مقدمه

«اینترنت» شبكه جهانی اطلاع رسانی است كه در آن جابه جایی اطلاعات به سرعت و به سهولت صورت می‌پذیرد. یكی از انواع اطلاعاتی كه در اینترنت جا به جا می‌شود، مطالبی است كه حكایت از عقاید و افكار گوناگون دارد و زمینه تأثیر گذاری را بر افكار دیگران فراهم می‌كند.

به عبارتی، اینترنت در این عرصه، وسیله تبادل افكار است؛ یعنی در قسمتهایی از اینترنت، افراد صرفا به قصد انتقال افكار و تبادل نظرات و عقاید و بحث و بررسی در مورد آن حضور می‌یابند. در این میان، كسی موفق‌تر است كه بهتر بتواند با مخاطب ارتباط برقرار كند و افكار خویش را مستدل‌تر به او عرضه كند و او را به قبول وادارد.

در این محیط، عمدتا به مطلب نظر می‌شود، نه به گوینده آن؛ یعنی معمولاً آنچه مهم است، دلیل است، نه شخصیت گوینده؛ مگر در موردی كه جلب اعتماد و اطمینان شود.

انجمن‌های گفتگو

یكی از راههای تبادل نظر و اندیشه در اینترنت، انجمنهای گفتگوست كه تبادل اطلاعات در آن نوشتاری است و نحوه گفتگو به صورت غیر مستقیم است؛ به گونه‌ای كه هر كدام از افراد طرف بحث می‌توانند بعد از دیدن نوشته طرف مقابل كاملاً درباره آن بیندیشند و در نتیجه، می‌توانند جوابهای خوب و پخته ارائه كنند؛ برخلاف چَت گفتاری و نوشتاری كه به خاطر لزوم فوریت در جواب گویی احیانا دقت در آن كم می‌شود. ما در این مقاله به معرفی یكی از انجمنهای گفتگو به نام «پرشین تاك» می‌پردازیم.

پرشین‌تاك

در این سایت، علاوه بر انجمنهای گفتگو كه قسمت اصلی است، چت نوشتاری نیز وجود دارد كه رونق چندانی ندارد.

در پرشین تاك كاربر بعد از عضویت و گرفتن آیدی مخصوص به خود، با رمز عبور مشخص وارد صفحه اول سایت می‌شود و بر اساس علاقه خود انجمنی را انتخاب و وارد آن می‌گردد.

در صفحه اول هر انجمن 2 تا 3 نوع مقاله موجود است: اول، مقاله‌ای است كه در صدر صفحه قرار دارد و معمولاً مقررات انجمن در آن نوشته شده و همیشه ثابت است؛ البته این نوع مقاله در همه انجمنها وجود ندارد.

نوع دوم كه بعد از آن قرار دارد، مقالات فعال است و دسته سوم، مقالاتی است كه بعد از مقالات فعال در صفحه اول هر انجمن قرار گرفته و متشكل از مقالات جدید و مقالاتی است كه از فعال بودن خارج شده اند.

هر مقاله جدید بعد از آنكه ده جواب به آن داده شد، به صورت اتوماتیك به بالای صفحه اول كه بیننده بیشتری دارد انتقال می‌یابد؛ چون هر كسی كه وارد انجمن می‌شود، در مرحله اول مقالات بالای صفحه در جلوی دید او قرار می‌گیرد.

مقالاتی كه تعداد جواب آنها به ده عدد نرسد، در پایین صفحه می‌مانند و به تدریج با اضافه شدن مقالات جدید از صفحه اول خارج و به همراه مقالاتی كه توسط مدیر انجمن از فعال بودن خارج شده اند، به صفحه دوم می‌روند و در این صورت، بسیار كم بیننده می‌گردند؛ زیرا كاربران معمولاً صفحه اول را ملاحظه می‌كنند.

قانون انجمن‌ها و اختیارات مدیران

شایان ذكر است كه مقالات فعال بعد از مدتی توسط مدیر انجمن از فعال بودن خارج می‌شوند. هر انجمن مدیری دارد كه قدرت جا به جایی و حذف و ویرایش كلیه مقالات را دارد.

پرشین تاك تابع قوانین و مقررات جمهوری اسلامی است، و از مطالبی همانند توهین و به كار بردن الفاظ زشت و توهین به اسلام و مقدسات دینی و عكسهای مستهجن خودداری می‌كند.

مقالات قبل از ارسال كنترل نمی‌شوند، اما بعد از اینكه مقاله توسط كاربر فرستاده می‌شود، توسط مدیران كه نظارت آنلاین دارند و مقالات و جوابها را بلافاصله بعد از فرستاده شدن می‌توانند ببینند، قابل ویرایش یا حذف است؛ البته گاهی اتفاق می‌افتد كه مقالات یا جوابهای غیر مجاز تا مدتی باقی هستند و آن گاه حذف یا ویرایش می‌گردند.

از اختیارات دیگر مدیران، اخراج افراد خاطی از انجمنهاست؛ یعنی به آیدی آنان اجازه درج مقاله و یا جواب گویی به مقالات دیگران را نمی‌دهند.

كاربران می‌توانند چند آیدی داشته باشند؛ اما بر اساس قانون انجمن، فعالیت با بیشتر از یك آیدی ممنوع است و اگر متوجه شوند، به صاحب آن تذكر می‌دهند و یا او را اخراج می‌كنند.

هر كس كه در انجمنها عضو می‌شود، صندوق پستی شخصی هم دارد كه می‌تواند پیامهای خصوصی با اعضای دیگر رد و بدل كند.

موضوع انجمن‌ها

انجمنها تحت عنوان موضوعات گوناگون ایجاد شده اند، از قبیل: آقایان، خانمها، دانش آموزان، دانشجویان، مذهبی، سینما، موسیقی، كامپیوتر، زندگی، عمومی.

یك انجمن خصوصی هم وجود دارد كه مخصوص مدیران پرشین تاك می‌باشد و برای كاربران بسته است. در چهار انجمن اول، جهت‌گیری بسیاری از بحثها، مسائل اجتماعی است.

كاربران و اطلاعات مذهبی آنان

هر كاربر می‌تواند در حیطه موضوعات مختلف در انجمنها مقاله بدهد و یا به هر مقاله‌ای كه مایل باشد، جواب بدهد و این زمینه تبادل افكار را فراهم می‌كند.

آنچه در مورد انجمنهای آقایان، خانمها، دانش آموزان، دانشجویان، زندگی، و عمومی در پرشین تاك قابل توجه است، آن است كه عموم كاربران آن از افراد معمولی هستند و از نظر علمی و دینی اطلاعات زیادی ندارند.

بنابراین، نمی‌توان از بحثهای طرح شده، انتظار بهره برداری علمی و یا دینی سطح بالایی را داشت؛ البته در انجمن مذهبی گاهی افراد باسواد و دارای اطلاعات قابل توجه می‌توان پیدا كرد. در این انجمن بحث عمده بین شیعه و سنی است و در مورد اصول عقاید نیز مقاله هست، اما زیاد نیست. آنچه در انجمن مذهبی به خوبی به چشم می‌خورد، وجود افرادی است كه با حضور مستمر و دادن مقالات و جوابهای طولانی بازار بحثهای آن انجمن را گرم می‌كنند.

نكته قابل توجه در بسیاری از انجمنها آن است كه افرادی كه حضور دائمی دارند و اظهار نظر می‌كنند، تعداد مشخصی هستند و دیگر افراد به صورت گاهی و یا موسمی فعال می‌گردند، همانند دانش آموزان كه در ایام تعطیلی مدارس در انجمن دانش آموزی فعال می‌شوند.

جوّ غالب بر انجمنهایی مانند خانمها و آقایان (كه از جمله انجمنهای پر مقاله اند) غیر مذهبی است و شاید در تمام انجمنها هم همین‌طور باشد؛ چون معمولاً طیف افرادی كه به انجمنها سر می‌زنند، چندان مذهبی نیستند. طلبه هم به صورت آشكار مطلقا در كل انجمنها وجود ندارد، حتی انجمن مذهبی.

برخورد با طلبه‌ای كه خود را معرفی كند، تند و با ناسزا همراه است؛ چون اكثر قریب به اتفاق افراد حاضر با نظام مشكل دارند و طلبه را نیز جزء حاكمان جامعه می‌دانند؛ البته درصد كمتری با دین مشكل دارند؛ اگر چه بعضی اظهار می‌كنند كه ما پیرو «دین انسانیت» هستیم.

ریاست انجمنهای مذكور و بعضی انجمنهای دیگر، كاملاً غیر مذهبی است و بلكه شاید ضد مذهبی است كه با مسائل مذهبی طرح شده، علی الخصوص توسط طلاب مقابله می‌كنند و حتی برای جلوگیری از طرح مسائل دینی در قالب اجتماعی توسط آنان متوسل به اخراج هم می‌شوند. هر چند ریاست انجمن مذهبی، فردی شیعه و معتقد است، ولی معلوم نیست جوّ غالب كاربران با او موافق باشد.

پس با كمال صراحت باید گفت كه جبهه دین چه در انجمن مذهبی و چه در انجمنهای دیگر در موضع قدرت و قوت نیست و بلكه در بعضی جاها كاملاً در مهجوریت است؛ به گونه‌ای كه نظر دینی را در پاره‌ای از مسائل به خاطر برخورد شدید كاربران نمی‌توا ن مطرح كرد.

پرشین‌تاك و تبلیغ دین

علی رغم وجود محدودیتها و سنگ اندازیها و مشكلات موجود در راه تبلیغ دین، باز كردن جبهه بحث و بررسی دینی در انجمنهای پرشین تاك كاری كاملاً ممكن و مفید و مؤثر است.

این نتیجه تجربه دو ماهه تبلیغی نویسنده این سطور است كه در سفری مجازی جهت تبلیغ دین به پرشین تاك رفته و به تجربیات خوبی نیز در همین زمینه دست پیدا كرده است.

افراد مبلّغ می‌توانند به صورت آشكار و شناخته شده و یا بدون اظهار طلبه بودن، تنها به عنوان فردی مذهبی در انجمنها وارد شوند كه در صورت دوم، دردسر كمتری خواهند داشت و كمتر مطالب آنها مورد هجوم افراد مخالف قرار می‌گیرد؛ یعنی هجومی كه صرفا به خاطر طلبه بودن فرد، صرف نظر از درستی یا نادرستی حرفش به او می‌شود.

اما در صورت اول، ویژگی خاصی هست و آن اینكه وقتی كسی به عنوان طلبه در آن انجمنها حضور می‌یابد، افراد مذهبی زود به او اطمینان می‌كنند و با او به راحتی درد دل می‌كنند و سؤالات مختلف خود را از او می‌پرسند.

به عبارت دیگر، در صورت ورود آشكار، علاوه بر دافعه شدید، جاذبه خوبی نیز ایجاد می‌شود كه معلوم نیست در صورت ورود غیر آشكار ایجاد گردد.

از محسّنات دیگر ورود آشكار آن است كه می‌تواند توهّم بسیاری از كاربران را نسبت به بی سواد بودن طلاب علوم دینی بر طرف كند؛ چون بسیاری از آنان فكر می‌كنند طلبه حرف مستدل و مفیدی برای گفتن ندارد و وقتی یك طلبه به طور آشكار وارد میدان تبلیغ دین در آن محیط شود و مطالب قوی بیان نماید، این فكر به تدریج از ذهن آنها زدوده خواهد شد و زمینه پذیرش آنان آماده خواهد گشت.

البته پیشنهاد ورود آشكار به طلابی داده می‌شود كه از نظر علمی قوی باشند و توان بحث و پاسخ گویی مطابق فهم مخاطب را داشته باشند؛ اما آنان كه هنوز به این حد از قوت نرسیده اند، می‌توانند به عنوان یك فرد مذهبی به جواب گویی مقالات و یا دادن مقاله بپردازند.

نكته دیگر آنكه تنها در انجمن مذهبی می‌توان مطالب دینی را طرح كرد و این دامنه فعالیت مبلغین را به انجمن مذهبی محدود می‌كند؛ حال آنكه بسیاری از افراد حاضر در انجمنها اصلاً به انجمن مذهبی مراجعه نمی‌كنند.

و از طرفی، در انجمنهای دیگر كه مدیریت غیر مذهبی دارند، از طرح مسائل مذهبی جلوگیری می‌شود. راه حل آن به نظر نویسنده این مقاله آن است كه نظرات دینی به عنوان راهكار برای حل مشكلات اجتماعی و اخلاقی جامعه بیان گردد.

یعنی می‌توان مسئله و مشكلی اجتماعی را مطرح كرد و در ذیل آن دیدگاه دین را درباره آن ارائه كرد.

نكته آخر، لزوم همزبانی با افراد حاضر در انجمنهاست كه باید به زبان و ادبیات روز سخن گفت تا هر چه بیشتر مورد توجه قرار گیرد.

كلام آخر

محیط پرشین تاك فضایی است با افكار گوناگون كه فكر دینی در آن قوّت چندانی ندارد و محل آماده‌ای است برای آنان كه توان تبلیغ دین را از راه نوشتاری دارند. طبیعی است كه انجام این كار، آماده سازی مقدمات سخت افزاری و نرم افزاری را از سوی مبلّغین می‌طلبد.

بلكه بالاتر از این، باید این رشته از تبلیغ دین به طور رسمی با پرداخت كمك هزینه مناسب راه اندازی شود تا ندای علم و عمل دینی به قسمتی از اقشار جامعه كه فقط در محیطهایی مثل پرشین تاك قابل دست رسی هستند، برسد و در حد توان، نیازهای آنان برآورده شود. به عبارت دیگر، باید طلابی به صورت «طبیبٌ دوّار بطبّه» در كسوت مبلّغ سیار در محیطهایی همچون پرشین تاك حضور یابند و به تبلیغ دین بپردازند.

البته باید به تدریج انجمنهای گفتگو در سایتهای اسلامی ایجاد شود تا مبلغین سیار، افراد مشتاق مطالب

دینی را از آن محلها خارج و به سمت سایتهای اسلامی جذب كنند و بحثها را در این انجمنها ادامه دهند و در نهایت، به جای آنكه با حضور خود، سایتهایی همانند پرشین تاك را تقویت كنند، برای سایتهای اسلامی جلب مشتری نمایند.

امیدوارم شاهد روزی باشیم كه بحثهای مذهبی به جای طرح در سایتهای غیر دینی، در محیطهای اسلامی و سایتهای مذهبی مطرح گردند.