حضرت حجت علیه السلام، فرموده است:
«واما الحوادث الواقعة فارجعوا فیها الی رواة حدیثنا، فانهم حجتی علیكم وانا حجة الله علیهم؛ (1) در حوادثی كه اتفاق می‌افتد به راویان حدیث ما رجوع كنید؛ كه آنها حجت من بر شما و من حجت خدا بر آنها هستم.»
امام خمینی قدس سره را به حق می‌توان از حجتهایی نام برد كه امام عصر علیه السلام به ایشان اشاره فرموده است. آن مرد الهی، سراسر زندگی‌اش را مطابق بایدها و نبایدهای دین محمد صلی الله علیه و آله ساخت و جز حق نیندیشید و نگفت؛ و از اینرو، هرگز دچار دوگانگی در اندیشه نشد و همواره در مسیر حق، قدم نهاد.
چگونگی حضور روحانیت در انتخابات
از كلام امام قدس سره چنین استفاده می‌شود كه حضور روحانیت در انتخابات به صورتهای زیر ممكن است:
الف. تحقیق جهت آشنایی با كاندیداها؛
ب. حضور در حوزه انتخابیه؛
ج. تشویق مردم به شركت در انتخابات؛
د. معرفی اصلح به مردم؛
ه. حضور در صحنه انتخابات به عنوان كاندیدا.
الف. تحقیق در مورد كاندیداها
یكی از راههای حضور روحانیت در صحنه انتخابات، حضور محققانه و آگاهانه است. شاید بتوان گفت كه این نوع حضور، لازمه موارد دیگر است و اثری مستقیم در آنها دارد؛ چرا كه رای یك روحانی، مستلزم شناخت او از كاندیداهاست، تا بتواند رای خود را به شخص اصلح اختصاص دهد. البته این مطلب در مورد تمامی افراد رای دهنده و نامزدهای انتخاباتی صادق است و اختصاص به روحانیت ندارد.
امام شهیدان قدس سره ملت شریف و تمام اقشار متعهد را متوجه این نكته می‌سازد كه با چشمی باز وارد انتخابات شده و مسامحه نكنند:
«اگر در انتخابات مسامحه كنیم، مطمئن باشید كه از راه مجلس به ما لطمه می‌زنند.» (2)
چگونه می‌توان بدون تحقیق و شناخت، وارد صحنه انتخابات شد، در حالی كه امام راحل قدس سره در پیام خود به مناسبت پنجمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی كه مقارن با انتخابات مجلس بود، حكم شرعی خود را چنین بیان می‌كند:
«احدی شرعا نمی‌تواند به كسی كوركورانه و بدون تحقیق رای بدهد و اگر در صلاحیت شخص یا اشخاصی تمام افراد و گروهها نظر موافق داشتند، ولی رای دهنده تشخیص‌اش بر خلاف همه آنها بود، تبعیت از آنها صحیح نیست و نزد خداوند مسئولیت دارد و اگر گروه یا اشخاص، صلاحیت فرد یا افرادی را تشخیص دادند و از این تائید، برای رای دهنده اطمینان حاصل شد، می‌تواند به آنها رای دهد.» (3)
رهبر عزیز انقلاب نیز رای و انتخاب به همراه شناخت را لازم و ضروری می‌دانند:
«صداقت و دلسوزی نماینده‌ای كه می‌خواهید انتخاب كنید را تشخیص بدهید و او را انتخاب كنید.» (4)
«در نظام جمهوری اسلامی كه مجلس، هم تعیین كننده آینده كشور و هم قانونگذار و تعیین كننده دولت است، تقنین مستقیما و اجرا غیر مستقیم به مجلس برمی گردد و لذا برای یك چنین كار مهمی، طبیعی است، خیلی باید سرمایه گذاری شود.» (5)
امام خمینی قدس سره نه تنها در مورد مكانی به اهمیت مجلس - كه سرنوشت یك ملت در آن رقم می‌خورد - بلكه حتی در مورد انجمن اسلامی دانشگاهها كه تشكیلاتی است محدود و از اهمیت مجلس برخوردار نیست، چنین می‌فرماید:
«باید شما توجه كنید كه انجمنهای اسلامی طوری باشند، اشخاصی باشند كه آزمایش شده باشند، سوابق آنها معلوم باشد، كارهایی كه قبل از انقلاب می‌كردند، معلوم باشد؛ كارهایی كه بعد از انقلاب می‌كردند، معلوم باشد؛ كه خدای نخواسته در انجمنهای اسلامی یك وقت وضعی پیش نیاید كه توجه شما سلب شود از واقعیت و یك وقت ببینید كه انجمن اسلامی هم گرایش پیدا كرده به شرق یا غرب.» (6)
امام راحل قدس سره در پیام دیگری به ملت عظیم الشان و متعهد ایران سفارش می‌كند تا در مورد سوابق اشخاص و گروهها به طور دقیق مطالعه كنند و سپس رای خود را به صندوقها بیندازند (7). تمام این دستورات امام قدس سره بر اساس اهمیت مجلس و تاثیر شگرف این سنگر مهم بر زندگی اقتصادی و فرهنگی مردم است. امام قدس سره در این رابطه می‌فرماید:
«همان طوری كه صنایع مادر ما داریم، مجلس هم این طور است كه اگر مجلس، یك مجلس اسلامی كه با انتخابات صحیح انجام بگیرد و اشخاصی كه انتخاب می‌شوند، واقعا منتخب ملت باشند، تمام كارهای كشور با دست مجلسیها اصلاح می‌شود... در این دوره‌های آخر می‌دانید كه آن بلاهایی كه بر سر ملت آمد، مادرش مجلس بوده.» (8)
بنابراین، اگر مردم مؤمن و روحانیون آگاه و دلسوز دقت نكنند و به سادگی با انتخابات برخورد نمایند، همان اشتباهات گذشته تكرار خواهد شد و كسانی كه می‌خواهند كشور را به باد نیستی بدهند، پیروز شده و سنگر قانونگذاری را به دست خواهند گرفت. به فرموده حضرت امام نباید فراموش كنیم كه:
«ما یك سیلی خوردیم از اشتباه، ما همه این نابسامانیهایی كه الان داریم برای اینكه اشتباه كردیم، نباید اشتباه تكرار بشود.» (9)
این سخن امام راحل قدس سره در سال 1360، پس از انفجار حزب جمهوری و شهادت 72 تن از یاران امام و انقلاب است، زمانی كه در مجلس اول دسته‌ای از افراد وابسته حضور داشته و رئیس جمهور وقت (بنی صدر) بی‌لیاقتی و وابستگی خود را به اثبات رسانده بود. آیا با تعلل و كوتاهی ما در انتخابات دوره بعد، آن وقایع تلخ، تكرار نخواهد شد؟
حضرت امام قدس سره به منظور بالا رفتن ضریب اطلاعات و شناخت روحانیون در مورد كاندیداها، به آنان دستور مبادله اخبار را داده و می‌فرماید:
«آقایان ائمه جمعه، علاوه بر اینكه با هم سمینار دارند، با سایر علمای بلاد تهران و قم در ارتباط باشند كه انتخابات خوب باشد. این مسئله، مسئله شخص نیست، بلكه برای اسلام و از امور مهمه است و امروز عمده مسئولیتها به عهده شماست و كسی نباید كنار برود و شانه خالی كند.» (10)
امام قدس سره به منظور جلوگیری از تكرار آن ایام تلخ و بالا رفتن ضریب اطلاعات و شناخت مردم در مورد سوابق كاندیداها، مشورت میان نیروهای متعهد را سفارش نموده اند؛ (11) چرا كه بنا به فرموده امام علی علیه السلام:
«من استقبل وجوه الآراء، عرف مواقع الخطا؛ (12)هركس از آرا و نظریات مختلف استقبال كند، مواضع [اشتباه و] خطا را خواهد شناخت.»
امام خمینی قدس سره پس از تحقیق در مورد كاندیداها، برای اطمینان بیشتر از اخبار بدست آمده، میزانی را در اختیار مردم عزیز قرار داده اند تا تمام راههای سوء استفاده مسدود شود، و آن میزان، نفی سیاست زدگی و بازیچه گروهها واقع نشدن است:
«در تشخیص خوب و بد، اتكال به قول غیر نكنید، مگر اشخاصی باشند كه مورد اطمینان خودتان باشد، صد در صد... اگر چنانچه اشخاص مطمئن باشند كه آنها تشخیص بدهند، شهادت بدهند كه فلان آدم جهات مختلفش همه خوب است، آن وقت مانعی ندارد كه كسی به واسطه تشخیص آنها و اطمینان به اینكه این صحیح است، رای هم به آنها بدهد؛ اما این طور نیست كه كوركورانه انسان دنبال این باشد كه ببیند كیك چه گفته، این صحیح نیست، این در اسلام نیست و در جمهوری اسلامی هم نباید باشد.» (13)
«ما نباید مقلد كسی باشیم كه هر چه را عده‌ای تشخیص دادند، همان را عمل كنیم؛ بلكه باید كاملا توجه كنیم كه مثلا در تهران چه كسانی لیاقت دارند كه هم مسائل روز را بفهمند و هم متدین باشند و هم برای اسلام كار كنند، اشخاصی را انتخاب كنیم كه از هر جهت صالح باشند، اگر كسان دیگری هم اشخاص صالحی داشتند، به آنها رای دهید؛ والا نه.» (14)
بنابراین، از سخنان امام قدس سره استفاده می‌شود كه تحقیق در مورد كاندیداها و آشنایی با سوابق و افكار آنها یكی از وظایف تمام اقشار ملت، در برخورد با مسئله حساس انتخابات است و باید همواره به یاد داشت كه:
«اگر چنانچه دقت در این [سوابق افراد] نشود و مردم توجه به این امر نكنند، مسئولند پیش خدا. اگر فردا یك گرفتاری برای لت به واسطه اینها پیش بیاید، ما كه می‌خواهیم افراد را تعیین كنیم، مسئول هستیم، مسئولیت ما بزرگ است. امروز وجاهت اسلام ممكن است در خطر باشد.» (15)
مهم‌ترین نگرانی امام امت
امام هوشیار، همواره از اشخاص فرصت طلبی كه اعمال و گفتار آنان، نشان دهنده عدم اعتقادشان به اسلام و جمهوری اسلامی است، اما با استفاده از شعارهای به ظاهر مردمی و جنجال آفرینی در صحنه مطبوعات خود را وفادار به مردم، قانون و اسلام معرفی می‌كنند، نگران بودند و مردم را به هوشیاری و مطالعه در سوابق این اشخاص و گروهها فرمان می‌دادند و امروز پس از گذشت بیش از دو دهه از پیروزی انقلاب، چنین خطری را در جامعه با وضوح بیشتری درمی یابیم و به اهمیت هشدارهای آن عزیز پی می‌بریم:
«خوف آن دارم كه تبلیغات برای اشخاصی كه به اسلام و جمهوری اسلامی اعتقاد ندارند و اعمال و گفتار آنان در این یك سال شاهد آن است و اكنون برای راه پیدا كردن به مجلس و برای كارشكنی و جنجال در محیط مقدس مجلس شورای اسلامی، خود را هوادار اسلام و مسلمانان جا می‌زنند، در قشری از ملت و جوانان پاكدل تاثیر كند و آرای مقدس خود را به كسانی دهند كه به نفع اجانب، با اسلام و جمهوری اسلامی مخالفت اساسی دارند. امید است ملت مبارز متعهد با «مطالعه دقیق در سوابق اشخاص و گروهها» آرای خود را به اشخاصی دهند كه به اسلام عزیز و قانون اساسی وفادار باشند و از تمایلات چپ و راست، مبرا باشند و به حسن سابقه و تعهد به قوانین اسلامی و خیرخواهی امت، معروف و موصوف باشند. باید ملت شریف بدانند كه انحراف از این امر مهم اسلامی، خیانت به اسلام و كشور است.» (16)
رهبر معظم انقلاب نیز بر همین اساس در آستانه انتخابات مجلس پنجم، چنین هشدار می‌دهند:
«باید مراقب باشید كه آدمهای اهل سوء استفاده و بی اعتقاد به رسالت انقلابی و مسئولیت نمایندگی و كسانی كه می‌خواهند فقط وارد مجلس بشوند تا سوء استفاده بكنند و خدای نكرده خرابكاری انجام بدهند، وارد مجلس نشوند.» (17)
تمام این تاكیدات و هشدارهای امام راحل قدس سره و مقام معظم رهبری، در دقت و تحقیق درباره كاندیداها و كوتاه نیامدن در برابر جوسازیهای آنان، بر اساس اهمیت مجلس و تاثیر شگرف این سنگر مهم بر زندگی اقتصادی و فرهنگی مردم و آینده انقلاب است.
اگر مردم آگاه، دقت نكنند و به سادگی با انتخابات برخورد نمایند و یا حب و بغضهای سیاسی و جناحی را بر مصلحت كشور و رضای خدا مقدم نمایند، مشكلات گذشته تكرار خواهد شد و كسانی كه می‌خواهند كشور را به باد نیستی و ذلت وابستگی بسپارند، پیروز شده و سنگر قانونگذاری را به دست خواهند گرفت.
ب) حضور در حوزه انتخابیه
بدیهی است كه حاضر شدن بر سر صندوقهای رای و انتخاب اصلح، از بدیهی‌ترین وظایف هر فرد ایرانی و مسلمان است. اگر این امر بدیهی سبك شمرده شود، مسئولیتی به همراه دارد كه سنگینی آن در كلام امام راحل قدس سره چنین است:
«اگر مسامحه كنید، مسئول هستید پیش خدای تبارك و تعالی، اگر نروید و رای ندهید و آنها كه جدیت دارند به اینكه وارد بشوند در مجلس و به هم بزنند اوضاع ایران را، آنها خدای نخواسته بروند، مسئولیتش به عهده شما است، مستقیما. مسئولیت همه طبقات دارند، مراجع مسئولند، علما مسئولند، ائمه جماعت مسئولند، خطبا مسئولند، تجار مسئولند، بازرگانان مسئولند، دانشگاهیها مسئولند، طلاب علوم دینیه مسئولند، كارگرها مسئولند، همه مسئولند.» (18)
اهمیت این حضور با توجه به شیطنتهای دشمنان انقلاب، پس از رحلت حضرت امام دو چندان است، به طوری كه مقام معظم رهبری - مد ظله العالی - می‌فرمایند:
«ملت ایران، شركت در انتخابات را یك فریضه بداند، یك عمل واجب. دشمن تمام نیروهای تبلیغاتی خودش را بسیج كرده تا كاری كند كه این انتخابات با استقبال مواجه نشود تا بتوانند بگویند كه بعد از امام، دیگر انتخابات درستی با حضور ملت انجام نگرفت.» (19)
مسئولیت این امر خطیر از دیدگاه امام، به حدی است كه حضرتش آن را در كنار نماز قرار داده و فرمود:
«باید همه شما، همه ما زن و مرد، هر مكلف، همان طور كه باید نماز بخواند، همان طور باید سرنوشت خودش را تعیین كند.» (20)
از این جمله حضرت امام قدس سره به راحتی می‌توان دریافت كه ترغیب و تشویق مردم در این امر مهم تا چه اندازه لازم و واجب است.
ج- تشویق مردم به شركت در انتخابات
بهتر است، كمی در این باره كه چرا حضرت امام قدس سره شركت و حضور در انتخابات را كنار نماز قرار داده، دقت كنیم. آیا فرد مسلمانی كه به سن تكلیف رسیده، می‌تواند نماز را ترك كند؟ یك روحانی تا چه اندازه باید مبلغ نماز و احكام فرعیه اسلام باشد؟ راستی چرا نماز؟ چرا با اعمال عبادی دیگر سنجیده نشده است؟ آیا جز این است كه نماز ستون دین بوده و تمام اعمال دیگر در سایه آن به پا می‌شود؟ بنا بر این، شركت در انتخابات و حفظ نظام اسلامی به اندازه نماز اهمیت دارد، چرا كه تمامی اعمال و حتی عبادتی چون نماز نیز به دلیل حكومتها تضعیف و یا تقویت می‌شود. حال به خوبی می‌توان اهمیت این كلام امام قدس سره را درك كرد:
«باید همه شما با تمام جدیت در این [انتخابات]، همه اشخاصی كه در هر جا هستند، اهل علمی كه در هر جا هستند با كمال جدیت مردم را دعوت بكنند به دخالت، دخالت كنند در مسئله، حاضر بشوند.» (21)
آیا طلاب نباید برای آگاهی مردم در مسائل عبادی، از درس و بحث دست كشیده، به شهرها و روستاها هجرت كنند و در ماههای تبلیغی و مواقع ممكن به ارشاد مردم بپردازند؟ در مورد مسائل سیاسی همچون انتخابات چطور؟ امام قدس سره در این باره می‌فرماید:
«ما مكلفیم در امور سیاسی دخالت كنیم، مكلفیم شرعا، همان طور كه پیغمبر می‌كرد، همان طور كه حضرت امیر می‌كرد. در این ایام كه اعلان می‌كنند مسئله انتخابات رئیس جمهور [است]، آن اشخاص كه در حوزه‌ها هستند باید دست از كارها بردارند و راه بیفتند تو شهرها و دهات و روستاها و آن جاهای دورافتاده و كمك كنند و اگر نكنند، فردا مسئولند پیش خدا.
مردم را دعوت كنند به دخالت در امور، به انتخاب یك رئیس جمهور صحیح، كمك كنند برای رساندن صندوقها به روستاهای دور افتاده، اگر شما نكنید، آنهایی كه بر ضد شما هستند، می‌كنند این كار را، تبلیغ می‌كنند آنجاها. شماها مبلغ اسلام هستید، امروز تبلیغ اسلام برای حفظ خود اسلام [است].» (22)
آیا چهره‌های سرشناس روحانیت كه مورد وثوق و اطمینان قشرهای مختلف هستند، نباید از میان كاندیداهای موجود در هر شهر، افراد صالح كه توانایی حضور در سنگر مجلس را دارند، به مردم معرفی نمایند تا مجلس آینده، یاوری مناسب و بازویی قوی در راستای اهداف بلند «ولایت فقیه» در ایران اسلامی و جهان باشد؟
نباید فراموش كنیم كه امام خمینی قدس سره كناره گیری روحانیت و عدم حضور آگاهانه آنان را باعث به وجود آمدن بسیاری از مشكلات دوران قبل از انقلاب می‌دانستند:
«من به قشر روحانیت هم عرض می‌كنم كه كناره گیری موجب این می‌شود كه همان طوری كه در سابق، كنارگیری علمای مذاهب، اسباب این شد كه ملت ما و بزرگانشان جدا شدند و هر كاری خواستند دولتها كردند و دولتها را به حال خود گذاشتند و هر طور سركشی خواستند كردند، اگر چنانچه شما از صحنه بیرون بروید، علما، دانشمندان از صحنه بیرون بروند، این اسباب این می‌شود كه باز آن مسائل سابق پیش بیاید.» (23)
د- معرفی اصلح به مردم
یكی از قشرهایی كه امام عزیزقدس سره برای مشورت مردم معرفی نموده و بر آن تاكید داشته اند، روحانیون و طلاب معظم می‌باشند. طبیعی است كه در مقابل سفارش حضرت امام قدس سره مبنی بر انتخاب اصلح، روحانیت نیز مؤظف است در راستای رشد و هدایت صحیح و مصلحت مردم، كاندیدای اصلح از هر قشر و گروهی را به مردم معرفی كند.
اگر كسی پس از تحقیق، شناسایی و آشنایی با كاندیداها، فرد اصلح را از جهات اخلاقی، سیاسی، علمی و اطلاعات لازم برای حضور در سنگر مجلس مناسب تشخیص داد، چطور می‌تواند ساكت بماند و مردم شهید پرور را در مقابل تبلیغات مسموم رادیوهای بیگانه و وعده‌های فریبكارانه جمعی از كاندیداهای دنیا دوست و یا مخالف با ولایت فقیه رها كند، حتی اگر فرد اصلح در جناح و گروه او نباشد؟! آیا چنین اشخاصی شامل این سخن پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله نخواهند شد:
«ان العالم الكاتم علمه، یبعث انتن اهل القیامة ریحا یلعنه كل دابة حتی دواب الارض الصغار؛ (24)همانا عالمی كه علمش را پنهان می‌كند، بدبوترین اهل قیامت برانگیخته می‌شود، در حالی كه تمام جانداران؛ حتی جانداران كوچك زمین او را لعنت می‌كنند.»
امام خمینی قدس سره در جمع اعضای حزب جمهوری اسلامی خطاب به افراد حزب اللهی می‌فرماید:
«باید خیلی دقت بكنید، كاندیدتان را تعیین كنید و ارائه بدهید به مردم، این كاندید ماست، این است كه برای اسلام كار می‌كند، ترویج كنید از آن.» (25)
آن عزیز راحل، در كنار معرفی افراد اصلح و تذكر این مطلب كه تمام اقشار آزادند كه كاندیدا معرفی نمایند، به معرفی كنندگان نیز نكاتی را متذكر شده اند. ایشان معرفی اشخاص را در درجه اول، یك محك و میزان برای شناخت هر فرد از خودش می‌داند:
«انتخاب اصلح برای مسلمین، یعنی انتخاب فردی كه تعهد به اسلام و حیثیت آن داشته باشد و همه چیز را بفهمد. چون در مجلس، اسلام تنها كافی نیست، بلكه باید مسلمانی باشد كه احتیاجات مملكت را بشناسد و سیاست را بفهمد و مطلع به مصالح و مفاسد كشور باشد و ممكن است به شما و گروه شما هم مربوط نباشد، كه اگر اصلح را انتخاب كردید، كاری اسلامی می‌كنید و این یك محكی است برای خودتان كه تشخیص بدهید، انتخاب برای اسلام است یا برای صلاح خودتان.» (26)
حضرت امام قدس سره در كلام دیگری، انتخاب اصلح را ضابطه گرایی معرفی نموده است:
«اگر كسی یا كسانی را در غیر گروه یا صنف خود یافتند كه از افراد گروهشان لایق‌تر است، او را كاندید كنند. مسئله انتخابات یك امتحان الهی است كه گروه گرایان را از ضابطه گرایان ممتاز می‌كند و مؤمنین و متعهدین را از مدعیان جدا می‌نماید.» (27)
ه) حضور در انتخابات به عنوان كاندیدا
به طور كلی، دین اسلام بر این اصل بنیان گرفته كه انسانها در تمام مراحل زندگی در برابر اعمال خود مسئولند. آدمی اگر برای امری كه توانایی انجام آن را دارد، پیشقدم نشود، در پیشگاه خدا مسئول است، همچنین اگر توانایی انجام آن را نداشت، ولی با تشویق هوای نفس خویش پیشقدم شد و میدان را از افراد توانا ربود، نزد خداوند مسئول است. البته این اصل مهم در تمام مراحل زندگی انسان جاریست و اختصاص به امر مشاركت در انتخابات یا روحانی بودن ندارد.
رسول اكرم صلی الله علیه و آله در این باره چنین می‌فرماید:
«من تقدم علی قوم من المسلمین و هو یری ان فیهم من هو افضل منه، فقد خان الله ورسوله والمسلمین؛ (28)هر كس خود را بر جمعی از مسلمین مقدم كند، در حالی كه می‌بیند، فردی شایسته‌تر از او در میان آنان است، یقینا به خدا و پیامبرش و مسلمین خیانت كرده است.»
براساس این اصل مهم، وظیفه هر فرد مسلمان متعهد است كه در صورت داشتن توانایی حضور در سنگر مجلس، خود را به مردم معرفی كند، به خصوص روحانیون متعهد؛ چرا كه اسلام و مردم، از عدم حضور این قشر متعهد آگاه، ضربه‌های بسیاری خورده و هنوز داغ عدم حضورشان بر پیكره نظام اجتماعی ما نمایان است. حضرت امام قدس سره كناره گیری روحانیت را علت بسیاری از مشكلات برشمرده اند:
«اگر در صدر مشروطه علما آمده بودند در میدان، مؤمنین آمده بودند، روشنفكرهای متعهد آمده بودند و مسلمانهای متعهد آمده بودند و قبضه كرده بودند مجلس را و نگذاشته بودند كه دیگران بیایند مجلس را بگیرند، ما به این روزگار نمی‌رسیدیم، ما مملكتمان خراب نمی‌شد، ما عزتمام از بین نمی‌رفت.» (29)
بنابراین، حضور روحانیت، فرضی است مسلم، به خصوص در این دوره كه عده‌ای با نقشه‌های از پیش طراحی شده، سعی در حذف روحانیت آگاه، مبارز و دلسوز از حضور در صحنه قانونگذاری كشور دارند و چنین جلوه می‌دهند كه مجلس آینده، نیاز به افراد متخصص دارد، در حالی كه حضور «روحانیت آگاه به احكام شرعی و سیاسی»، خود از تخصصهای انكارناپذیر مجلس است، تا طرحها و لوایح با قدرت علمی بیشتری به شورای نگهبان عرضه شود و با اصول اسلام و قانون اساسی مطابقت داشته باشد.
علاوه بر این، جمعی از روحانیون، در كنار دارا بودن شرایط اخلاقی و علمی حوزوی، از علوم دانشگاهی نیز بهره برده‌اند.
امام خمینی قدس سره ملت مسلمان را به این نقشه كه در دوران مشروطه توسط دشمن به اجرا درآمد، توجه داده و معتقدند كه با كنار گذاشتن روحانیت، به مرور زمان افراد متدین دیگر را نیز از صحنه خارج می‌كنند:
«به دنبال خروج روحانیون یا به عبارت دیگر اخراج آنان از صحنه، عموم متدینین از هر قشری از اقشار، چه فرهنگی، چه كارگری، چه اداری و بازاری و چه غیر اینها نیز از دخالت كناره گرفتند و یا بر كنارشان كردند و آن شد كه شده.
اكنون ما باید از آن توطئه‌ها و مفاسدی كه از انزوای متدینین پیش آمد و سیلی كه اسلام و مسلمین خوردند، عبرت بگیریم و بدانیم و بفهمیم كه نظام اسلام و اجرای احكام آسمانی آن و مصالح ملت و كشور اسلامی و حفظ آن از دستبرد اجانب، بستگی به دخالت اقشار مختلف و بویژه روحانیون محترم و مراجع معظم دارد و اگر خدای نخواسته بر اسلام یا كشور اسلامی از ناحیه عدم دخالت در سرنوشت جامعه، لطمه و صدمه‌ای وارد شود، یك یك تمام ملت در پیشگاه خدای قهار توانا مسئول خواهیم بود و نسلهای آینده كه ممكن است از كناره گیریهای كنونی مورد هزارگونه تجاوز واقع شوند، ما را نبخشند.» (30)
البته باید توجه داشت كه سفارش امام راحل قدس سره، تنها به حضور این لباس در مجلس خلاصه نمی‌شود، بلكه آنچه مهم است، حضور آگاهانه، و تدین همراه با تخصص است. امام قدس سره به این نكته نیز در كلام خود چنین اشاره كرده و می‌فرماید:
«مجرد اینكه این خیلی آدم خوبی است، اول وقت نمازش را می‌خواند و نماز شب می‌خواند، این برای مجلس كفایت نمی‌كند، مجلس اشخاص سیاسی لازم دارد، اشخاص اقتصاددان لازم دارد، اشخاص سیاستمدار لازم دارد، اشخاص مطلع بر اوضاع جهان لازم دارد. باید تعهد به اسلام باشد و موافقت با جمهوری اسلامی باشد، لكن این مسائل هم باشد. در یك مجلس باید همه چیز باشد.» (31)
وبر این اساس، دو شرط مهم برای نماینده روحانی ذكر می‌كردند:
«مجلس... محتاج به علما و روحانیون مطلع از احكام شرعی و سیاسی اسلام است.» (32)
و در كلامی دیگر، حضور افرادی مانند مرحوم مدرس قدس سره را لازم و مؤثر دانسته می‌فرماید:
«باید دانست مسلمان بودن تنها فایده‌ای ندارد، باید جمهوری اسلامی را قبول داشته باشد و از مسائل روز اطلاع داشته باشد. سعی كنید مثل مرحوم مدرس (33) را انتخاب كنید، البته مثل مدرس كه به این زودیها پیدا نمی‌شود، شاید آحادی مثل مدرس باشند، كسانی را كه انتخاب می‌كنید باید مسائل را تشخیص دهند، نه از افرادی باشند كه اگر روس یا آمریكا یا قدرت دیگری تشری زد، بترسد. باید بایستند و مقابله كنند.» (34)
البته در كشور اسلامی ما در هر دوره، افرادی با خصوصیات نزدیك به شهید مدرس قدس سره برای انتخابات مجلس به چشم می‌خورند، چهره‌های با تقوایی كه به مسائل سیاسی، اقتصادی و فرهنگی روز آشنا بوده و لیاقت خود را در سالهای قبل و بعد از انقلاب به اثبات رسانده و در مقابل زندگی فریبنده دنیا، سیره امام خویش و رهبر عزیزمان را در پیش گرفته اند.
ملت شریف ایران نیز همانند دوره‌های قبل با درایت و هوش سیاسی خود از میان كاندیداهای موجود، روحانیون برجسته، عالم و امتحان شده نظام كه عشق خود به «ولایت فقیه» را به اثبات رسانده اند، بر می‌گزینند و اجازه ورود به افراد معلوم الحال - حتی در لباس روحانیت - كه از جهات مختلف سیاسی و دنیایی ضعف خود را نشان داده اند، نخواهند داد. و اگر در بعضی از حوزه‌های انتخابی، روحانیت آگاه، متدین و آشنای به مسائل سیاسی و اقتصادی كشور وجود نداشت، از كاندیداهای موجود، افرادی را كه در درجه اول، تعهد عملی خود را به اسلام و آرمانهای امام قدس سره و مقام معظم رهبری - مدظله العالی - به اثبات رسانده اند و در كنار آن از تخصص و آگاهی سیاسی و اقتصادی برخوردارند و مورد وثوق روحانیون سرشناس و متعهد منطقه می‌باشند، انتخاب خواهند كرد.
بنا بر این، نباید اصرار داشت كه روحانیان، فقط باید كاندیدای روحانی را به مردم معرفی كنند. زیرا وظیفه، «معرفی اصلح است» در هر لباسی.
امام عزیزقدس سره در سخنان خود علاوه بر یادآوری لزوم حضور روحانیت در صحنه مجلس شورای اسلامی، این نكته را نیز متذكر شده اند كه روحانیون معظم، باید در مسئولیتهای فرهنگی و اجتماعی خود دقت كنند كه كدام سنگر به نفع اسلام و مسلمین است، چرا كه گاهی حضور یك روحانی به عنوان یك مبلغ و هدایت كننده فرهنگی منطقه، بسیار ضروری‌تر از حضور در سنگر مجلس است، به خصوص بزرگوارانی كه مسئولیتهای فرهنگی و علمی مؤثری در نهادها و شهرهای خود به عهده دارند.
بنا بر این، نباید پنداشت كه تنها مجلس، جای خدمت است، بلكه باید مصلحت اسلام و مسلمین و تواناییهای فردی را نیز در نظر گرفت. در این كلام امام راحلمان قدس سره، دقت كنید:
«حضرات روحانیون از ائمه جمعه و جماعات یا سایر آقایان محترم، توجه كنند كه شهرهای خود را از خدمتگزاران به ملت و بندگان صالح خدا خالی نكنند كه خدمت به مردم و رفع حاجات آنان و تربیت علمی و اخلاقی بندگان خدا كه شغل شریف روحانیت است، بر هر چیز مقدم است، مگر آنكه بدانند وجود آنها در مجلس برای خدمت به اسلام مفیدتر است. میزان در نظر همه، ارزش خدمت باشد نه خدای نخواسته تحصیل مقام.» (35)
پی‌نوشـــــــــت‌ها:
1) الغیبة، الطوسی، ص 177.
2) صحیفه نور، ج 18، ص 198 (12 دی 62).
3) همان، ص 232 (22 بهمن 62).
4) نماز جمعه تهران، 8 فروردین 71.
5) در مصاحبه با مجله سروش، 15 بهمن 62.
6) صحیفه نور، ج 14، ص 235 (4 خرداد 60).
7) همان، ج 12، ص 3 (21 اسفند 58).
8) همان، ج 17، ص 272 (14 خرداد 62).
9) همان، ج 15، ص 167 (13 تیر 60).
10) همان، ج 18، ص 152 (4 آبان 62).
11) همان، ص 152 (4 آبان 64).
12) فروع الكافی، ج 8، ص 22؛ نهج البلاغه، حكمت 173.
13) صحیفه نور، ج 18، ص 203 (13 دی 62).
14) همان، ص 198 (12 دی 62).
15) همان، ج 9، ص 271 (17 آبان 58).
16) همان، ج 12، ص 3 (21 اسفند 58).
17) روزنامه اطلاعات، 15 بهمن 74.
18) صحیفه نور، ج 12، ص 6 (22 اسفند 58).
19) نماز جمعه تهران، 8 فروردین 71.
20) صحیفه نور، ج 15، ص 168 (7 مهر 60).
21) همان، ج 15، ص 58 (10 تیر 60).
22) همان، ج 15، ص 59 (10 تیر 60).
23) همان، ج 17، ص. 79 (27 آبان 61).
24) المحاسن، ج 1، ص 361.
25) صحیفه نور، ج 9، ص 128 (23 شهریور 58).
26) همان، ج 18، ص 136 (13 مهر 62).
27) همان، ص 232 (22 بهمن 62).
28) الغدیر، ج 8، ص 291.
29) صحیفه نور، ج 12، ص 6 (22 اسفند 58).
30) همان، ج 18، ص 231 (24 بهمن 62).
31) همان، ج 12، ص 204 (13 دی 62).
32) همان، ج 18، ص 231 (22 بهمن 62).
33) مرحوم عبدالعلی لطفی كه با مدرس روابط سیاسی و دوستانه‌ای داشت، در جزوه‌ای تحت عنوان «بیرنگ»، به شخصیت مدرس، چنین اشاره كرده است:
«مدرس مردی بود شجاع، مبارز، پرهیزگار، قاطع، مصمم، دلسوز، بشردوست، دارای قدرت قوی در پیش بینیها و خواندن حوادث آینده و درك نتیجه آنها و در معالجه بسیاری از دردهای سیاسی، اهل مشورت، ساكت در استماع اظهارنظرها، دارای صاعقه برق آسای فكری در پاسخ آنها و در عین حال بذله گو، اما نه به طریق استهزاء و تحقیر و تخفیف و تكذیب، بلكه با بكار بردن منطق خاص خود، در سایه آن برای مجاب كردن حریف و انداختن او در بن بستهای استدلال» (داستانهای مدرس، ص 125).
34) صحیفه نور، ج 18، ص 198 (12 دی 62).
35) همان، ج 18، ص 232 (22 بهمن 62).