و از بركتش بندگان روزى يافتهاند و به وجودش زمين و آسمان استوار گشته است و خدا به وسيله او زمين را از عدلوداد پر مىكند،پس از آنكه از ستم و بيداد پر شده
وَ أَشْهَدُ أَنَّ أَقْوَالَهُمْ حُجَّةٌ وَ امْتِثَالَهُمْ فَرِيضَةٌ وَ طَاعَتَهُمْ مَفْرُوضَةٌ وَ مَوَدَّتَهُمْ لازِمَةٌ مَقْضِيَّةٌ وَ الاقْتِدَاءَ بِهِمْ مُنْجِيَةٌ وَ مُخَالَفَتَهُمْ مُرْدِيَةٌ وَ هُمْ سَادَاتُ أَهْلِ الْجَنَّةِ أَجْمَعِينَ وَ شُفَعَاءُ يَوْمِ الدِّينِ وَ أَئِمَّةُ أَهْلِ الْأَرْضِ عَلَى الْيَقِينِ وَ أَفْضَلُ الْأَوْصِيَاءِ الْمَرْضِيِّينَ وَ أَشْهَدُ أَنَّ الْمَوْتَ حَقٌّ وَ مُسَاءَلَةَ الْقَبْرِ حَقٌّ وَ الْبَعْثَ حَقٌّ وَ النُّشُورَ حَقٌّ وَ الصِّرَاطَ حَقٌّ وَ الْمِيزَانَ حَقٌّ وَ الْحِسَابَ حَقٌّ وَ الْكِتَابَ حَقٌّ وَ الْجَنَّةَ حَقٌّ وَ النَّارَ حَقٌّ وَ أَنَّ السَّاعَةَ آتِيَةٌ لا رَيْبَ فِيهَا وَ أَنَّ اللَّهَ يَبْعَثُ مَنْ فِي الْقُبُورِ.
و شهادت مىدهم كه گفتار آنان حجّت،و پيروى از آنان واجب و اطاعتشان بايسته،و دوستى با آنان لازم و ختم و اقتدارى به آنان نجاتبخش و مخالفتشان سرنگون كننده است،و ايشان سروران همه اهل بهشت و شفيعان روز جرا و امامان اهل زمين بطور يقين،و برترين جانشينا پسنديده،و شهادت مىدهم كه مرگ حق است و سؤال قبر و برانگيخته شدن حق و ورود خلايق به محشر و صراط و ميزان،و حساب حق و كتاب و بهشت و جهنم همه و و همه بر حق است و ساعت موعود آمدنى است،هيچ ترديدى در آن نيست و اينكه خدا آنانكه در قبرها هستند را برخواهد انگيخت.
اللَّهُمَّ فَضْلُكَ رَجَائِي وَ كَرَمُكَ وَ رَحْمَتُكَ أَمَلِي لا عَمَلَ لِي أَسْتَحِقُّ بِهِ الْجَنَّةَ وَ لا طَاعَةَ لِي أَسْتَوْجِبُ بِهَا الرِّضْوَانَ إِلا أَنِّي اعْتَقَدْتُ تَوْحِيدَكَ وَ عَدْلَكَ وَ ارْتَجَيْتُ إِحْسَانَكَ وَ فَضْلَكَ وَ تَشَفَّعْتُ إِلَيْكَ بِالنَّبِيِّ وَ آلِهِ مِنْ أَحِبَّتِكَ وَ أَنْتَ أَكْرَمُ الْأَكْرَمِينَ وَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى نَبِيِّنَا مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ أَجْمَعِينَ الطَّيِّبِينَ الطَّاهِرِينَ وَ سَلَّمَ تَسْلِيما كَثِيرا كَثِيرا وَ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ إِلا بِاللَّهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ اللَّهُمَّ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ إِنِّي أَوْدَعْتُكَ يَقِينِي هَذَا وَ ثَبَاتَ دِينِي وَ أَنْتَ خَيْرُ مُسْتَوْدَعٍ وَ قَدْ أَمَرْتَنَا بِحِفْظِ الْوَدَائِعِ فَرُدَّهُ عَلَيَّ وَقْتَ حُضُورِ مَوْتِي بِرَحْمَتِكَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ.
خدايا! بخششت اميد من و كرم و رحمتت آرزوى من است،عملى كه به آن سزاوار بهشت باشم ندارم و طاعتى كه به آن شايسته خشنودى گردم در پروندهام نيست،جز اينكه يگانگى و دادگرىات را باور دارم،و به احسان و فضلت دل بستم و از محبوبانت:پيامبر و خاندانش را در بارگاه تو شفيع آوردم و تو كريمترين كريمانى و مهربانترين مهربانانى و درود خدا بر پيامبران محمّد و همه خاندانش آن پاكان و پاكيزگان و سلام بسيار او بر آنان باد،و جنبش و نيرويى نيست جز به عنايت خداى والاى بزرگ،خدايا اى مهربانترين مهربانان،اين يقين و استوارى در دينم را به تو سپردم و تو بهترين امانتدارى، چه تو خود ما را به حفظ امانتها فرمان دادى،پس اين امانت مرا گاه فرارسيدن مرگم به من برگدان،به رحمتت اى مهربانترين مهربانان.
مؤلف گويد:در عاهاى روايت شده چنين آمده:
اللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنَ الْعَدِيلَةِ عِنْدَ الْمَوْتِ و عديله عند الموت
خدايا من از عديله به هنگام مرگ به تو پناه مىآورم.
و عديله به هنگام مرگ يعنى عدول كردن از حق به سوى باطل به گاه جان دادن،و عدول از حق چنين است كه شيطان هنگام مرگ نزد انسان حاضر مىشود و او را وسوسه كرده و نسبت به باورهاى دينى به شك مىاندازد،تا جايى كه او را از مدار ايمان بيون كند و به همين دليل است كه در دعاها از اين عدول به خدا پناه برده شده.و جناب فخر المحققين رحمة اللّه چنين فرموده:هركه مىخواهد از اين وسوسههاى به هنگام مرگ در امان باشد، دلايل ايمان و اصول پنجگانه را با برهانهاى قطعى و صفاى باطن،در ضميرش حاضر نموده و آنها را به حق تعالى بسپارد كه هنگام مرگ به او بازگرداند،بدينسان كه پس از اظهار عقايد بر حق بگويد:
اللَّهُمَّ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ إِنِّي قَدْ أَوْدَعْتُكَ يَقِينِي هَذَا وَ ثَبَاتَ دِينِي وَ أَنْتَ خَيْرُ مُسْتَوْدَعٍ وَ قَدْ أَمَرْتَنَا بِحِفْظِ الْوَدَائِعِ فَرُدَّهُ عَلَيَّ وَقْتَ حُضُورِ مَوْتِي
خدايا!اى مهربانترين مهربانان همانا من اين يقين و استوارى دينم را به تو سپردم و تو بهترين امانتدار هستى چه تو خود ما را به حفظ امانتها فرمان دادى،پس آن را به گاه فرارسيدن مرگم به من بازگردان.
نا بر گفته فخر المحققين رحمة اللّه خواند دعاى شريف عديله و به ياد سپردم معناى آن در ذهن براى به سلامت رستن از خطر«عديله عند الموت»سودمند است.و امّا اين دعاى مذكور روايت معصوم است يا انشاى علماى شيعه؟بايد گفت:بنا بر گواهى عالم برجسته در علم حديثشناسى و بررسى كننده روايات و گردآورنده تمام اخبار ائمه ع دانشمند زبردست و خبره و محدّث ناقد و بصير،شيخنا الاكرم و المحدث الأعظم مولانا الحاج ميرزا حسين نورى»نور الله مرقده«اين دعا از معصومين نيست،چنانكه فرموده است: دعاى عديله معروف از نوشتههاى بعضى از اهل علم است و از معصومين ع روايت نشده است و در كتابهاى حاملان حديث و نقّادان روايت موجود نيست.بدانكه شيخ طوسى از محمّد بن سليمان ديلمى روايت كرده است كه به محضر حضرت صادق عليه السّلام عرضه داشتم:شيعيان شما مىگويند:ايمان بر دو گونه است:نخستين ايمان مستّقر و ديگر آنكه به امانت نهاده شده و از بين ميرود،بنابراين دعايى را به من بياموز كه هرگاه آن را بخوانم ايمانم كامل شود و از بين نرود،ايشان فرمود پس از هر نماز واجب بگو:
رَضِيتُ بِاللَّهِ رَبّا وَ بِمُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ نَبِيّا وَ بِالْإِسْلامِ دِينا وَ بِالْقُرْآنِ كِتَابا وَ بِالْكَعْبَةِ قِبْلَةً وَ بِعَلِيٍّ وَلِيّا وَ إِمَاما وَ بِالْحَسَنِ وَ الْحُسَيْنِ وَ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ وَ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ وَ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ وَ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ وَ عَلِيِّ بْنِ مُوسَى وَ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ وَ عَلِيِّ بْنِ مُحَمَّدٍ وَ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ وَ الْحُجَّةِ بْنِ الْحَسَنِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِمْ أَئِمَّةً اللَّهُمَّ إِنِّي رَضِيتُ بِهِمْ أَئِمَّةً فَارْضَنِي لَهُمْ إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ
خشنودم به اينكه خدا پروردگارم باشد و محمّد(درود خدا بر او و خاندانش باد)پيامبرم،و اسلام آيينم و قرآن كتابم، و كعبه قبلهام،و على ولى و امامم،و حسن و حسين و على بن الحسين و محمّد بن على و جعفر بن محمّد و موسى بن جعفر و على بن موسى،و محمّد بن على و على بن محمّد و حسن بن على و حجة بن الحسن كه درود خدا بر همه آنان باد پيشوايانم باشند.خدايا! خشنودم به اينكه آنان امامانم باشند،پس مرا مورد پسند و خشنودى ايشان قرار ده زيرا تو بر هر كارى توانايى.