خداوند متعال در ميان مخلوقات خود، انسان‌های كاملی را به عنوان الگو قرار داده است. اين الگوها دارای امتيازات و فضيلت‌های ويژه‌ای هستند. امام حسين عليه السلام نمونه‌ای برجسته از اين اسوه‌های پاك است. در اين مقاله به مناسبت اربعين شهادت امام حسين عليه السلام برخی از فضائل آن حضرت را بر می‌شمريم.

فضائل حضرت در كودكی و تولد

1 - تكلم قبل از ولادت و بعد از شهادت:

امام حسين عليه السلام مولودی است كه قبل از ولادت در حالی كه در بطن مادر خود، فاطمه زهراعليها السلام بود، با ايشان به صحبت پرداخت. اين وضعيت درباره حضرت زهراعليها السلام نيز نقل شده كه با مادر خود، خديجه عليها السلام صحبت كرده است.

نقل شده است كه پيامبر اكرم صلی الله عليه وآله روزی وارد خانه حضرت زهراعليها السلام شد و در حالی كه جز دخترش كسی در خانه نبود، دختر خود را در حال صحبت مشاهده نمود، وقتی علّت را جويا شد، حضرت زهراعليها السلام اظهار داشت: صحبت من با فرزندی است كه در بطن من می‌باشد، او همدم من است و با من سخن می‌گويد، اما سخنانی حزن آور، به اين مضامين كه مادر! من شهيدم، مظلومم، غريبم، عطشانم. پيامبر اكرم صلی الله عليه وآله در حالی كه محزون شدند، ضمن بشارت به آمدن فرزند پسر، از شهادت او در شرايط سخت و ناگوار خبر دادند.

امام حسين عليه السلام تنها كسی است كه بعد از شهادت نيز سخن گفته است. سر امام بر روی نيزه، اين آيه از قرآن را تلاوت كرده است: «أَمْ حَسِبْتَ أَنَّ أَصْحابَ الْكَهْفِ وَ الرَّقيمِ كانوُا مِنْ آياتِنا عَجَباً‌»(1)؛ «آيا پنداشتی كه اصحاب كهف و رقيم (خفتگان در غار) از آيات شگفت ما بوده‌اند.»

شايد تلاوت اين آيه بر اين معنا دلالت داشته باشد كه همچنانكه قدرت الهی در مورد اصحاب كهف بر خواب چندين ساله ايشان تعلّق گرفت و ايشان را بعد از بيدار شدن، وسيله عبرت ديگران قرار داد، شهادت آن حضرت و بقای راه و مكتب او نيز اين گونه خواهد بود و به عنوان نشانه الهی در عالم معرفی خواهد شد.

آيات ديگری كه امام حسين عليه السلام بعد از شهادت تلاوت كرده است عبارتند از: ادامه آيات سوره كهف تا آيه 14 و آيه 227 از سوره شعراء و آيه 71 سوره غافر و آيه 137 سوره بقره.(2)

2 - مشتق بودن نام حضرت از نام خداوند:

جابر بن عبداللَّه انصاری از پيامبر اكرم صلی الله عليه وآله نقل می‌كند كه فرمودند: «سُمِّی الحَسَنُ حَسَناً لأَِنَّ بِاِحْسانِ اللَّهِ قامَتِ السَّماواتُ وَ الأَْرَضُونَ، وَاشْتَقَّ الحُسينُ مِنَ الاِْحْسانِ، وَ عَلِی وَالْحَسَنُ اِسْمانِ مِنْ أَسْماءِ اللَّهِ تَعالی وَالْحُسَيْنُ تَصْغيرُ الْحَسَنِ(3)؛ حسن را حسن ناميدند برای اينكه با احسان خداوند آسمان‌ها و زمين‌ها برپا شد و حسين از احسان مشتق شد، و علی و حسن دو اسم از اسم‌های خداوند متعال است و حسين تصغير حسن است.»

و در حديث ديگری نام حضرت برگرفته از اسم الهي، يعنی «محسن‌» دانسته شده كه خداوند می‌فرمايد: « أَنَا الْمُحْسِنُ وَ هذَا الْحُسَيْنُ(4)؛ من محسن هستم و اين حسين است.»

3 - تبرّك جستن ملائك به قنداقه حضرت:

روزی حضرت زهراعليها السلام فرزندش را درگهواره نديد و با اضطراب جويای فرزند عزيزش شد. رسول خداصلی الله عليه وآله به ايشان بشارت دادند كه قنداقه حسين عليه السلام را ملائك به آسمان‌ها برده‌اند تا تبرّك بجويند.

4 - ويژه بودن مربّيان حضرت عليه السلام:

به دليل اينكه ايشان خامس اصحاب كساء می‌باشد،از تربيت پاكانی همچون پيامبر اكرم صلی الله عليه وآله، امير المؤمنين عليه السلام، فاطمه زهراعليها السلام و امام حسن عليه السلام، برخوردار بودند، لذا حضرت خود را در روز عاشورا اين گونه معرفی نمودند:

مَنْ لَهُ جَدٌّ كَجَدّی فی الْوَری

أوْ كَشَيْخی فَأَنَا ابْنُ القَمَرَيْنِ

فاطِمَةُ الزَّهْراءِ أُمّی وَ أَبی

قاصِمُ الْكُفْرِ بِبَدْرٍ وَ حُنَيْنٍ

عَبَدَاللَّهَ غُلاماً يافِعاً

وَ قُرَيْش يَعْبُدوُنَ الْوَثَنَيْنِ

يَعْبُدوُنَ اللاَّتَ وَالْعُزّی مَعاً

وَ عَلِی كانَ صَلّی قِبْلَتَيْنِ(5)

«در بين تمام انسان‌ها كيست كه جدّی مانند جدّ من، يا مربّی و معلّمی مانند معلم من داشته باشد، من فرزند دو ماه تابناكم. مادرم فاطمه زهراعليها السلام و پدرم [علی عليه السلام] كوبنده كفر در بدر و حنين بود. آن هنگام كه قريش دچار بت پرستی و عبادت لات و عزّی بود؛ علی عليه السلام به بيت المقدس و بعد به سوی كعبه عبادت خدا می‌كرد.»

5 - فدا شدن ابراهيم - فرزند رسول خداصلی الله عليه وآله - برای امام حسين عليه السلام:

ابن عباس می‌گويد: خدمت رسول خداصلی الله عليه وآله بودم. امام حسين عليه السلام روی زانوی راست و ابراهيم روی زانوی چپ حضرت نشسته بودند. پيامبر اكرم صلی الله عليه وآله گاهی حسين و گاهی ابراهيم را می‌بوسيد. به ايشان حالت نزول وحی دست داد و پس از آن فرمودند: «جبرئيل بعد از ابلاغ سلام پروردگار گفت: خدا می‌فرمايد، اين دو فرزند را برای شما باقی نمی‌گذارم، بايد يكی را فدای ديگری نمايي.‌» پيامبرصلی الله عليه وآله به ابراهيم نظر كرد و گريست و فرمود: «اگر ابراهيم بميرد فقط من محزون می‌شوم، امام اگر حسين بميرد غير از من فاطمه و علی نيز محزون می‌شوند و من اندوه خود را بر حزن فاطمه و علی ترجيح می‌دهم.» يا جبرئيل! ابراهيم قبض روح گردد؛ ابراهيم را فدای حسين كردم (ابراهيم پس از سه روز بيماری وفات كرد).»

از اين پس هرگاه پيامبر اكرم صلی الله عليه وآله امام حسين را به سينه می‌چسبانيد و می‌بوسيد، لب‌های او را می‌مكيد و می‌فرمود: قربان كسی كه ابراهيم را فدای او كردم(6).

فضائل امام حسين در كلام الهی

6 - تأويل و تفسير آيات الهی در مورد آن حضرت:

بسياری از آيات الهی كه برخی رقم آن را 128 آيه و برخی ديگر تا 250 آيه ذكر كرده اند(7)،به اطلاق و عموم و يا به طور خاص، بر امام حسين عليه السلام تطبيق شده و يا يكی از افراد مورد نظر در آيه امام حسين عليه السلام بوده‌اند. مواردی مثل آيه مباهله(8)، آيه تطهير(9)، آيه ذوالقربي(10)، آيه اطعام(11) و آيات سوره فجر كه سوره فجر را سوره آن حضرت ناميده‌اند.

امام صادق عليه السلام ضمن بيان اين معني، حضرت را صاحب «نفس مطمئنه‌» معرفی كرده و می‌فرمايند: «اِقْرَؤُوا سُورَةَ الْفَجْرِ فی فَرائِضِكُمْ وَ نَوافِلِكُمْ فَاِنَّها سُورَةُ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِی عليه السلام وَارْغَبوُا فيها رَحِمَكُمُ اللَّهُ تَعالی؛ سوره فجر را در نمازهای واجب و مستحب خود بخوانيد كه سوره حسين بن علی است و در آن راغب باشيد. خداوند متعال شما را مورد رحمت خود قرار دهد.»

ابو اسامه كه در مجلس حاضر بود، گفت: چگونه اين سوره مخصوص حسين عليه السلام گرديد؟ امام عليه السلام فرمود: «أَلا تَسْمَعُ اِلی قَوْلِهِ تَعالی : «يا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ...‌» اِنَّما يَعْنی اَلْحُسَيْنَ عليه السلام فَهُوَ ذوُالنَّفْسِ الْمُطْمَئِنَّةِ الرَّاضِيَةِ وَ أَصْحابُهُ مِنْ آلِ مُحمَّدٍصلی الله عليه وآله هُمُ الرَّاضوُنَ عَنِ اللَّهِ يَوْمَ الْقِيمَةِ وَ هُوَ راضٍ عَنْهُمْ(12)؛ آيا اين سخن خداوند متعال را نمی‌شنوی كه [می گويد] : «يا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ‌»، همانا حسين را قصد می‌كند كه دارای نفس مطمئنه و راضی است و اصحاب او از آل محمد در روز قيامت از خداوند راضيند و خداوند نيز از آنان راضی است.»

7 - خازن وحی الهی بودن حضرت:

احاديث قدسی در مورد امام حسين عليه السلام از ناحيه ذات اقدس الهي، زياد وارد شده است كه در كتاب شريف «عوالم‌» جمع آوری شده است. در يك حديث اين گونه آمده است: «وَجَعَلْتُ حُسَيناً خازِنَ وَحيی وَ أَكْرَمْتُهُ بِالشَّهادَةِ وَ خَتَمْتُ لَهُ بِالسَّعادَةِ، فَهُوَ أَفْضَلُ مَنِ اسْتُشْهِدَ وَ أَرْفَعُ الشُّهَداءِ دَرَجَةً وَ جَعَلْتُ كَلِمَتِی التَّامَّةَ مَعَهُ وَ حُجَّتِی الْبالِغَةَ عِنْدَهُ، بِعِتْرَتِهِ أُثيبُ وَ أُعاقِبُ(13)؛ حسين را خازن وحی خويش قرار داده و او را با شهادت، كرامت بخشيدم و پايانی با سعادت برای وی مقرّر داشتم، او برترين شهيدان و درجه اش از همه والاتر است، كلمه تامّه خود را همراه او قرار دادم و حجّت رسای خويش را نزدش نهادم و به وسيله خاندان او پاداش و كيفر می‌دهم.»

مظهر صفات انبياء

امام حسين عليه السلام به عنوان انسان كامل، هم مظهر صفات الهی و هم مظهر صفات انبيای عظام است كه به مواردی از آن‌ها اشاره می‌كنيم:

8 - همانند انبيا هدايتگر مردم است.

قرآن كريم در مورد انبياء الهی می‌فرمايد: «وَ جَعَلْناهُمْ أَئِمَّةً يَهْدوُنَ بِأَمْرِنا(14)‌»؛ «آنان را پيشوايانی كه به امر ما هدايت می‌كنند، قرار داديم.» و پيامبر اكرم صلی الله عليه وآله، حسين عليه السلام را به عنوان چراغ هدايت معرفی می‌كندو می‌فرمايد: «اِنَّ الْحُسَيْنَ... مِصْباحُ هُدی وَ سَفينَةُ نَجاةٍ(15)؛ همانا حسين چراغ هدايت و كشتی نجات است.»

9 - همچون انبيا از غير خدا نمی‌ترسيد

او اين ويژگی را در گفتار و كردار ثابت كرد. قرآن كريم در مورد انبياء می‌فرمايد: «أَلَّذينَ يُبَلِّغوُنَ رِسالاتِ اللَّهِ وَ يَخْشَوْنَهُ وَ لايَخْشَوْنَ أَحَداً اِلَّااللَّهَ(16)‌»؛ «آنان كه رسالت‌های الهی را رسانند و از او می‌ترسند و جز خدا از كسی نمی‌ترسند.» و امام حسين عليه السلام فرمود: «لَوْ لَمْ يَكُنْ فِی الدُّنْيا مَلْجَأٌ وَ لا مَأْوی لَما بايَعْتُ يَزيدَ بْنَ مُعاوِيَةَ(17)؛ اگر در دنيا هيچ پناهگاهی وجود نداشته باشد [باز هم] با يزيد بن معاويه بيعت نخواهم كرد.»

و در مورد يزيد بن معاويه می‌فرمايد: «يَزيدٌ رَجُلٌ شارِبُ الْخَمْرِ، قاتِلُ نَفْسِ المُحْتَرَمَةِ، مَعْلِنٌ بِالْفِسْقِ مِثْلی لايُبايِعُ مِثْلَهُ(18)؛ يزيد مردی است كه شراب می‌نوشد، نفس محترمه را به قتل می‌رساند، تظاهر به فسق می‌كند، مثل منی با مثل اويی بيعت نمی‌كند.»

در مكتب حسينی ترس با ارزش، ترس از خداست نه ترس از غير خدا، لذا حضرت در دعای معروف عرفه، ترس از خدا را طلب می‌نمايد: «اَللَّهُمَّ اجْعَلْنی أَخْشاكَ كَأَنّی أَراكَ؛ خدايا مرا چنان قرار ده كه از تو بترسم، [چنانكه] انگار تو را می‌بينم.»

10 - مثل انبيای عظام الهي، اهل جهاد و شهادت بود:

قرآن كريم می‌فرمايد: «كَأَيِّنْ مِنْ نَبِی قاتَلَ مَعَهُ رِبّيُّونَ كَثير(19)‌» و آن حضرت، سيد الشهداء لقب گرفته‌اند، در حالی كه تا قبل از واقعه عاشورا حضرت حمزه، عموی پيامبر به دليل شهادت خاص در جنگ احد، به نام «سيدالشهداء‌» معروف بودند.

11 - مثل انبيا، از متوكلين علی اللّه بود:

قرآن كريم از قول پيامبران الهی می‌گويد: «ما لَنا أَلاَّنَتَوَكَّلَ عَلَی اللَّهِ وَ قَدْ هَدانا سُبُلَنا‌»(20)؛ «چرا بر خدا توكل نكنيم، با اينكه ما را به راه هايمان رهبری كرده است؟!‌» و از كلمات مشهور امام حسين عليه السلام اين جمله است كه: «اَللَّهُمَّ أَنْتَ ثِقَتی؛ خدايا تو اعتماد مني.»

12 - همچون انبيای الهی از بهترين صبركنندگان درگاه الهی بود:

قرآن كريم در مورد انبياء الهی می‌فرمايد: «كُلٌّ مِنَ الصَّابِرينَ‌»(21)؛ «همه آن‌ها از صابرين بودند.» و از جملات مشهور امام عليه السلام در روز عاشورا اين جمله است: «صَبْراً عَلی بَلائِكَ؛ [خدايا] بر امتحان تو صبر می‌كنم.»

13 - همانند انبياء از اصلي‌ترین احياكنندگان امر به معروف و نهی از منكر بود.

قرآن كريم انبياء الهی را آمران به معروف و ناهيان از منكر دانسته و می‌گويد دشمنان انبياء آن‌ها را به خاطر اين ويژگی به شهادت می‌رساندند. «وَ يَقْتُلُونَ الَّذينَ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ(22)‌»؛ «كسانی را كه امر به معروف و نهی از منكر می‌كنند، می‌كشند.‌» و در اينكه از اهداف عمده نهضت عاشورا احيای اين فريضه الهی بود، بين تحليلگران هيچ جای شك و شبهه‌ای نيست، چراكه آن حضرت فرموده است: «أُريدُ أَن آمُرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ أَنْهی عَنِ المُنْكَرِ(23)؛ می‌خواهم امر به معروف و نهی از منكر كنم.»

14 - مثل انبيا از علمداران مبارزه با طاغوت بود:

قرآن كريم در مورد انبيا می‌گويد: «لَقَدْ بَعَثْنا فی كُلِّ أُمَّةٍ رَسُولاً أَنِ اعْبُدوُاللَّهَ وَاجْتَنِبوُا الطَّاغوُتَ‌»(24)؛ «در هر امتی رسولی را مبعوث كرديم [تا به آن‌ها بگويد:] خدا را عبادت كنيد و از طاغوت بپرهيزيد.»

امام حسين عليه السلام نيز با طاغوت زمان خود يعنی يزيد بن معاويه نه تنها بيعت نفرمود، بلكه يك معيار كلی ارائه كرد كه: «مِثْلی لايُبايِعُ مِثْلَهُ(25)؛ مثل منی با مثل اويی بيعت نمی‌كند.»

15 - همچون انبيا وسيله تعليم و تزكيه مردم و بيرون آوردن ايشان از زندان جهالت و ضلالت می‌باشد.

قرآن كريم در مورد پيامبر اكرم صلی الله عليه وآله می‌فرمايد: «هُوَ الَّذی بَعَثَ فی الأُْمِّيّينَ رَسوُلاً مِنْهُمْ يَتْلُوا عَلَيْهِمْ آياتِهِ وَ يُزَكّيهِمْ وَ يُعَلِّمُهُمُ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ وَ اِنْ كانُوا مِنْ قَبْلُ لَفی ضَلالٍ مُبينٍ‌»(26)؛ «او (خدا) كسی است كه در ميان انسان‌های درس ناخوانده رسولی را مبعوث كرد كه آياتش را برآن‌ها بخواند و آن‌ها را تزكيه دهد و كتاب و حكمت بياموزد، گرچه از قبل در گمراهی آشكار بودند.» و در زيارت اربعين نيز امام حسين عليه السلام اين گونه معرفی شده است: «وَ بَذَلَ مُهْجَتَهُ فيكَ لِيَسْتَنْقِذَ عِبادَكَ مِنَ الْجِهالَةِ وَ حَيْرَةِ الضَّلالَةِ(27)؛ خون قلبش را در راه تو داد تا بندگان تو را از جهالت و حيرت گمراهی نجات دهد.»

فضائل امام حسين عليه السلام در كلام معصومين عليهم السلام

از باب اينكه در تعريف گفته می‌شود «مُعرِّف‌» بايد اجلی از «معرَّف‌» باشد، هيچ كس به غير از خدا و معصومين عليهم السلام نمی‌تواند شخص امام را معرفی كند و ويژگی‌های او را بيان نمايد.

از اين رو به عنوان نمونه، چند گفتار از معصومين عليهم السلام نقل می‌شود.

16 - پيامبر اكرم صلی الله عليه وآله فرمود: «حُسَيْنٌ مِنّی وَ أَنَا مِنْ حُسَيْنٍ(28)؛ حسين از من است و من از حسينم.»، «أَلْحَسَنُ وَالْحُسَيْنُ سَيِّدا شَبابِ أَهْلِ الْجَنَّةِ(29)؛ حسن و حسين دو آقای جوانان بهشتند.‌»، «اِنَّ لِقَتْلِ الْحُسَيْنِ حَرارَةً فی قُلوُبِ الْمُؤْمِنينَ لاتَبْرَدُ أَبْداً(30)؛ براستی كه برای قتل حسين حرارتی در دل‌های مؤمنان است كه هرگز خاموش نمی‌شود.» و «أَحَبَّ اللَّهُ مَنْ أَحَبَّ حُسَيْناً(31)؛ خداوند هركه را كه حسين را دوست بدارد، دوست می‌دارد.»

17 - امام علی عليه السلام به فرزند خود نظر كردند و فرمودند: «يا عَبْرَةَ كُلِّ مُؤْمِنٍ، فَقالَ: أَنَا يا أَبَتاهُ؟ قالَ: نَعَمْ يا بُنَي(32)؛‌ای اشك هر مؤمن. [امام حسين عليه السلام] گفت: من‌ای پدر؟ فرمود: بله فرزندم.»

18 - فاطمه زهراعليها السلام درباره آن حضرت چنين می‌فرمايند: «فَلَمَّا صارَتِ السِّتَّةُ كُنْتُ لا أَحْتاجُ فِی اللَّيْلَةِ الظَّلْماءِ اِلی مِصْباحٍ وَ جَعَلْتُ أَسْمَعُ اِذاخَلَوْتُ فی مُصَلَّای التَّسْبيحَ وَ التَّقْديسَ فی باطِنی (33)؛ آنگاه كه حسين عليه السلام (هنگام بارداري) به شش ماهگی رسيد، در شب تاريك به چراغ نياز نداشتم و هنگام عبادت خدا و خلوت با حق، صدای تسبيح و تقديس [وی را] در باطن خود می‌شنيدم.»

19 - امام سجادعليه السلام: در شهر شام، هنگام معرفی خود چنين فرمود: «أَنَا ابْنُ مَنْ بَكَتْ عَلَيْهِ مَلائِكَةُ السَّماءِ، أَنَا ابْنُ مَنْ ناحَتْ عَلَيْهِ الْجِنُّ فی الأَْرْضِ وَ الطَّيْرُ فِی الْهَواءِ(34)؛ من فرزند كسی هستم كه ملائكه آسمان بر او گريست، من فرزند كسی هستم كه جن در زمين و پرندگان در هوا بر او نوحه خواندند.»

20 - امام باقرعليه السلام فرمود: «ما بَكَتِ السَّماءُ عَلی أَحَدٍ بَعْدَ يَحْيی بْنِ زَكَرِيَّا اِلاَّ عَلَی الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِی عليهما السلام فَاِنَّهابَكَتْ عَلَيْهِ أَرْبَعينَ يَوْماً(35)؛ [ملائكه] آسمان بعد از يحيی بن زكريا بر هيچكس گريه نكرد مگر بر حسين بن علی عليهما السلام كه چهل روز بر او گريه كرد.»

21 - امام صادق عليه السلام فرمود: «حَنِّكوُا أَوْلادَكُمْ بَتُرْبَةِ الْحُسَيْنِ عليه السلام فَاِنَّهُ أَمَلُ كُلِّ دَاءٍ(36)؛ كام فرزندان خود را با تربت حسين عليه السلام برداريد كه شفای هر مرض است.»

22 - امام جوادعليه السلام فرمود: «مَنْ زارَ الْحُسَيْنَ عليه السلام لَيْلَةَ ثَلاثٍ وَ عِشْرينَ مِنْ شَهْرِ رَمَضانَ وَ هِی اللَّيْلَةُ الَّتی يُرْجی أَنْ تَكوُنَ لَيْلَةَ الْقَدْرِ وَ فيها يُفْرَقُ كُلُّ أَمْرٍ حَكيمٍ، صافَحَهُ أَرْبَعَةٌ وَ عِشْرُونَ أَلْفَ مَلَكٍ وَ نَبِی كُلُّهُمْ يَسْتَأْذِنُ اللَّهَ فی زيارةِ الحُسَينِ عليه السلام فی تِلْكَ اللَّيْلَةِ(37)؛ هركس در شب بيست و سوم ماه رمضان -كه اميد است همان شب قدری باشد كه هر امر حكيمی تنظيم می‌شود - امام حسين عليه السلام را زيارت كند، بيست و چهار هزار فرشته و پيامبر كه همگی از خداوند برای زيارت حسين عليه السلام در چنين شبی اذن می‌طلبند، با او مصافحه می‌كنند.»

23 - امام عسكری عليه السلام فرمود: «اَللَّهُمَّ اِنّی أَسْئَلُكَ بِحَقِّ الْمَوْلوُدِ فی هذَا الْيَوْمِ، الْمَوْعوُدِ بِشَهادَتِهِ قَبْلَ اِسْتِهْلالِهِ وَ وِلادَتِهِ، بَكَتْهُ السَّماءُ وَ مَنْ فيها وَ الأَْرْضُ وَ مَنْ عَلَيْها وَ لَمَّا يَطَأُ لابَتَيْها، قَتيلِ الْعَبْرَةِ وَ سَيِّدِ الأَْسْرَةِ، الْمَمْدوُدِ بِالنُّصْرَةِ يَوْمَ الْكَرَّةِ، الْمُعَوَّضِ مِنْ قَتْلِهِ أنَّ الأَْئِمَّةَ مِنْ نَسْلِهِ، وَ الشِّفاءَ فی تُرْبَتِهِ...(38)؛ بار الها! از تو می‌خواهم به حق نوزادی كه در چنين روزی (سوم شعبان) متولد شده، او كه پيش از ولادت وعده شهادتش داده شده، او كه آسمان و زمين و اهل آن‌ها در مصيبت وی گريستند، در حالی كه هنوز بر زمين گام ننهاده بود. او كه كشته اشك است و بزرگ خاندان، كسی كه در رجعت پيروز گردد، و او كه به عنوان پاداش [جانبازی و] شهادتش ادامه امامت در نسلش و شفا در تربتش قرار داده شد.»

24 - امام زمان عليه السلام در زيارت ناحيه مقدسه، اين گونه امام حسين عليه السلام را معرفی می‌كند: «كُنْتَ لِلرَّسوُلِ صلی الله عليه وآله وَلَداً وَ لِلْقُرآنِ مُنْقداً، و لِلأُْمَّةِ عَضُداً وَ فِی الطَّاعَةِ مُجْتَهِداً، حافِظاً لِلْعَهْدِ وَ الْميثاقِ، ناكِباً عَلی سُبُلِ الفُسَّاقِ وَ باذِلاً لِلْمَجْهوُدِ، طَويلَ الرُّكوُعِ وَ السُّجُودِ، زاهداً فی الدُّنيا زُهْدَ الرَّاحِلِ عَنْها، ناظِراً اِلَيْها بِعَيْنِ الْمُسْتَوْحِشينَ مِنْها(39)؛ تو فرزند پيامبرصلی الله عليه وآله و مبيّن قرآن و يار و پشتيبان امّت و تلاش گر در راه اطاعت الهي، حافظ عهد و پيمان، از بين برنده راه‌های باطل و نفاق، طول دهنده ركوع و سجده، زاهد در دنيا مثل زهد كسی كه از دنيا كوچ كننده است، نگاه كننده به آن با چشم كسانی كه از آن وحشت دارند، هستي.»

ديگر فضائل آن حضرت

25 - عزّت امام حسين عليه السلام:

اين ويژگی بارز حضرت در كلمات، خطبه ها، رجزها و شعارهای روز عاشورا، بيش از ويژگی‌های ديگر آن حضرت ظاهر می‌شود. آن حضرت فرمود: «لَيْسَ شَأْنی شَأْنَ مَنْ يَخافُ الْمَوْتَ، ما أَهْوَنَ الْمَوْتُ عَلی سَبيلِ نَيْلِ الْعِزِّ وَ اِحْياءِ الْحَقِّ، لَيْسَ الْمَوْتُ فی سَبيلِ الْعِزِّ، اِلاَّ حَياةً خالِدَةً وَ لَيْسَتِ الْحَياةُ مَعَ الذُّلِّ، اِلَّاالْمَوْتَ الَّذی لا حَياةَ مَعَهُ(40)؛ شأن من شأن كسی كه از مرگ می‌ترسد نيست. چقدر مرگ در راه رسيدن به عزت و احياء حق كوچك است! مرگ در راه عزت جز زندگی جاودانه نيست و زندگی با ذلت جز مرگی كه هيچ زندگی با آن نيست، نمی‌باشد.‌»، «أَلا وَ اِنَّ الدَّعِی ابْنَ الدَّعِی قَدْ رَكَزَنی بَيْنَ اثْنَتَيْنِ بَيْنَ السِّلَّةِ وَ الذِّلَّةِ وَ هَيْهاتَ مِنَّا الذِّلَّةَ(41)؛ زنازاده پسر زنازاده مرا بين دو امر مخير كرده است: بين كشته شدن و ذلت. و ذلت از ما دور است.‌» و نيز آن حضرت فرمود:

«اَلْقَتْلُ (أَلْمَوْتُ) أَوْلی مِنْ رُكوُبِ الْعارِ

وَالْعارُ أَوْلی مِنْ دُخوُلِ النّارِ(42)"

26 - مقام شكر و رضای حضرت عليه السلام:

در سخت‌ترین لحظات روز عاشورا و هنگام افتادن از اسب با آن همه جراحات، اين جملات از امام عليه السلام نقل شده است: «صَبْراً عَلی قَضائِكَ يا رَبِّ لااِلهَ سِوكَ، يا غِياثَ الْمُسْتَغيثينَ(43)؛ پروردگارا! بر قضای تو صبر می‌كنم. معبودی جز تو نيست،‌ای فريادرس فرياد خواهان.»

27 - تمسك انبيا به نام مقدس امام حسين عليه السلام:

در تفسير آيه «فَتَلَقّی آدَمُ مِنْ رَبِّهِ كَلِماتٍ‌» اين گونه روايت شده است: «اِنَّهُ رَأی ساقَ الْعَرْشِ وَ أَسْماءَ النَّبِی وَ الأَْئِمَّةِعليهم السلام فَلَقَّنَهُ جَبْرَئيلُ قُلْ يا حَميدُ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ يا عالِی بِحَقِّ عَلِی يا فاطِرُ بِحَقِّ فاطِمَةَ يا مُحْسِنُ بِحَقِّ الْحَسَنِ وَالْحُسَيْنِ وَ مِنْكَ الاِْحْسانُ فَلَمَّا ذَكَرَ الْحُسَيْنَ سالَتْ دُموُعُهُ وَانْخَشَعَ قَلْبُهُ وَ قالَ ياأخی جَبْرَئيل فی ذِكْرِ الْخامِس يَنكَسِرُ قَلْبی وَ يَسيلُ عَبْرَتی. قالَ جَبْرَئيلُ: وَلَدُكَ هذا يُصابُ بِمُصيبَةٍ تَصْغُرُ عِنْدَهَا الْمَصائِبُ. فَقالَ يا أَخی وَ ما هِي؟ قالَ يُقْتَلُ عَطْشاناً غَريباً وَحيداً فريداً لَيْسَ لَهُ ناصِرٌ وَ لامُعينٌ وَ لَوْ تَراهُ يا آدَمُ وَ هُوَ يَقوُلُ واعَطَشاهُ واقِلَّةَ ناصِراهُ حَتَّی يَحوُلَ الْعَطَشُ بَيْنَهُ وَ بَيْنَ السَّماءِ كَالدُّخانِ فَلَمْ يُجِبْهُ أَحَدٌ اِلاَّ بِالسُّيوُفِ(44)؛ حضرت آدم ساق عرش و اسم‌های پيامبر و ائمه عليهم السلام را ديد، پس جبرئيل به او تلقين كرد كه بگو: «ای ستايش شده به حق محمّد،‌ای بلندمرتبه به حق علي،‌ای آفريننده به حق فاطمه،‌ای احسان كننده بحق حسن و حسين و احسان از توست.‌» همينكه حسين عليه السلام را ياد كرد اشك هايش جاری شد و قلبش خاشع گرديد و گفت:‌ای برادرم جبرئيل! در ياد كردن از پنجمين نفر، قلبم می‌شكندو اشكم جاری می‌شود. جبرئيل گفت: اين فرزندت به مصيبتی برخورد می‌كند كه همه مصيبت‌ها در مقابل آن كوچك است. گفت:‌ای برادر! آن چه مصيبتی است؟ گفت: تشنه، غريبانه و تنها كشته می‌شود در حالی كه يار و ياوری ندارد.‌ای آدم! اگر او را می‌ديدي، مشاهده می‌كردی كه می‌گويد: «واعَطَشاهُ، واقِلَّةَ ناصِراهُ‌» تا عطش مثل دود بين او و آسمان حائل شود، پس كسی او را جواب ندهد جز با شمشيرها.‌»

28 - استجابت دعا در زير قبّه حرم امام عليه السلام:

محمد بن مسلم از امام باقرعليه السلام و امام صادق عليه السلام نقل می‌كند كه فرمودند:"اِنَّ اللَّهَ تَعالی عَوَضَّ الْحُسَيْنَ عليه السلام مِنْ قَتْلِهِ أَنْ جَعَلَ الاِْمامَةَ فی نَسْلِهِ (ذُرِّيَّتِهِ)، وَ الشِّفاءَ فی تُرْبَتِهِ، وَ اِجابَةَ الدُّعاءِ عِنْدَ قَبْرِهِ(45)؛ خداوند متعال در عوض شهادت امام حسين عليه السلام، امامت را در نسل او و شفا را در تربت او و اجابت دعا را در نزد قبر او قرار داد.»

• · پاورقــــــــــــــــــــی

1) كهف/ 9.

2) بحار الأنوار، ج 43، ص 252 و عوالم، ج 17، ص 27.

3) موسوعة كلمات الامام الحسين عليه السلام، ص 252.

4) ثاراللَّه، ص 46، به نقل از فوائد السّمطين، ج 1، ص 37.

5) بحارالأنوار، ج 45، ص 47.

6) حياة الحسين، ج 1، ص 95.

7) ر. ك: الحسين فی القرآن، سيد محمد واحدي.

8) آل عمران/ 61.

9) احزاب / 23.

10) شوري/ 23.

11) انسان/ 7 و 8.

12) تأويل الآيات، ج 2، ص 796.

13) اصول كافي، ج 2، ص 472، ح 3.

14) انبياء/ 73.

15) بحار الأنوار، ج 36، ص 205.

16) احزاب / 39.

17) مقتل العوالم، ص 54.

18) بحار الأنوار، ج 44، ص 325.

19) آل عمران/ 146.

20) ابراهيم/ 12.

21) انبياء/ 85.

22) آل عمران/ 21.

23) حياة الحسين، ج 2، ص 264.

24) نحل/ 36.

25) موسوعة كلمات الامام الحسين عليه السلام.

26) جمعه/ 2.

27) مفاتيح الجنان، زيارت اربعين.

28) بحارالأنوار، ج 43، ص 271.

29) همان، ص 265.

30) مستدرك الوسائل، ج 10، ص 318.

31) همان، ص 271.

32) بحارالأنوار، ج 44، ص 280.

33) همان، ج 43، ص 273.

34) همان، ج 45، ص 284.

35) همان، ص 211.

36) همان.

37) وسائل الشيعه، ج 10، ص 370.

38) بحارالأنوار، ج 98، ص 347 و مفاتيح الجنان، اعمال روز سوم شعبان.

39) زيارت ناحيه.

40) موسوعة كلمات الامام الحسين عليه السلام، ص 360.

41) همان، ص 423.

42) بحارالأنوار، ج 45، ص 50.

43) موسوعة كلمات الامام الحسين عليه السلام، ص 510.

44) بحار الأنوار، ج 44، ص 245.

45) همان، ج 46، ص 221.