ظهور نزدیك است
از نكات بسیار مهم در مورد حضرت مهدی علیه السلام این است كه امیر مؤمنان علی علیه السلام ظهور و قیام آن حضرت را نزدیك دانسته است؛ بشارتی كه روح تازه در كالبد خسته دلان دوران غیبت می‌دهد و باعث می‌شود رنج دوری از حضرت و فتنه‌ها و فسادهای آخر الزّمان را با شهد شیرین یاد ظهور و نزدیك بودن آن تحمل كنند.
علی علیه السلام فرمود: «وَ مَا اَقْرَبَ الْیوْمَ مِنْ تَباشیرِ غَدٍ یا قَوْمِ هذا اِبَّانُ وُرُودِ كُلِّ مَوْعُودٍ وَ دُنُوٍّ مِنْ طَلْعَةِ مَا لا تَعْرِفُونَ؛ (1) و چه نزدیك است امروز ما به فردایی كه سپیده آن آشكار شد!ای مردم! اینك ما در آستانه تحقق وعده‌های داده شده [برای دوران ظهور] و نزدیكی طلوع آن چیزهایی كه شما نمی‌شناسید قرار داریم.»
وعده دیدار نزدیك است یاران مژده باد روز وصلش می‌رسد ایام هجران می‌رود (2)
آینده روشن در حكومت
از امتیازات بزرگ تشیع، داشتن آینده‌ای روشن و امیدبخش است كه توسط عدل گستر جهان ایجاد خواهد شد. بشارت به چنین آینده‌ای را تك تك امامان معصوم علیهم السلام داده اند. در رأس آنها امیر بیان علی علیه السلام است كه می‌فرماید:
«اَلا وَ اِنَّ مَنْ اَدْرَكَها مِنَّا یسْری فیها بِسِراجٍ مُنیرٍ وَ یحْذُو فیها عَلی مِثالِ الصَّالِحینَ لِیحُلَّ فیها رِبْقاً وَ یعْتِقَ فیها رِقًّا... ثُمَّ لَیشْحَذَنَّ فیها قَوْمٌ شَهْذَ الْقَینِ النَّصْلَ تُجْلی بِالتَّنْزیلِ اَبْصارُهُمْ وَیرْمی بِا لتَّفسیرِ فی مَسامِعِهِمْ وَ یغْبَقُونَ كَأْسَ الْحِكْمَةِ بَعد الصَّبُوحِ؛ (3) بیدار باشید! آن كس از ما (مهدی علیه السلام) كه فتنه‌های آینده را دریابد، با چراغی روشنگر در آن گام می‌نهد و بر همان سیره و روش پاكان [و پیامبرصلی الله علیه وآله و امامان علیهم السلام] رفتار می‌كند تا گره‌ها را بگشاید و بردگان [و ملّتهای اسیر] را آزاد سازد... سپس [بعد از غیبت طولانی او] گروهی برای درهم كوبیدن فتنه‌ها آماده می‌گردند و چونان شمشیر صیقل می‌خورند، دیده هاشان با قرآن روشنایی می‌گیرد و در گوشهاشان تفسیر قرآن طنین می‌اندازد و بعد از خوردنی صبح، جامهای حكمت سر می‌كشند.»
در جای دیگر می‌فرماید: «لَتَعْطِفَنَّ الدُّنْیا عَلَینَا بَعْدَ شِمَاسِهَا عَطْفَ الضَّرُوسِ عَلَی وَلَدِهَا وَ تَلَا عَقِیبَ ذَلِكَ «وَ نُرِیدُ اَنْ نَمُنَّ عَلَی الَّذِینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الْاَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ اَئِمَّةً وَ نَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِینَ»؛ (4) و (5) دنیا پس از سركشی به ما [در زمان ظهور مهدی علیه السلام] روی می‌كند؛ چونان شتر مادّه بد خو كه به بچّه خود مهربان گردد. پس این آیه را تلاوت كرد: «و اراده كردیم كه بر مستضعفین زمین منت گذارده، آنان را امامان و وارثان [حكومتها] گردانیم.»
غم مخور ایام هجران رو به پایان می‌رود این خماری از سر ما می‌گساران می‌رود
پرده را از روی ماه خویش بالا می‌زند غمزه را سر می‌دهد غم از دل و جان می‌رود
بلبل اندر شاخسار گل هویدا می‌شود زاغ با صد شرمساری از گلستان می‌رود
محفل از نور رخ او نور افشان می‌شود هر چه غیر از ذكر یار از یاد رندان می‌رود (6)
رهاورد حكومت امام زمان علیه السلام
آنچه تمام بشریت، به ویژه مستضعفان جهان به آن چشم دوخته اند و در آرزوی تحقق آن به سر می‌برند، رهاوردهای دوران ظهور و حكومت مصلح جهانی است و امتیاز مهم مكتب اسلام، مخصوصاً تشیع از دیگران این است كه این رهاوردها را به صورت مشخّص و دقیق بیان كرده است تا بشریت برای تحقق و فرا رسیدن چنین دورانی بیشتر تلاش كند. این دستاوردها به صورت گسترده و دقیق در كلمات رسول خداصلی الله علیه وآله و امامان معصوم علیهم السلام بیان شده است. آنچه در اینجا مطرح می‌شود بیان امیر مؤمنان علیه السلام و كلمات آن حضرت در این زمینه است:
1. اصول گرایی یا تجدید حیات قرآن و سنّت
از مهم‌ترین رهاوردهای نظام مهدوی این است كه به ساختن انسان بیشتر توجّه می‌شود و آثار بعدی نیز بر همین پایه استوار است.
علی علیه السلام در این باره فرمود: «یعْطِفُ الْهَوَی عَلَی الْهُدَی اِذَا عَطَفُوا الْهُدَی عَلَی الْهَوَی وَ یعْطِفُ الرَّأْی عَلَی الْقُرْآنِ اِذَا عَطَفُوا الْقُرْآنَ عَلَی الرَّأْی؛ (7) او (حضرت مهدی علیه السلام) خواسته‌ها را تابع هدایت می‌كند، هنگامی كه مردم هدایت را تابع هوسهای خویش قرار می‌دهند. و در حالی كه [به نام تفسیر] نظریه [های گوناگون] خود را بر قرآن تحمیل می‌كنند، او نظریه و اندیشه را پیرو قرآن می‌سازد.»
یقیناً اصولگرایی بدون زنده شدن تعالیم اصلی قرآن و سنت ممكن نیست. به این جهت، در دوران امام زمان علیه السلام قرآن و سنت احیاء می‌شود. حضرت علی علیه السلام در این باره فرمود: «وَ یحْیی مَیتَ الْكِتَابِ وَ السُّنَّةِ؛ (8) [مهدی علیه السلام] كتاب [خدا] و سنّت [پیامبر] را [كه تا آن روز متروك مانده است] ، زنده می‌كند.»
2. عدالت فراگیر
از مهم‌ترین و اصلی‌ترین رهاوردهای حكومت جهانی مهدی علیه السلام كه آرزوی تمامی انسانها بوده، استقرار عدالت جهانی و گسترده است كه در روایات متواتر نیز به عنوان مهم‌ترین دستاورد قیام آن حضرت ذكر شده است كه: «اَلَّذِی یمْلَأُ الْاَرْضَ عَدْلاً وَ قِسْطاً؛ (9) [مهدی علیه السلام] كسی است كه زمین را پر از عدل و داد می‌كند.» و علی علیه السلام هم می‌فرماید: «فَیریكُمْ كَیفَ عَدْلُ السِّیرَةِ؛ (10) پس او (مهدی علیه السلام) روش عادلانه [در حكومت حق] را به شما می‌نمایاند.»
3. مجازات فاسدان و عزل كارگزاران ناسالم
قطعاً برای بر پایی حكومت عدل، جلوگیری از فساد مفسدان و تخلّف متخلّفان، لازم و ضروری است كه برخی از كارگزاران فاسد مجازات شوند و ناسالمان عزل گردند.
امام علی علیه السلام درباره عزل كارگزاران ناسالم فرمود: «لَینْزِعَنَّ عَنْكُمْ قُضَاةَ السَّوءِ.... وَ لَیعْزِلَنَّ عَنْكُمْ اُمَرَاءَ الْجَوْرِ وَ لَیطَهِّرَنَّ الْاَرْضَ مِنْ كُلِّ غَاشٍّ وَ لَیعْمَلَنَّ بِالْعَدْلِ؛ (11) به راستی او (مهدی) قاضیان زشت كردار را بركنار می‌كند و حكمرانان ستمگر را بر می‌دارد و زمین را از هر ستمگری پاكیزه می‌كند و خود به عدالت رفتار می‌نماید.»
4. آزادگی و آزادی
از دیگر رهاوردهای دوران ظهور و حكومت عادلانه مهدی علیه السلام آزادی انسانها از بردگی و ستمگری است. بشری كه در طول تاریخ ستمها و ظلمها، آزادی واقعی او را سلب كرده و او را به بردگی و بندگی كشیده است، در آن دوران به آزادی مشروع و دلخواه خود خواهد رسید.
علی علیه السلام در این باره فرمود: «لِیحُلَّ فِیهَا رِبْقاً وَ یعْتِقَ فِیهَا رِقّاً؛ (12) [مهدی علیه السلام بر سیره صالحان رفتار می‌كند] تا گره‌ها را بگشاید و بردگان [و ملّتهای اسیر و رنج دیده و ستم كشیده] را آزاد سازد.»
5. وحدت واقعی
با توسعه عدالت اجتماعی در زیر سایه قرآن و سنّت محمّدی و فراهم شدن زمینه آزادی واقعی و بر چیده شدن تبعیضها، خود به خود جامعه به سوی وحدت و اتحاد قدم بر خواهد داشت.
امیر مؤمنان علی علیه السلام كه خود برای وحدت و اتحاد جامعه اسلامی فداكاریها و چشم پوشیها كرد، از خلافت و حق خود گذشت، اهانتهای به همسرش را نادیده گرفت و سكوت تلخ چند ساله را تحمّل كرد، درباره حضرت مهدی علیه السلام می‌فرماید: «وَ یصْدَعُ شَعْباً وَ یشْعَبَ صَدْعاً؛ (13) جمعیت گمراه و ستمگر را پراكنده و حق جویان پراكنده را جمع آوری [و وحدت واقعی را بین آنها ایجاد] می‌كند.»
نه تنها وحدت در جامعه اسلامی به وجود می‌آید، بلكه وحدت جهانی و اتحاد بین ادیان ایجاد می‌شود و همه بر محور وجود با بركت مهدی علیه السلام گرد هم می‌آیند و حضرت عیسی علیه السلام به عنوان نماینده ادیان با او بیعت می‌كند و بیت المقدس به عنوان مركز توجه و قبله ادیان الهی فتح می‌گردد و نماز وحدت واقعی در آنجا بر پا می‌شود.
علی علیه السلام می‌فرماید: «وَ یدْخُلُ الْمَهْدِی علیه السلام بَیتَ الْمُقَدَّسِ وَ یصَلِّی بِالنَّاسِ اِمَاماً... فَیتَقَدَّمُ الْمَهْدِی فَیصَلِّی بِالنَّاسِ وَ یصَلِّی عِیسَی خَلْفَهُ وَ یبَایعُهُ؛ (14) مهدی علیه السلام وارد بَیت الْمُقدّس می‌شود و به عنوان امام با مردم نماز می‌گزارد.... مهدی علیه السلام جلو می‌رود و با مردم نماز می‌گزارد و نیز عیسی علیه السلام پشت سر او نماز می‌گزارد و با وی بیعت می‌كند.»
6. رشد روحی و قدرت جسمانی
با عنایت حضرت مهدی علیه السلام و به بركت وجود او، مردم به بالاترین نقطه رشد عقلی رسیده، از نظر روحی و قدرت جسمانی به اوج خود می‌رسند. حضرت علی علیه السلام در این زمینه می‌فرماید:.».. وَضَعَ یدَهُ عَلَی رُءُوسِ الْعِبَادِ فَلَا یبْقی مُؤْمِنٌ إِلَّا صَارَ قَلْبُهُ أَشَدَّ مِنْ زُبَرِ الْحَدِیدِ وَ أَعْطَاهُ اللَّهُ قُوَّةَ أَرْبَعِینَ رَجُلًا؛ (15) [مهدی علیه السلام] دست بر سر بندگان [خداوند] می‌گذارد. پس هیچ مؤمنی باقی نمی‌ماند، جز آنكه قلبش محكم‌تر از پاره‌های آهن گردد و خداوند به او نیروی چهل مرد را عنایت فرماید.»
7. وفور نعمت
قطعاً هر زمامداری به اسلام و قرآن عمل كند و عدالت را در جامعه فراگیر سازد و جلوی مفسدان را بگیرد و مردم را از نظر فكری و روحی رشد دهد، رحمت الهی نیز شامل حال او و جامعه می‌شود. به هر اندازه مسائل فوق مراعات شود، امدادهای غیبی و رحمت الهی نیز فراگیرتر خواهد شد. این امر در زمان عدالت گستر جهان به اوج خود می‌رسد و زمین تمام نعمتهای خویش را در اختیار او قرار می‌دهد. علی علیه السلام در نهج البلاغه می‌فرماید: «وَ تُخْرِجُ لَهُ الْأَرْضُ أَفَالِیذَ كَبِدِهَا وَ تُلْقِی إِلَیهِ سِلْماً مَقَالِیدَهَا فَیرِیكُمْ كَیفَ عَدْلُ السِّیرَةِ؛ (16) زمین جگر گوشه [و گنجها و میوه‌های] خود را برای او بیرون می‌ریزد و كلیدهای (معادن) خود را به او می‌سپارد. پس او (مهدی علیه السلام) شیوه عدالت را به شما نشان می‌دهد.»
و در جای دیگر فرمود: «فَكَأَنَّكُمْ قَدْ تَكَامَلَتْ مِنَ اللَّهِ فِیكُمُ الصَّنَائِعُ؛ (17) گویا می‌بینم [در پرتو خاندان پیامبرصلی الله علیه وآله و مهدی موعودعلیه السلام] نعمتهای خدا بر شما تمام شده است.»
و در چنین اوضاعی دست با سخاوت مهدی علیه السلام انفاقی گسترده خواهد داشت. علی علیه السلام در این باره می‌فرماید: «أَوْسَعُكُمْ كَهْفاً وَ أَكْثَرُكُمْ عِلْماً وَ أَوْصَلُكُمْ رَحِماً... شَوْقاً إِلَی رُؤْیتِهِ؛ (18) پناه دهی او از همه شما گسترده‌تر و دانش و علمش از همه شما بیشتر و رسیدگی به خویشانش از همه شما فزون‌تر است... چقدر مشتاق دیدن اویم!»
و مشكلات و معضلات اقتصادی مردم حل می‌شود. امیر بیان علیه السلام در توصیف زمان حكومت مهدی علیه السلام می‌فرماید: «فَلا یتْرُكُ عَبْداً مُسْلِماً اِلَّا اشْتَرَاهُ وَ اَعْتَقَهُ وَ لَا غَارِماً اِلَّا قَضَی دَینَهُ وَلَا مَظْلِمَةً لاَِحَدٍ مِنَ النَّاسِ اِلَّا رَدَّهَا وَ لَا یقْتَلُ قَتِیلٌ اِلَّا قَضَی عَنْهُ دَینَهُ وَ اَلْحَقَ عِیالَهُ فِی الْعَطَاءِ؛ (19) هیچ برده مسلمانی باقی نمی‌گذارد، مگر آنكه او را می‌خرد و آزاد می‌سازد و هیچ بدهكاری نیست، مگر آنكه وام او را می‌پردازد و ستمی بر كسی نمی‌رود، مگر آنكه داد او را می‌ستاند و كسی كشته نمی‌شود، مگر اینكه قرض او را اداء می‌كند و خانواده‌اش را تحت پوشش كمكهای خویش قرار می‌دهد.»
آن چنان حضرت انفاق و اعطاء وسیع دارد كه فقیری برای دریافت زكات یافت نمی‌شود. (20)
8. بر آورده شدن آرزوها
سالهاست كه بشر در آرزوی تحقق عدالت جهانی، امنیت فراگیر، آزادی واقعی و... به سر می‌برد و هنوز كه هنوز است آرزوهای بشر به صورت كامل و تمام لباس عمل نپوشیده است. تنها دورانی كه اصلی‌ترین و اصولی‌ترین آرزوهای بشر تحقق عینی خواهد یافت، دوران ظهور مهدی موعودعلیه السلام است؛ چنان كه مولا علی علیه السلام فرمود: «وَ اَرَاكُمْ مَا كُنْتُمْ تَأْمَلُونَ؛ (21) و آنچه را آرزو داشتید به شما نشان می‌دهد [و در آن زمان به آرزوهای خود خواهید رسید] .»
ای دل مخور اندوه و غم سرها به سامان می‌رسد با یك جهان شور و شعف آن جان جانان می‌رسد
ویرانگر كاخ ستَمْ با جیش ایمان می‌رسد احیاگر دین خدا حامی قرآن می‌رسد
چشم انتظاران را بگو یوسف ز كنعان می‌رسد ای دل شب هجران ما آخر به پایان می‌رسد
- پاورقــــــــــــــــــــی
1) نهج البلاغة، خطبه 150.
2) دیوان امام، امام خمینی رحمه الله، ص 111.
3) نهج البلاغة، خطبه 150.
4) قصص / 5.
5) نهج البلاغه، حكمت 209.
6) دیوان امام، ص 111.
7) نهج البلاغة، خطبه 138.
8) همان.
9) الكافی، ج 1، ص 338؛ بحارالانوار، ج 33، ص 157؛ و....
10) نهج البلاغة، خطبه 138.
11) بحار الانوار، ج 51. ص 120.
12) نهج البلاغة، خطبه 150.
13) همان.
14) اَلْاِمام المَهْدی علیه السلام، قزوین، مؤسسة الوفاء، قم، 1405 ق، ص 557.
15) كمال الدین، مؤسسة النشر الاسلامی، ص 653.
16) نهج البلاغة، خطبه 138.
17) همان. خطبه 100.
18) بحار الانوار، ج 51، ص 115، ح 24.
19) الامام المهدی علیه السلام ص 631.
20) بحار الانوار، ج 52، ص 390، ح 212.
21) نهج البلاغة، ص 186.