1. تبلیغات مدرن، مكمل تبلیغات سنّتی
پیشرفت سریع تكنولوژی و ابزار تبلیغی در كنار رشد شگفت آور علوم تبلیغی و هنری، پنجره‌های جدیدی را پیش روی مبلّغان گشوده است. هر چند این صنایع و علوم در ابتدا برای اهداف و مقاصد مادی و تبلیغات مصرفی توسعه داده شده اند، اما استفاده مبلغان از آنها برای ارتقاء معنویت و دین دقیقاً استفاده از فرصتهاست. مهم این است كه تصمیم گیران در امر تبلیغ و مدیران تبلیغاتی و مبلغان دینی بدانند هیچ كدام از راههای تبلیغی كشف شده با آمدن شیوه‌ها و فنون جدید به طور كلی از میدان به در نمی‌روند و همچنان در حوزه‌های كارآمد به نقش آفرینی خود ادامه می‌دهند. نمونه رایج آن «منبر» است كه باز هم در حوزه خاص خود كارآیی دارد.
هر راه تبلیغی جدید در واقع امكانی نو برای جذب مخاطبان جدید یا مخاطبان رانده شده از نظام تبلیغی قبلی است و این به معنای تفكیك حوزه‌ها و موضوعات است، نه كنار زدن تبلیغ سنتی.
با این مقدمه، تصور اینكه نظامهای سنّتی تبلیغی كارآیی خود را از دست داده اند، چیزی جز خود باختگی در برابر درخشش خیره كننده ابزارهای مدرن تبلیغی نخواهد بود.
2. باز سازی تبلیغ سنّتی برای تعامل با تبلیغ مدرن
وقتی روشن شد روشهای گذشته تبلیغی همچنان دارای ارزش تبلیغی هستند، باید در مقابل روشهای جدید، به تقویت آنها پرداخت و از فرصت ایجاد شده توسط فنون جدید، بیشترین استفاده را برای بارور كردن شیوه‌های پیشین برد و این كار با آسیب شناسی، ظرفیت شناسی و شناخت نقاط قوت و ضعف ابزارها و علوم تبلیغی پیشینی ممكن است. تنها در چنین صورتی است كه تبلیغ سنّتی توان تعامل مثبت با تبلیغ مدرن را خواهد داشت و موجب خواهد شد كاركرد آن دو قابل جمع و مدیریت واحد باشد و بتوان با نظارت بر آن دو، تبلیغ را ساماندهی كرد.
3. از تبلیغ تلویزیونی تا تبلیغ اینترنتی
امروزه تب تبلیغ اینترنتی به سرعت در جهان بالا گرفته است. مبلغان اسلامی نیز به سرعت در حال تجهیز خود به این ابزار نوین تبلیغی هستند تا هم از كیان مسلمین دفاع كنند و هم حوزه‌های جدید و افقهای روشن تری برای تبلیغ در عرصه‌ها و مكانهایی كه تا كنون تصورش هم نمی‌شد، بیابند و البته این قدمی است بسیار مبارك و كاملاً ضروری، ولی باید ساماندهی شود و با آموزش و برنامه همراه باشد.
4. باز تعریف تبلیغ تلویزیونی و جایگاه آن
آنچه گفتیم لزوم تهیه كارنامه‌ای از نقاط ضعف و قوت تبلیغات دینی ما در تلویزیون طی 27 سال گذشته را به خوبی نشان می‌دهد؛ كارنامه‌ای كه به دنبال پاسخ به سؤالات ذیل به دست می‌آید:
1. عامل رویگردانی برخی از مردم از اكثر تبلیغات مستقیم مبلغان در تلویزیون و نیز عامل استقبال روز افزون، از بعضی تبلیغات روحانیت در این رسانه ملی چیست؟
2. چه عواملی به جذب مخاطب تبلیغات دینی در دهه اول انقلاب كمك می‌كرد؟
3. نقش ابزارهای مدرن تبلیغی ما در جمع آوری مخاطبان رانده شده از تبلیغات تلویزیونی چگونه و در چه حد است؟
4. عوامل موفقیت و یا عدم موفقیت مبلغان در تلویزیون چیست؟
5. آیا تحقیقات میدانی توسط صدا و سیما برای ارزیابی تبلیغات دینی در تلویزیون صورت گرفته است؟ چنانچه انجام گرفته، بهتر است نتیجه تحقیقات در اختیار طلاب قرار گیرد.
6. متولیان تبلیغی حوزه تاكنون برای گرفتن نتیجه تحقیقات و نظر سنجیهای صدا و سیما و غیر آن چه تلاشهایی كرده اند؟ و چرا نتایج نظر سنجیها مطرح نشده است؟
7. طی 27 سال گذشته مخاطبان تبلیغات دینی تلویزیونی چه روندی داشته اند؟
8. تبلیغات دینی از طریق تلویزیون نسبت به تبلیغات سنتی چه تفاوتهایی دارد؟
9. رویكردهای جدید در تبلیغات دینی تلویزیونی، با توجه به نقاط ضعف و قوّت، ظهور ابزارهای مدرن تبلیغی، حق انتخات مخاطب در مشاهده برنامه‌های دیگر، استفاده از ماهواره، ویدئو و... ، چه مواردی است؟
10. كارنامه تبلیغات غیر مستقیم مبلغان مسلمان در 27 سال گذشته چگونه بوده است؟
11. آیا مطالعات تطبیقی بین تبلیغات دینی مسلمانان و مسیحیان و نیز سایر مذاهب صورت گرفته و عوامل موفقیت هر كدام روشن شده است؟
12. نقش حكومتی بودن تبلیغات دینی مسلمانان در موفقیت و یا ناكامی تبلیغات اسلامی چیست؟
13. راههای ایجاد تبلیغات دینی غیر حكومتی چیست و چگونه می‌توان تعامل مبلغان تلویزیونی با حكومتها را تعریف كرد؟
14. نقش مبلغان منتقد و مبلغان معرّف حكومت در رویكرد مخاطبان چیست و برای اصلاح آن چه می‌توان كرد؟
15. الگوهای موفق مبلغان تلویزیونی چه كسانی اند و چه ویژگیهایی دارند؟
16. نقش تحقیقات و پژوهشهای تبلیغی سازمان یافته در موفقیت مبلغان تلویزیونی چیست؟
17. تأثیر دیگر برنامه‌های تلویزیونی در خنثی سازی تبلیغات دینی مبلغان چه نوع و به چه صورتی است؟
18. چه تلاشهای علمی برای ارائه نظام تبلیغی تلویزیونی اسلامی ارائه شده است؟
19. خلأهای آموزشی و پژوهشی در حوزه تبلیغات دینی در تلویزیون كدام است و چگونه قابل رفع كردن می‌باشد؟
20. فقه تبلیغ تلویزیونی چیست و چرا در حوزه، فراموش شده است؟ مگر مورد ابتلا نیست؟
21. نقش هر یك از سازمانهای تبلیغی اسلامی همچون: شورای انقلاب فرهنگی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان صدا و سیما، وزارت علوم، دفتر تبلیغات اسلامی، سازمان تبلیغات اسلامی، حوزه علمیه و... ، در سامان دادن به تبلیغ تلویزیونی چیست؟ چه گامهایی برداشته اند و موانع، آسیبها و كوتاهی هر یك در این زمینه چه بوده است؟
22. و....
بی‌گمان تشكیل همایشهای پژوهشی در این راستا، كمك شایانی به سامان یافتن تبلیغات دینی موفق خواهد كرد كه امیدواریم این مهم مورد توجه مسئولان قرار گیرد.